Καλάβρυτα: Ένας μαρτυρικός οικισμός ανά τους αιώνες

Μια από τις σημαντικότερες κωμοπόλεις του νομού Αχαΐας, τόσο από ιστορικής, όσο και από διοικητικής άποψης, είναι τα Καλάβρυτα. Χτισμένα σε υψόμετρο περίπου 800 μέτρων, αποτελούν ένα μοναδικό χειμερινό θέρετρο που φιλοξενεί ετησίως τεράστιο αριθμό επισκεπτών, ιδιαίτερα κατά τους μήνες εκείνους όπου οι καιρικές συνθήκες επιτρέπουν την ασχολία των τουριστών με δραστηριότητες σχετιζόμενες με το χιόνι. Το χιονοδρομικό κέντρο που λειτουργεί στην περιοχή, αποτελεί εδώ και χρόνια, πόλο έλξης για αθλητές και απλούς επισκέπτες από ολόκληρη την χώρα. Το γεγονός αυτό δημιούργησε την ανάγκη κατασκευής των απαραίτητων υποδομών στα Καλάβρυτα ώστε να μπορεί να εξυπηρετηθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των τουριστών αυτών. Έτσι τα Καλάβρυτα είναι σε θέση πλέον να φιλοξενήσουν περισσότερους από 2000 επισκέπτες. Η κοντινή απόσταση των Καλαβρύτων από μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, όπως είναι η Πάτρα και η Αθήνα, κάνουν την πρόσβαση για μεγάλο μέρος του πληθυσμού πολύ ευκολότερη. Οι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής, σύμφωνα με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε το 2011, είναι περίπου 1700.

Η ιστορία των Καλαβρύτων

Τα Καλάβρυτα έχουν συνδεθεί με πλήθος διαφορετικών μύθων, γεγονός που αποδεικνύει πως κατοικήθηκαν από πολύ νωρίς, αλλά και πως έπαιξαν ενεργό ρόλο σε διάφορους τομείς. Κατά την αρχαιότητα, τα Καλάβρυτα δεν ανήκαν στην Αχαΐα, αλλά αποτελούσαν μέρος της Αρκαδίας, η οποία τα χρόνια εκείνα ονομαζόταν Αζανία. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της εποχής εκείνης δεν μας επιτρέπουν να οδηγηθούμε σε ασφαλή συμπεράσματα.

Αντιθέτως, περισσότερο ξεκάθαρη είναι η εικόνα που διαθέτουμε για την περιοχή στην περίοδο της Φραγκοκρατίας. Στη διάρκεια του 13^ου αιώνα, μαρτυρείται πως τα Καλάβρυτα πήραν το όνομα που διαθέτουν μέχρι και σήμερα, και του οποίου η σημασία συνεπάγεται με ‘καλές βρύσες’. Κατά τα χρόνια εκείνα, τα Καλάβρυτα γίνονται η έδρα μιας από τις 12 Βαρωνίες του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, του κρατιδίου που δημιουργήθηκε στη διάρκεια της Δ’ Σταυροφορίας. Πρώτος βαρώνος ήταν ο Όθων ντε Τουρνέ, στον οποίον και αποδίδεται η κατασκευή του κάστρου των Καλαβρύτων, το 1208, πάνω στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας πόλης της Αρκαδίας, αλλά και η δημιουργία μικρότερων φρουρίων στις γύρω από το κάστρο περιοχές.

Διαβάστε επίσης Mats Randow: Ο Σουηδός που αγάπησε τη Λέσβο μέσα από την πεζοπορία

Κατά τα χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, και πιο συγκεκριμένα το 1430, η Πελοπόννησος διαιρέθηκε σε τρεις ανεξάρτητες ηγεμονίες, μια εκ των οποίων είχε ως έδρα της τα Καλάβρυτα. Πρώτος δεσπότης διετέλεσε ο Θωμάς Παλαιολόγος και στη συνέχεια ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο οποίος και παραμένει στη θέση αυτή μέχρι και το 1443.

Advertising

Advertisements

Αξιοσημείωτη για τα Καλάβρυτα, είναι η περίοδος λίγο πριν το ξέσπασμα της ελληνικής επανάστασης. Τα χρόνια της τουρκικής κυριαρχίας δε στέρησαν από τους κατοίκους των Καλαβρύτων τα προνόμια που διέθεταν στο παρελθόν, ούτε την πολυπόθητη ανάπτυξη της περιοχής. Τα ελληνικά σχολεία που δημιουργήθηκαν τα χρόνια εκείνα, η σημαντικότατη εμπορική κίνηση, οι επαφές που άρχισαν να αποκτώνται μεταξύ της συγκεκριμένης περιοχής με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, είναι μερικά μόνο στοιχεία που επιβεβαιώνουν τη διατήρηση της ανάπτυξης των Καλαβρύτων και στη διάρκεια του τουρκικού ζυγού.

Τα Καλάβρυτα έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στις δυο κομβικές ελληνικές επαναστάσεις: στα Ορλοφικά το 1770, η έκβαση των οποίων ήταν ανεπιτυχής, και στην ελληνική επανάσταση του 1821, η οποία πρόσφερε την πολυπόθητη ελευθερία. Η δεύτερη κηρύχτηκε στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, κατά τη διάρκεια της δοξολογίας, από οπλαρχηγούς προερχόμενους από την Πελοπόννησο, με αρχηγό τους τον Παλαιών Πατρών Γερμανό. Η πολιορκία κατά των οθωμανικών δυνάμεων διήρκεσε μερικές μέρες και είχε σαν αποτέλεσμα της την απελευθέρωση των Καλαβρύτων. Η ημερομηνία κατά την οποία τα Καλάβρυτα έπαψαν να βρίσκονται υπό οθωμανικό ζυγό, δεν έχει προσδιοριστεί ακριβώς, καθώς πολλοί υποστηρίζουν ότι συντελέστηκε στις 25 Μαρτίου 1821, ενώ άλλοι την τοποθετούν στις 21 Μαρτίου 1821. Το μόνο σίγουρο σχετικά με τη συγκεκριμένη νίκη, είναι ότι αποτέλεσε την πρώτη από μια σειρά νικών και απελευθερώσεων, που σταδιακά οδήγησαν στην δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Παρ’ όλη τη θετική, για την ελληνική πλευρά, έκβαση της επανάστασης, τα Καλάβρυτα πυρπολήθηκαν εις διπλούν το 1826 και το 1827 αντίστοιχα, από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, εξαιτίας του ρόλου που είχαν στη διάρκεια του Αγώνα.

Διαβάστε επίσης Καστάνιανη Κόνιτσας: Η αρχιτεκτονική των πέτρινων γεφυριών και το "περιπατείν" στα λιθόστρωτα και γραφικά καλντερίμια

Οι δύσκολες μέρες για τα Καλάβρυτα όμως δεν τελειώνουν με τη λήξη της ελληνικής επανάστασης. Κατά τα χρόνια της Κατοχής, οι κάτοικοι των Καλαβρύτων πρόκειται να βιώσουν με τον πλέον απάνθρωπο τρόπο, τις θηριωδίες των γερμανικών δυνάμεων. Πιο συγκεκριμένα στις 13 Δεκεμβρίου 1943, ο γερμανικός στρατός λαμβάνει την βάρβαρη απόφαση σφαγής ολόκληρου του ανδρικού πληθυσμού των Καλαβρύτων (από την ηλικία των 12 και άνω) και ολοκαυτώματος της περιοχής. Κατά καιρούς διατυπώθηκαν διάφορα νούμερα σχετικά με τον αριθμό των θυμάτων της δράσης της ναζιστικής Γερμανίας στα Καλάβρυτα. Επικρατέστερη είναι η άποψη πως ο αριθμός των νεκρών προσέγγιζε τους 800. Έκτοτε τα Καλάβρυτα έχουν χαρακτηριστεί ως μαρτυρικός οικισμός.

Τα Καλάβρυτα σήμερα

Τα Καλάβρυτα έχοντας ξεπεράσει τα κτηνώδη και αιμοδιψή γεγονότα του παρελθόντος, διατηρώντας την ιστορική μνήμη ζωντανή, κάνουν προσπάθειες εδώ και χρόνια, ώστε να επανέλθει στο τόπο η ομορφιά, η ξεγνοιασιά και η αίσθηση της ασφάλειας. Στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης συμβάλλουν τα δύο μοναστήρια, της Αγίας Λαύρας και του Μεγάλου Σπηλαίου, όπου διεξήχθησαν γεγονότα κομβικά για την εξέλιξη της ιστορίας. Επιπλέον, το Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος επιτελεί το τεράστιο έργο υπενθύμισης στους γηραιότερους της ιστορικής αλήθειας και διδαχής της στους νεότερους. Ο Αροάνιος ποταμός, τα Ύδατα της Στυγός, ο ποταμός Κράθις, το Σπήλαιο των Λιμνών, είναι μερικά αριστουργήματα της φύσης, τα οποία βρίσκονται περιφερειακά των Καλαβρύτων και με την απαράμιλλη ομορφιά που διαθέτουν, προσελκύουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών ετησίως. Μια επίσκεψη στα Καλάβρυτα αρκεί για να σε ταξιδέψουν με τα τοπία τους, να σε συναρπάσουν με τις δραστηριότητες που προσφέρουν, να σε συγκινήσουν και να σε προβληματίσουν με την αναβίωση των φρικιαστικών γεγονότων που έλαβαν χώρα εκεί.

Διαβάστε επίσης Η κατασκοπεία στα χρόνια του πολέμου

Advertising