Βεργίνα: Η ιστορία της πρώτης πρωτεύουσας του μακεδονικού βασιλείου

Στον νομό Ημαθίας, στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας, βρίσκεται μια μικρή αλλά ευρέως γνωστή κωμόπολη, η Βεργίνα. Σε μικρή απόσταση από τη Θεσσαλονίκη, και πολύ κοντά στους πρόποδες των Πιερίων Ορέων, η κωμόπολη της Βεργίνας αριθμεί περίπου 2.000 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Ο λόγος για τον οποίον η Βεργίνα έχει αποκτήσει τεράστια φήμη και έχει πολυσυζητηθεί, όσο λίγες περιοχές της χώρας μας, είναι τα αποτελέσματα των ανασκαφών που διεξήχθησαν το 1977 και τα οποία έφεραν στο φως, ταφικά μνημεία των Μακεδόνων βασιλέων, ένα εκ των οποίων λέγεται πως ανήκε στον Φίλιππο Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το αποτέλεσμα της αρχαιολογικής σκαπάνης ήταν η ταύτιση της πόλης των Αιγών, κοιτίδας του μακεδονικού βασιλείου, με τη σημερινή Βεργίνα. Η ονομασία της Βεργίνας, προέρχεται από το όνομα μιας βασίλισσας της αρχαίας Βέροιας, η οποία λέγεται πως ζούσε σε παλάτι της περιοχής, του οποίου τα ερείπια προκαλούσαν μεγάλο ενδιαφέρον στους ντόπιους κατοίκους και αποτελούσαν αφορμή για τη δημιουργία μύθων.

Η ιστορία της Βεργίνας

Διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής, αποκαλύπτουν πως κατοικούνταν καθ’ όλη τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού (3.000-2.000  π.Χ.). Η εύρεση νεκροταφείου στην Βεργίνα, το οποίο πιθανόν δημιουργήθηκε περί το 1.000 π.Χ., συνεπάγεται με την οργάνωση του πρώτου οικισμού, ο οποίος διέθετε έντονη κοινωνική διοίκηση και πλούτο, γεγονός που μαρτυρείται μεταξύ άλλων και από τα πήλινα αγγεία, τα κοσμήματα και τα όπλα, που βρέθηκα στην Βεργίνα. Εκτός του άλλων, η σχετική με το νεκροταφείο έρευνα, απέδειξε πως κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, η περιοχή ήταν ιδιαίτερα πολυπληθής και λόγω της μεγάλη άνθησης που γνώρισε, θεωρήθηκε κέντρο πολλών δραστηριοτήτων, αλλά και μεγάλου μέρους του πληθυσμού.

Στη διάρκεια του 8^ου και 7^ου αιώνα π.Χ. η περιοχή κυριαρχείται από Ιλλυριούς, οι οποίοι αποφασίζουν τη δημιουργία μιας στρατιωτικής βάσης. Η έλευση όμως των Θρακικών και Παιονικών φυλών, οδήγησε στην απόσυρση των Ιλλυρικών φύλων και στη σταδιακή εδραίωση των νέων αυτών λαών που έφτασαν στην περιοχή. Λίγα χρόνια αργότερα, η έλευση των Αργεαδών σηματοδότησε και την έναρξη μιας νέας εποχής, καθώς αναχωρώντας από το Άργος με τον αρχηγό τους, Περδίκκα τον Α΄, έφτασαν στην περιοχή ιδρύοντας της Αίγες και ταυτόχρονα το βασίλειο της Μακεδονίας. Η επεκτατική πολιτική που ακολούθησαν, τους οδήγησε μέχρι και την κεντρική Μακεδονία, από όπου και έδιωξαν τον τοπικό πληθυσμό, που όπως λέγεται κατοικούσε στην περιοχή της σημερινής Βεργίνας, με αποτέλεσμα να παραμείνει ερημωμένη για περισσότερο από έναν αιώνα. Κατά τον 5^ο αιώνα π.Χ., και μετά την άφιξη των πρώτων μακεδονικών πληθυσμών, ο βασιλιάς Αρχέλαος Α΄, μετέφερε την πρωτεύουσα της Μακεδονίας στην Πέλλα. Παρ’ όλη την εξέλιξη αυτή όμως, οι Αίγες εξακολούθησαν να αποτελούν σημαντικότατο θρησκευτικό, πολιτισμικό και εμπορικό κέντρο, το οποίο εξακολούθησε να κατοικείται κατά τους επόμενους αιώνες (έρευνες απέδειξαν πως έως και τον 1^ο  π.Χ. αιώνα οι Αίγες κατοικούνταν).

Η σύγχρονη ιστορία της Βεργίνας

Η σύγχρονη Βεργίνα ιδρύθηκε το 1922, ανάμεσα στους δύο οικισμούς Κούτλες και Μπάρμπες, των οποίων οι κάτοικοι αποτελούσαν υπηρεσία του Μπέη. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης, οι κάτοικοι των δύο αυτών οικισμών, ένωσαν τις δυνάμεις τους και με πνεύμα αυταπάρνησης, πολέμησαν ενάντια στον τούρκικο ζυγό. Σημαντικές φιγούρες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, προήλθαν από την ιστορική Βεργίνα, συνεχίζοντας με τον τρόπο αυτό, το έργο των προγόνων τους, που μοναδικό σκοπό είχε την απόκτηση της ελευθερίας και την υπεράσπιση των κεκτημένων, αλλά και του ιστορικού παρελθόντος.

Η συνθήκη της Λωζάννης, που υπογράφηκε το 1923, προέβλεπε την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ , εκτός των άλλων, Ελλάδας, Βουλγαρίας, Τουρκίας. Η συνθήκη αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την άφιξη 121 ελληνικών οικογενειών από τις γειτονικές χώρες, στην περιοχή της Βεργίνας.

Ο ήλιος της Βεργίνας

Σημείο αναφοράς της ελληνικής Μακεδονίας, αποτέλεσε το δεκαεξάκτινο αστέρι, το οποίο βρέθηκε φιλοτεχνημένο σε λάρνακα, στο εσωτερικό της οποίας βρισκόταν το σώμα του Φιλίππου Β΄. Ο Ήλιος της Βεργίνας, όπως ονομάστηκε, ήρθε στο φως το 1977, μετά από την κρίσιμη αρχαιολογική έρευνα του Μανόλη Ανδρόνικου. Αποτέλεσε σημείο διεθνούς διαμάχης μεταξύ Ελλάδας- Σκοπίων, καθώς το 1992, το νεοσύστατο γειτονικό κράτος, χρησιμοποίησε το συγκεκριμένο σύμβολο στην εθνική του σημαία . Μετά από έντονες αντιδράσεις της ελληνικής πλευράς και γενικότερης συμφωνίας και αποδοχής πως ο Ήλιος της Βεργίνας βρέθηκε σε ένα αρχαίο ελληνικό μνημείο, η γείτονα χώρα αναγκάστηκε να τον απομακρύνει από το εθνόσημο της.

Η Βεργίνα σήμερα

Από το 1996 και μετά, ο αρχαιολογικός χώρος των Αιγών προστατεύεται από την UNESCO και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Τεράστιος αριθμός επισκεπτών καταφθάνει ετησίως από ολόκληρο τον κόσμο, με σκοπό να εξερευνήσει την περιοχή, να γίνει αυτόπτης μάρτυρας της ιστορικής αλήθειας και να διαμορφώσει την προσωπική του άποψη σχετικά με την ιστορία αιώνων που εκτυλίχθηκε στην περιοχή. Τις διαδικασίες αυτές διευκολύνουν, το μουσείο που βρίσκεται στην Βεργίνα και λειτουργεί ήδη από το 1993, ο Τάφος του Φιλίππου, της Περσεφόνης και του Αλεξάνδρου Δ΄, καθώς και πολλά κτερίσματα και τεράστια έργα τέχνης. Σε κάθε περίπτωση η ιστορική πραγματικότητα είναι μια, και όσο ο Ήλιος της Βεργίνας λάμπει, η αλήθεια του θα ακτινοβολεί σε ολόκληρο τον κόσμο.