Λιμάνι Θεσσαλονίκης: Η οικονομική, η εμπορική και πολλές φορές η κοινωνική κατάσταση μιας πόλης, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ύπαρξη λιμανιού, καθώς και από την έκταση του. Ανά τους αιώνες οι πόλεις με μεγάλα λιμάνια βρίσκονταν σε καλύτερη οικονομική κατάσταση και σύναπταν ευκολότερα συμμαχίες ή ακόμα και ειρήνη, σε σχέση με τις πόλεις που δεν διέθεταν καθόλου. Κάτι ανάλογο συνέβαινε και με τη Θεσσαλονίκη, το λιμάνι της οποίας, έπαιξε και εξακολουθεί να παίζει μέχρι και σήμερα, καίριο ρόλο. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ελλάδας, μαζί με αυτό του Πειραιά, της Πάτρας και της Ηγουμενίτσας. Η τεράστια σημασία του σχετίζεται και με την κομβική θέση την οποία κατέχει, μιας και θεωρείται σημαντική πύλη για τις χώρες της Βαλκανικής χερσονήσου, αλλά και της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αξιοσημείωτο για το λιμάνι Θεσσαλονίκης, είναι το γεγονός πως η κυκλοφοριακή του ικανότητα προσεγγίζει ετησίως τους 16 εκατομμύρια τόνους φορτίου.
Η ιστορία του λιμανιού της Θεσσαλονίκης
Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ήδη από τη δημιουργία της πόλης και έκτοτε, συνέβαλε καθοριστικά στην οικονομική και εμπορική της ανάπτυξη. Ο Μεγάλος Κωνσταντίνος, αποφάσισε την ανοικοδόμηση του λιμανιού, καθώς το ήδη υπάρχον, στερούνταν χώρου, με αποτέλεσμα ο χώρος που διέθετε, να μην ικανοποιεί επαρκώς τις ανάγκες των πλοίων του αυτοκράτορα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της βυζαντινής και οθωμανικής περιόδου, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης γινόταν όλο και πιο ισχυρό με αποκορύφωμα την περίοδο του 16ου αιώνα, οπότε και προστέθηκε ένα νέο παράκτιο οχυρό με ναύσταθμο. Επόμενη αλλαγή με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του λιμανιού, γίνεται στη διάρκεια του 19ου αιώνα, οπότε μια γαλλική εταιρία αποφασίζει να βελτιώσει μεγάλο μέρος της υποδομής, αλλά και να αναλάβει την εκμετάλλευση του λιμανιού για 40 χρόνια. Οι εργασίες ανοικοδόμησης και βελτίωσης των υποδομών ξεκινάνε το 1904.
Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης όμως, ολόκληρη η πόλη και επομένως και το λιμάνι της, περνάνε σε ελληνικά χέρια, μετά και από την εξαγόραση του μεριδίου της γαλλικής εταιρίας, από το Λιμενικό Ταμείο Θεσσαλονίκης, η ίδρυση του οποίου τοποθετείται περί το 1930. Στα χρόνια που ακολουθούν, μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το λιμάνι γνωρίζει μια ακόμη ακμή, καθώς εμπορεύματα, υλικά, πλοία επιβιβάζονται και αποβιβάζονται από το συγκεκριμένο λιμάνι. Κατά τα χρόνια της μικρασιατικής καταστροφής, μιας και ο αριθμός τον προσφύγων που κατέφθασε στη Θεσσαλονίκη, ήταν συντριπτικά μεγάλος, το λιμάνι απέκτησε ζωή και συνεχή ανθρώπινη παρουσία. Η συγκεκριμένη ακμή, συνεχίστηκε και κατά τα ταραγμένα χρόνια του πολέμου, καθώς όσο περισσότεροι πρόσφυγες και φορτία κατέφθαναν στην Θεσσαλονίκη, τόσο αυξανόταν και ο ρυθμός ανάπτυξης του λιμανιού της.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης καταστρέφεται μερικώς, καθώς οι γερμανικές δυνάμεις, έχοντας κάνει κατάληψη στο εσωτερικό του, προέβησαν σε ανατινάξεις και βομβαρδισμούς που κόστισαν μέρος των λιμενικών εγκαταστάσεων. Οι Άγγλοι όμως, ως σύμμαχοι τον Ελλήνων, το έτος 1945 ξεκίνησαν διαδικασίες ανοικοδόμησης, αλλά και επέκτασης του λιμανιού, οι οποίες μέσα σε τρία περίπου χρόνια ολοκληρώθηκαν. Όμως το πλήγμα δεν ήταν μόνο υλικό. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης έχασε την αίγλη και την τεράστια εμπορική κίνηση που διέθετε, και χρειάστηκαν περισσότερα από δέκα χρόνια για να τα αποκαταστήσει ως ένα βαθμό, χωρίς να φτάσει ποτέ στο επίπεδο που είχε κατορθώσει να είναι πριν από τα γεγονότα του πολέμου, το παλιό του μεγαλείο . Το όλο εγχείρημα της επέκτασης διήρκεσε αρκετά χρόνια και τελειοποιήθηκε οριστικά, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990. Με τις εργασίες αυτές το λιμάνι κατόρθωσε να είναι φιλικότερο προς το περιβάλλον και ταυτόχρονα πολλαπλασίασε τους αποθηκευτικούς χώρους του οποίους διέθετε.
Από το έτος 1997, το λιμάνι ήρθε κοντά στους πολίτες καθώς πέντε από τις Αποθήκες του, χαρακτηρίστηκαν διατηρητέες και άνοιξαν τις πόρτες τους στο ευρύ κοινό.
Το λιμάνι Θεσσαλονίκης σήμερα
Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, έχοντας αφήσει πίσω του, όλα τα γεγονότα του παρελθόντος, έχει περάσει σε μια νέα εποχή. Έχει παρατηρηθεί πως ο αριθμός των απλών πολιτών που επισκέπτονται το λιμάνι της Θεσσαλονίκης για αναψυχή, ολοένα και αυξάνεται, καθώς στο εσωτερικό του λειτουργούν Μουσείο Φωτογραφίας, Μουσείο Κινηματογράφου, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, όπως και χώροι για ειδικά συνέδρια, σεμινάρια και εκθέσεις. Η εγκαινίαση των χώρων αυτών, έγινε μετά και από την ανακαίνιση των συγκεκριμένων χώρων του λιμανιού, κατά την οποία τα κτίρια διατήρησαν την αρχιτεκτονική του παρελθόντος, αν και ορισμένες επισκευές έγιναν εξ ολοκλήρου από την αρχή. Πλέον το λιμάνι της Θεσσαλονίκης χρησιμοποιείται και ως πάρκο, καθώς δεν είναι λίγοι αυτοί που το επιλέγουν ώστε να καθίσουν στην προβλήτα του με παρέα και να αγναντέψουν την θέα του Θερμαϊκού κόλπου, καθώς και της ευρύτερης παραλιακής περιοχής.
Πηγές:
- thpa.gr
- kpe-thess.gr
- parallaximag.gr
Σύνταξη κειμένου: Ευθυμία Μερτσανίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
