Σερ Φράνσις Μπέικον: φιλόσοφος, επιστήμονας, συγγραφέας, πολιτικός και ένας από τους πιο σπουδαίους και πιο παραγωγικούς στοχαστές όλων των εποχών. Έζησε την περίοδο της λεγόμενης αγγλικής Αναγέννησης, της οποίας υπήρξε κορυφαία πνευματική μορφή. Οι θέσεις του, βαθυστόχαστες και επίκαιρες, εξακολουθούν να επηρεάζουν την ανθρώπινη σκέψη και τον σύγχρονο πολιτισμό. Αναζήτησε παθιασμένα τη γνώση μέχρι το θάνατο του, αναιρώντας κάθε όριο ανάμεσα σε πεδία και επιστήμες. Ασχολήθηκε με πολλά αντικείμενα σημειώνοντας σε όλα σημαντικότατες επιτυχίες. Ο ίδιος γράφει:
«Η φαντασία δόθηκε στον άνθρωπο για να τον αποζημιώσει γι’ αυτό που δεν είναι. Το χιούμορ δόθηκε για να τον αποζημιώσει γι’ αυτό που είναι.»
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Σερ Φράνσις Μπέικον γεννήθηκε στις 22 Ιανουαρίου του 1561 στο Γιορκ Χάους, περιοχή κοντά στο Λονδίνο. Υπήρξε υιός του υπουργού Δικαιοσύνης σερ Νίκολας Μπέικον και ήταν συγγενής του λόρδου Μπέργκλυ, κυριότερου υπουργού της βασίλισσας Ελισάβετ Α’. Ο Μπέικον σπούδασε νομικά, έγινε δικηγόρος, λέκτορας και αργότερα έκτακτος βασιλικός σύμβουλος. Στη συνέχεια κατέκτησε το βουλευτικό αξίωμα. Υπήρξε φιλελεύθερος μεταρρυθμιστής, πρόθυμος να τροποποιήσει και να απλουστεύσει την νομοθεσία. Αντιτάχθηκε στα φεουδαρχικά προνόμια, τη δικτατορική εξουσία και τις θρησκευτικές διώξεις. Κατέκρινε τον σφετερισμό χρημάτων από πολιτικά πρόσωπα, ενώ υποστήριξε την ένωση της Αγγλίας και της Σκωτίας και αργότερα, την ένταξη της Ιρλανδίας στην Ένωση. Από το 1593 άρχισε να εργάζεται ως σύμβουλος του παλατιού.
Συνέγραψε έναν Πανδέκτη των νόμων, ένα ιστορικό σύγγραμμα, βιογραφίες, μνημόνια και ολοκλήρωσε δύο φυσικές ιστορίες. Τον Μάρτιο του 1626, στην προσπάθεια του να πραγματοποιήσει ένα πείραμα σε άσχημες καιρικές συνθήκες, έπαθε ψύξη που εξελίχθηκε σε βρογχίτιδα, και πέθανε στις 9 Απριλίου 1662. Το πείραμα που οδήγησε τον μεγάλο φιλόσοφο στον θάνατο αποτελούσε μία προσπάθεια να αποδείξει επιστημονικά πως η ψύξη σταματά την αποσύνθεση. Σταμάτησε, λοιπόν, με την άμαξα του σε ένα χιονισμένο τοπίο. Εκεί, αγόρασε ένα κοτόπουλο και το γέμισε με χιόνι. Η τελευταία του επιστημονική απόπειρα υπήρξε μοιραία.
Το έργο του Σερ Φράνσις Μπέικον
Το έργο του Σερ Φράνσις Μπέικον είναι πλούσιο και εκτείνεται σε πολλούς τομείς. Τα κείμενα που συνέγραψε περιλαμβάνουν αρκετά νομικά κείμενα (Τα στοιχεία του Εθιμικού Δικαίου της Αγγλίας (The Elements of the Common Lawes of England, 1630), Υποθέσεις προδοσίας (Cases of Treason, 1641), Η λόγια ερμηνεία του σερ Φράνσις Μπέικον περί του Νόμου περί Χρήσεων (The Learned Reading of Sir Francis Bacon upon the Statute of Uses, 1642). Ακόμη έχει γράψει φιλολογικά έργα (Δοκίμια (Essays), 1625), Περί της σοφίας των Αρχαίων (De Sapienta Veterum, 1609), Η Ιστορία της βασιλείας του Ερρίκου Ζ’ (The Historie of the Raigne of King Henry the Seventh, 1622), Μετάφραση μερικών ψαλμών σε αγγλικούς στίχους (The Translation of Certaine Psalmes into English Verse, 1625), Παλαιά και Νέα αποφθέγματα (Apophthagmes new and old, 1625) και ποιητικά (Η μακαριότητα της βασίλισσας Ελισάβετ (The Felicity of Queen Elizabeth, 1651), Εις μακαρίαν μνήμην της Ελισάβετ (In felicem memoriam Elizabethae, 1608).
Το έργο του, ωστόσο, επεκτείνεται και στον τομέα της πολιτικής (Διακήρυξη περί των ενεργειών και της προδοσίας που αποπειράθηκε και διέπραξε ο Ρόμπερτ πρώην κόμης του Έσσεξ. (A Declaration of the Practices and Treasons attempted and commited by Robert., late Earle of Essex, 1601), Σκέψεις σχετικά με τον καλύτερο τρόπο ειρήνευσης και αναδιοργάνωσης της Αγγλικανικής Εκλησσίας. (Certain Considerations touching the better Pacification and Edification of the Church of England., 1604), Απολογία για ορισμένες κατηγορίες εναντίον του πρώην κόμη του Έσσεξ. (Apologie in certaine imputations concerning tha late Earle of Essex,1604) αλλά και στην φιλοσοφία. Τα φιλοσοφικά του κείμενα σχετίζονται με ζητήματα πολιτικής αλλά και θέτουν τις βάσεις της σύγχρονης επιστήμης. Ακόμη, σημαντικότατη είναι η συμβολή του στην νομική επιστήμη, καθώς εκτός από τη ρητορική του δεινότητα έμεινε στην ιστορία και για την ανθρωπιστική του προσέγγιση στο ζήτημα της δικαιοσύνης.
Ο ίδιος γράφει:
«Η εκδίκηση είναι ένα είδος πρωτόγονης δικαιοσύνης, προς την οποία έλκεται η ανθρώπινη φύση. Το χρέος του νόμου είναι να προσπαθεί να την ξεριζώσει.»
Advertising
Το φιλοσοφικό έργο
Το φιλοσοφικό έργο του Σερ Φράνσις Μπέικον ξεδιπλώνεται σε αρκετά κείμενα σημαντικότερα των οποίων είναι:
- Instauratio magna (Αναστήλωση των επιστημών)
- Novum organum (Το νέο όργανο)
- Parasceve ad Historiam Naturalem et Experimentalem (Σύντομο σχεδίασμα των απαιτήσεων μιας θεμελιακής φυσικής ιστορίας)
- De Augmentis Scientiarum (Περί της προόδου των επιστημών)
Ωστόσο, έχει συγγράψει πλήθος φιλοσοφικών έργων στα οποία εξετάζει ζητήματα πολιτικής, επιστήμης, ιστορίας, κοινωνιολογίας, παιδαγωγικής κ.α. Μεταξύ των έργων του είναι Τα δύο βιβλία του Φράνσις Μπέικον για την ικανότητα και την πρόοδο της θείας και ανθρώπινης γνώσης (The Two Bookes of Francis Bacon of the Proficience and Advancement of Learning Divine and Humane, 1605), Νέο Όργανο (Novum Organum, 1620), Ιστορία των ανέμων (Historia Ventorum, 1622), Ιστορία περί της Ζωής και του Θανάτου (Historia Vitae et Mortis, 1623), Περί της προόδου των επιστημών (De Augmentis Scientarium, 1623), Πρόοδος της Μάθησης (The Proficience and Advancement of Learning). Υπήρξε μία από τις μορφές που έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης επιστήμης. Προέβαλε ή αντικατέστησε επιστημονικές θέσεις, πολλές εκ των οποίων δεν έχουν αναιρεθεί αιώνες μετά τον θάνατο του. Σαφέστατα, αποτελούσε ένα από τα παραδείγματα ουμανιστή αναγεννησιακού λογίου, του οποίου η συμβολή υπήρξε καθοριστικότατη σε πολλούς τομείς.
Όπως υποστηρίζει:
«Η αρετή μοιάζει με τα σπάνια αρώματα, που όσο πιο πολύ συνθλίβονται, τόσο περισσότερο μοσχοβολούν.»
Advertising
Το βίντεο που ακολουθεί περιλαμβάνει μία σύντομη και εύληπτη παρουσίαση των βασικών αξόνων της σκέψης του Σερ Φράνσις Μπέικον, μία παρουσίαση τον φιλοσοφικών όρων που εισάγει και μας ταξιδεύει σύντομα στον μαγικό κόσμο του:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
- Μαρία Χριστίνα Δουλάμη, Francis Bacon: «Υπάρχει μόνο μια επιτυχία. Να ζεις τη ζωή σου όπως τη θέλεις εσύ». Ανακτήθηκε από enallaktikidrasi.com (τελευταία επίσκεψη 20/01/2021).
- «Σερ Φράνσις Μπέικον, Francis Bacon, Descartes». Ανακτήθηκε από dp32.ru (τελευταία επίσκεψη 20/01/2021).
- «Φράνσις Μπέικον 1561 έως 1626». Ανακτήθηκε από hallofpeople.com (τελευταία επίσκεψη 20/01/2021).
- Gafton, Francisco. (2018). «Memento: Sir Francis Bacon». Diacronia.
- Loomba, Ania & Burton, Jonathan. (2007). «Sir Francis Bacon (1561–1626)».
- Hogan, & Galvin, Patrick. (2021). «The literary and critical opinions on Sir Francis Bacon, to which is appended Contributions to a definitive bibliography of Sir Francis Bacon.»
- Vickers, Brian & Bacon, Francis & Kiernan, Michael. (1988). «Sir Francis Bacon. The Essayes or Counsels, Civill and Morall.» The Modern Language Review. 83. 403.
- Bernstein, Jeffrey. (2001). «Francis Bacon. Teaching Philosophy.» 24. 188-191.
- «Φραγκίσκος Βάκων». Ανακτήθηκε από gnomikologikon.gr (τελευταία επίσκεψη 20/01/2021).
