Ο Κιού Σακαμότο ήταν Ιάπωνας τραγουδιστής, ο πρώτος Ιάπωνας και ο πρώτος Ασιάτης που έκανε Νο1 επιτυχία σε Αμερική και Αυστραλία. Η μεγαλύτερή του επιτυχία ήταν το τραγούδι «Ue o Muite Arukō», γνωστό και ως «Sukiyaki» στις αγγλόφωνες αγορές, που του άνοιξε τον δρόμο για τη διεθνή καριέρα. Εκτός από Αμερική και Αυστραλία, ο Κιού Σακαμότο αγαπήθηκε και από πολλές άλλες χώρες, μεταξύ αυτών ο Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία. Συνολικά έχει πουλήσει πάνω από 13 εκατομμύρια αντίτυπα. Το νήμα της ζωής του Κιού Σακαμότο κόπηκε ξαφνικά στα 43 του χρόνια, όταν βρισκόταν μέσα στην πτήση 123 της Japan Air Lines, που συνετρίβη 30 λεπτά μετά την απογείωση στα βουνά βορειοδυτικά του Τόκιο, αφήνοντας πίσω της 520 νεκρούς και 4 τραυματίες. Ήταν και είναι ακόμα το πιο θανατηφόρα αεροπορικό δυστύχημα στην ιστορία με ένα μόνο αεροπλάνο.
Τα παιδικά και νεανικά χρόνια του Κιού Σακαμότο
Ο Κιού Σακαμότο γεννήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1941 στο Καβασάκι, της επαρχίας Καναγκάβα της Ιαπωνίας. Γονείς του ήταν ο Χιρόσι Σακαμότο, υπάλληλος φορτώσεων, και η δεύτερη σύζυγός του, Ίκου Οσίμα. Ήταν το τρίτο παιδί για την Ίκου, μετά τους Χιγκάσι και Ακίρα, και το ένατο για τον Χιρόσι, αφού είχε ήδη αποκτήσει έξι παιδιά με την πρώτη του σύζυγο, τους Κικούγιο, Γιατσίγιο, Τερούκο, Κέντζι, Γκόου και Σομέι. Αρχικά ονομάστηκε Χισάσι. Εναλλακτική ανάγνωση του ονόματός του στο αλφάβητο Κάντζι ήταν Κιού κι έτσι απέκτησε το παρατσούκλι Κιού – τσαν, που σημαίνει Μικρό Εννιά. Αργότερα το παρατσούκλι «Κιού» έγινε το καλλιτεχνικό του όνομα.
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1944, κατά τη διάρκεια των αεροπορικών επιδρομών στην ευρύτερη περιοχή του Τόκιο, η οικογένεια αναγκάστηκε να εκκενώσει το Καβασάκι. Η μητέρα πήρε τα τρία της παιδιά και πήγε να ζήσει με τους γονείς της στην αγροτική Κασάμα, στην επαρχία Ιμπαράκι. Καθ’ οδόν, επέβαιναν σε ένα όχημα που συγκρούστηκε με τρένο στο σταθμό Τσουτσιούρα, έπεσε σε ποτάμι και αρκετοί σκοτώθηκαν. Ευτυχώς για την οικογένεια Σακαμότο, λίγο πριν το ατύχημα είχαν μεταφερθεί σε άλλο όχημα κι έτσι γλίτωσαν. Ο Κιού Σακαμότο ήταν τότε περίπου 20 μηνών και δεν είχε ανάμνηση από το περιστατικό. Αργότερα, όταν του το περιέγραψαν, πίστευε ότι ο θεός της περιοχής Κασάμα, Ινάρι, προστάτευε την οικογένειά του. Επέστρεψαν στο Καβασάκι το 1949, με την εταιρεία του πατέρα να έχει πια κλείσει από τις αμερικανικές δυνάμεις κατοχής κι εκείνος να έχει ανοίξει εστιατόριο.
Οι γονείς του Κιού Σακαμότο χώρισαν το 1956, η μητέρα είχε την επιμέλεια, κι εκείνος μαζί με τα άλλα δυο αδέρφια του υιοθέτησαν το πατρικό επώνυμο της μητέρας τους, το Οσίμα. Μόνο τα μεγαλύτερα ετεροθαλή αδέρφια του κράτησαν το επίθετο Σακαμότο.
Τα πρώτα βήματα της καριέρας του
Ο Κιού Σακαμότο ήδη από το γυμνάσιο άρχισε να παίζει κιθάρα. Σύντομα, όμως, άρχισε να τραγουδάει. Τον Μάιο του 1958, μόλις 16 ετών, μπήκε στο ιαπωνικό ποπ συγκρότημα «The Drifters», που είχε δημιουργηθεί 3 χρόνια νωρίτερα. Στο συγκρότημα ο Κιού Σακαμότο είχε τη θέση του δεύτερου τραγουδιστή κι αυτό τον είχε δυσαρεστήσει, κάτι που οδηγούσε συχνά σε καβγάδες με τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος.
Στις 26 Αυγούστου 1958, ο καλλιτεχνικός χώρος ανακάλυψε τον Κιού Σακαμότο, όταν, ως μέλος του συγκροτήματος, τραγούδησε στο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ Western Carnival στο Nichigeki Hall. Αργότερα, το 1958, ήρθε ακόμα μια ένταση, που κατέληξε σε καβγά με δύο από τα άλλα μέλη του συγκροτήματος. Μετά από αυτό, ο Κιού Σακαμότο εγκατέλειψε το συγκρότημα τον Νοέμβριο του 1958. Για σύντομο χρονικό διάστημα επέστρεψε στις σπουδές του κι επικεντρώθηκε στο να μπει στο πανεπιστήμιο.
Τον Δεκέμβριο του 1958, ο Κιού Σακαμότο εντάχθηκε ως τραγουδιστής στο συγκρότημα «Danny Iida and Paradise King» του συμμαθητή του Χισάικο Λίντα, αντικαθιστώντας τον Χιρόσι Μιτζουχάρα. Τότε ήταν που η καριέρα του Κιού Σακαμότο άρχισε να ανταποκρίνεται σε αυτό που εκείνος είχε ονειρευτεί. Έτσι, εγκατέλειψε το σχολείο και τις σπουδές του.
Τον Ιούνιο του 1958, το συγκρότημα υπέγραψε συμβόλαιο με την δισκογραφική εταιρεία JVC. Τον Αύγουστο του 1960, κυκλοφόρησαν το τραγούδι «Kanashiki Rokujissai», που έγινε τεράστια επιτυχία. Στον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησαν διάφορα τραγούδια, που είχαν επιτυχία. Αυτό οδήγησε τον Κιού Σακαμότο να υπογράψει μόνος του ένα συμβόλαιο με την εταιρεία Toshiba Records, εγκαταλείποντας το συγκρότημα, για να ξεκινήσει σόλο καριέρα.
Η σόλο καριέρα του Κιού Σακαμότο
Η σόλο καριέρα του Κιού Σακαμότο ξεκινάει με το ερωτικό τραγούδι με τίτλο «Ue o Muite Arukō» (= Κοιτάζω ψηλά όταν περπατάω), που γράφτηκε από τους Ροκοσούκε Έι (στίχοι) και Χιτσιντάι Νακαμούρα (μουσική). Λέγεται, μάλιστα, ότι ο Ροκοσούκε Έι έγραψε αυτούς τους συγκινητικούς στίχους, που υπενθυμίζουν την μοναξιά, όταν του ράγισε την καρδιά η ηθοποιός Μέικο Νακαμούρα. Γεγονός είναι πως έγραψε τους στίχους κατά την επιστροφή του στο σπίτι από μια αποτυχημένη φοιτητική διαμαρτυρία ενάντια στη συνεχιζόμενη αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη χώρα και οι στίχοι αντανακλούν, επίσης, την απογοήτευσή του για την υπογραφή της Συνθήκης Αμοιβαίας Συνεργασίας και Ασφάλειας μεταξύ ΗΠΑ και Ιαπωνίας, παρότι χιλιάδες κόσμος βγήκαν στους δρόμους αντιδρώντας σε αυτό.
Το τραγούδι αυτό ακούστηκε για πρώτη φορά στις 16 Αυγούστου 1961 στο ψυχαγωγικό πρόγραμμα «Yume de Aimashō» του NHK. Έγινε μεγάλη επιτυχία, και στις 15 Οκτωβρίου κυκλοφόρησε σε κόκκινο βινύλιο. Μέχρι τον Ιανουάριο του 1962, τρεις μήνες μετά την κυκλοφορία του, ο δίσκος κατείχε τις υψηλότερες πωλήσεις. Ηχογράφησε, όμως, κι άλλα τραγούδια όπως τα «Shiawase Nara Te o Tatako» και «Miagete Goran Sora no Hoshi o».
Το 1963 ήρθε και η διεθνής αναγνώριση για τον Κιού Σακαμότο. Αρχικά, τον άκουσε ο Λούις Μπέντζαμιν, στέλεχος της δισκογραφικής εταιρείας «Pye Records», σε μια επίσκεψή του στην Ιαπωνία. Άκουσε πολλές φορές το τραγούδι «Ue o Muite Arukō» και αποφάσισε να πάρει τον Κιού Σακαμότο μαζί του στην Αγγλία. Υπήρχαν ανησυχίες ότι ο ιαπωνικός τίτλος θα ήταν πολύ δύσκολος για τους αγγλόφωνους να τον προφέρουν ή να τον θυμούνται, οπότε το τραγούδι από «Ue o Muite Arukō» μετονομάστηκε σε «Sukiyaki», από το ιαπωνικό πιάτο με βόειο κρέας, που είναι γνωστό στους Άγγλους. Ο νέος αυτός τίτλος είχε στόχο να ακούγεται πιασάρικος, αλλά και διακριτικός στα ιαπωνικά, όμως δεν είχε καμιά πραγματική σχέση με τους στίχους του τραγουδιού.
Αρχικά η εταιρεία κυκλοφόρησε μια ορχηστρική εκδοχή του τραγουδιού, που ηχογραφήθηκε από τους Kenny Ball and His Jazzmen. Μετά την επιτυχία που είχε στην Αγγλία, η His Master’s Voice (HMV) κυκλοφόρησε το πρωτότυπο, που επίσης είχε πολύ καλές πωλήσεις, φτάνοντας ο δίσκος στην 6η θέση αυτών με τις περισσότερες πωλήσεις της HMV.
Το 1963, η Capitol Records κυκλοφόρησε το τραγούδι στις ΗΠΑ με τον εναλλακτικό του τίτλο, πουλώντας πάνω από 1 εκατομμύριο αντίτυπα. Το τραγούδι παρέμεινε Νο1 single στο Billboard Hot 100 για τρεις εβδομάδες από τις 15 Ιουνίου 1963. Μάλιστα, έδιωξε από την 1η θέση το «It’s My Party» της Λέσλι Γκορ.
Μετά τη διεθνή πια επιτυχία του «Ue o Muite Arukō», ο Κιού Σακαμότο ξεκίνησε μια παγκόσμια περιοδεία, που κράτησε από το καλοκαίρι του 1963 μέχρι τις αρχές του 1964. Μεταξύ των χωρών που επισκέφθηκε ήταν οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Σουηδία. Κατά την παραμονή του στις ΗΠΑ, προσκλήθηκε από πολλές τηλεοπτικές εκπομπές. Στις 13 Αυγούστου 1963, έφτασε στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Λος Άντζελες και το ίδιο βράδυ ήταν καλεσμένος να εμφανιστεί στην τηλεοπτική εκπομπή «The Steve Allen Show». Αναμενόταν, επίσης, να εμφανιστεί και στο «The Ed Sullivan Show», όμως η εμφάνιση ακυρώθηκε λόγω σύγκρουσης προγραμματισμού με την παραγωγή της επερχόμενης ταινίας του με τίτλο «Kyu-chan Katana o Nuite».
Η επόμενη επιτυχία του Κιού Σακαμότο που έφτασε στα αμερικανικά charts ήταν το τραγούδι «Shina no Yoru» (= China Nights), που το 1963 έφτασε στο Νο 58. Το μοναδικό αμερικανικό άλμπουμ του Κιού Σακαμότο με τίτλο «Sukiyaki and Other Japanese Hits» έφτασε το 1963 στη θέση 14 στη λίστα των Billboard Pop Albums, που τώρα είναι γνωστή ως Billboard 200 και παρέμεινε στο chart Pop Albums για 17 εβδομάδες.
Στις 15 Μαΐου 1964, ο Κιού Σακαμότο, στο ξενοδοχείο Okura στο Τόκιο, έλαβε τον μοναδικό ξένο χρυσό δίσκο του της Ένωσης Βιομηχανίας Ηχογράφησης της Αμερικής (RIAA) από την Capitol Records.
Κατά τη διάρκεια των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1964, εμφανίστηκε στο σουηδικό τηλεοπτικό πρόγραμμα Hylands hörna που μεταδόθηκε ζωντανά από το Τόκιο.
Το 1965, το τραγούδι «Ue o Muite Arukō» ή «Sukiyaki», σε μια ορχηστρική εκδοχή του, παίχτηκε από τη NASA, μέσω ραδιοφώνου, για τους αστροναύτες του Gemini 7, της 21ης διαστημικής πτήσης με πλήρωμα. Από εκεί και πέρα, το τραγούδι αυτό έχει διασκευαστεί σε πολλές γλώσσες και από πολλούς καλλιτέχνες, όπως ο Avicii, στο μεταθανάτιο άλμπουμ του με τίτλο «Tim».
Το 1968, ο Κιού Σακαμότο, με το τραγούδι «Sayonara, Sayonara», σε σύνθεση Χιτσιντάι Νακαμούρα, συμμετείχε στον διεθνή διαγωνισμό τραγουδιού Internacional da Canção στο Ρίο ντε Τζανέιρο, κατακτώντας την 7η θέση.
Οι ασχολίες του εκτός από το τραγούδι
Ο Κιού Σακαμότο είναι πιο γνωστός ως τραγουδιστής. Εμφανίστηκε, όμως, σε πολλές ταινίες, όπως η κινηματογραφική μεταφορά του γνωστού μυθιστορήματος «Takekurabe» του Χιγκούτσι Ιτσιό και οι ταινίες «Subete ga Kurutteru» (=Όλα πάνε στραβά) του Σεϊτζούν Σουζούκι το 1960 και «Kyu-chan no Dekkai Yume» (=Το μεγάλο όνειρο του Κιού) του Γιότζι Γιαμάντα το 1967.
Το 1965, ο Κιού Σακαμότο έδωσε τη φωνή του στον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα Τεντ, στην ταινία κινουμένων σχεδίων «Gulliver’s Travels Beyond the Moon».
Ο Κιού Σακαμότο θέλησε να χρησιμοποιήσει τη φήμη του για να βοηθήσει άτομα που στάθηκαν λιγότερο τυχερά στη ζωή, γι’ αυτό και εργάστηκε για πολλούς φιλανθρωπικούς σκοπούς κατά τη διάρκεια της καριέρας του. Στη δεκαετία του 1960, διοργάνωσε μια συναυλία για να συγκεντρώσει χρήματα για τους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, που πάλευαν για χρηματοδότηση. Υποστήριζε με πάθος τα παιδιά με αναπηρίες και ιδιαίτερα εκείνα που ήταν τυφλά ή είχαν προβλήματα όρασης.
Το 1979 κυκλοφόρησε το τραγούδι «Soshite Omoide», που ήταν το πρώτο τραγούδι της Ιαπωνίας στη νοηματική γλώσσα. Εκείνη την εποχή η νοηματική γλώσσα ήταν απαγορευμένη στα σχολεία των κωφών κι έτσι οι άνθρωποι που ήθελαν την μελετούσαν ανεξάρτητα.
Το τραγικό τέλος του Κιού Σακαμότο
Το 1971, ο Κιού Σακαμότο παντρεύτηκε την Γιουκίκο Κασιβάγκι, ηθοποιό από την Ιαπωνία. Απέκτησαν δύο κόρες, τη Χανάκο και τη Μάικο, κι έμειναν μαζί ως το τέλος. Το τέλος αυτό ήρθε πολύ νωρίς κι εντελώς αναπάντεχα.
Ο Κιού Σακαμότο, για τα αεροπορικά του ταξίδια στο εσωτερικό χρησιμοποιούσε πάντα την εταιρεία ΑΝΑ. Έτσι θέλησε να κάνει και στις 12 Αυγούστου 1985, καθώς είχε προορισμό την Οσάκα, για μια εκδήλωση. Όμως, ήταν αδύνατο να βρει θέση γιατί ήταν όλες κλεισμένες, καθώς ήταν παραμονή των διακοπών Obon. Τελικά, βρήκε θέση στην πτήση 123 της Japan Air Lines, που αναχωρούσε από το αεροδρόμιο Haneda στο Τόκιο για την Οσάκα.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την απογείωση, άρχισαν να συμβαίνουν κάποιες δομικές αστοχίες στο αεροπλάνο λόγω ελαττωματικών επισκευών, όπως αποδείχθηκε αργότερα. Συγκεκριμένα, έχασε κομμάτια από τμήματα της ουράς του και υπέστη αποσυμπίεση πριν πέσει σε δύο κορυφογραμμές του όρους Takamagahara στο Ueno της Gunma, περίπου 100 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Τόκιο. Το αεροπλάνο κατρακύλησε για 30 λεπτά περίπου πριν πάρει φωτιά και καεί στο πυκνό δάσος στο βουνό. Αυτά τα 30 λεπτά ήταν αρκετά για κάποιους επιβάτες ώστε να γράψουν αποχαιρετιστήρια μηνύματα στις οικογένειές τους. Ο Κιού Σακαμότο ήταν ένας από αυτούς, με το μήνυμά του να γράφει τα εξής:
«Αγαπημένη μου γυναίκα, η ζωή μαζί σου είναι υπέροχη. Τα παιδιά μας θα γίνουν ταλαντούχα. Δεν περίμενα ότι το δείπνο θα ήταν το τελευταίο μας γεύμα. Κρίμα που δεν θα ξαναδώ τον μπαμπά μου. Είναι πραγματικά… μέχρι τώρα. Σας ευχαριστώ για τη ζωή σας. Δεν περίμενα ότι το χθεσινό δείπνο μαζί σου ήταν ο τελευταίος χωρισμός. Ό,τι κι αν έγινε, γιε μου, σε ικετεύω. Τώρα στις έξι και μισή, το αεροπλάνο γυρίζει και πέφτει. Η μέχρι τώρα ζωή μου είναι αληθινή. Πολύ χαρούμενος, ευχαριστώ».
Το αποτέλεσμα αυτής της συντριβής ήταν 520 νεκροί, μεταξύ αυτών και ο Κιού Σακαμότο, στα 43 του μόλις χρόνια. Επέζησαν από αυτό μόνο 4 άτομα. Πρόκειται για το πιο θανατηφόρο αεροπορικό δυστύχημα με ένα αεροπλάνο στην ιστορία της αεροπορίας.
Η σύζυγος του Κιού Σακαμότο δε γνώριζε ότι ο άντρας της βρισκόταν την πτήση JAL 123, δεδομένου ότι συνήθως χρησιμοποιούσε την ΑΝΑ. Έμαθε για την τραγική του κατάληξη, όταν είδε το όνομά του στη λίστα των επιβατών, που δημοσίευσε η εταιρεία. Το σώμα του ανακαλύφθηκε στις 14 Αυγούστου, με την οικογένειά του να επιβεβαιώνει ότι ήταν αυτός στις 16 Αυγούστου, 99 ώρες μετά τη συντριβή. Είχε υποστεί σοβαρές ζημιές, αλλά κατάφερε να αναγνωριστεί από το μενταγιόν Kasama Inari που φορούσε πάντα στον λαιμό του. Ο Κιού Σακαμότο ενταφιάστηκε στον ναό Chōkoku-ji στην κεντρική περιοχή Minato-ku στο Τόκιο.
Στις 16 Μαρτίου 1999, η Japan Post εξέδωσε γραμματόσημο προς τιμήν του Κιού Σακαμότο και του τραγουδιού του «Ue o Muite Arukō», που περιλαμβάνεται στον Πρότυπο Κατάλογο Γραμματοσήμων Scott με αριθμό Ιαπωνίας 2666 και ονομαστική αξία 50 γιεν.
Η ιστορία του αεροπορικού δυστυχήματος της Japan Air Lines πτήση 123 αποτυπώθηκε το 2012 στο Επεισόδιο 6 με τίτλο «Terrified Over Tokyo» της 6ης σεζόν και το 2018 στο Επεισόδιο 3 με τίτλο «Deadly Design» της 7ης σεζόν της αμερικανικής τηλεοπτικής σειράς «Seconds from Disaster». Τον Κιού Σακαμότο υποδύθηκε ο Ιάπωνας ηθοποιός Τζουνίτσι Κατζιόκα.
Ακολουθεί το βίντεο από την ερμηνεία του Κιού Σακαμότο στο τραγούδι «Ue o Muite Arukō», το τραγούδι που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό, το 1961:
Για το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από:
- Kyu Sakamoto, Ανακτήθηκε από: https://en.wikipedia.org/ Τελευταία πρόσβαση: 17/7/24
- Kyu “Kyu-chan” Sakamoto, Ανακτήθηκε από: https://www.findagrave.com/ Τελευταία πρόσβαση: 17/7/24
- Hernon, M. (2024). 8 Things You Didn’t Know About Kyu Sakamoto. Ανακτήθηκε από: https://www.tokyoweekender.com/ Τελευταία πρόσβαση: 17/7/24
- Marie, Am. (2014). Kyu Sakamoto, the Japanese irresistible crooner. Ανακτήθηκε από: https://ameliemarieintokyo.com/ Τελευταία πρόσβαση: 17/7/24
- The suicide note of august 12 1985, Ανακτήθηκε από: https://www.deviantart.com/ Τελευταία πρόσβαση: 17/7/24
