Το 2017 είναι αναμφίβολα έτος-ορόσημο της διεθνούς επικαιρότητας. Οικονομική κρίση, τρομοκρατία και λαϊκισμός κατέκλυσαν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία. Λίγες μέρες πριν ο πλανήτης αποχαιρετήσει το 2017, ας ρίξουμε μία ματιά στο παγκόσμιο σκηνικό του έτους που φεύγει.
Η Δύση πιο αδύναμη από ποτέ
Πριν από ένα χρόνο, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ εκφώνησε στην Αθήνα έναν λόγο-σύμβολο για τη δημοκρατία στον 21ο αιώνα. «Η Δημοκρατία κινδυνεύει» ήταν η κατακλείδα αυτού του λόγου. Το μήνυμα ήταν σαφές: ο λαϊκισμός, η διαφθορά και η ανισότητα απειλούν την παγκόσμια σταθερότητα.
Η άνοδος του Ντόναλτ Τραμπ στις ΗΠΑ, η είσοδος της ακροδεξιάς στα ευρωπαϊκά κοινοβούλια και η απειλή της τρομοκρατίας σηματοδοτούν τις πολιτικές αλλαγές στην Δύση. Μπορεί, όμως, η Δύση να αντιμετωπίσει αυτές τις απειλές;
Τα γεγονότα μιλούν: οι τρομοκρατικές επιθέσεις σε ΗΠΑ και Ευρώπη, η συνεχιζόμενη κρίση στην Ευρωζώνη, αποσχιστικά κινήματα σαν του Κάρλος Πουτζδεμόν στην Καταλονία και η καλπάζουσα φτώχεια στις ΗΠΑ είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Η Δύση είναι αδύναμη, γιατί δεν εφάρμοσε μεταρρυθμίσεις συμβατές με τις κοινωνικο-πολιτικές ανάγκες της.
Η ανισότητα και τα οικονομικά προβλήματα διέρρηξαν τις μεταπολεμικές ισορροπίες. Η μεταπολεμική ανάπτυξη της Δύσης που στηρίχθηκε στη βιομηχανία και στο κοινωνικό κράτος έχει καταρρεύσει. Το κοινωνικό κράτος στην Ευρώπη έχει σχεδόν εξαλειφθεί, ενώ πόλεις, όπως το Παρίσι ή η Νέα Υόρκη δεν έχουν ξεπεράσει το «σοκ της αποβιομηχάνισης».
Η ασιατική πλευρά
Το 2017 είδε την Ασία να λαμβάνει μέρος των πολιτικών αποφάσεων. Στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, οι ενέργειες των ασιατικών κρατών επηρέασαν τις παγκόσμιες εξελίξεις.
Κίνα και Ινδία ελέγχουν πλέον σημαντικό μέρος των ασιατικών αγορών. Η πρώτη μάλιστα ξηλώνει το αμερικανικό πλέγμα προστασίας στην Ανατολική Ασία (Ν. Κορέα, Ιαπωνία, ΝΑ Ασία). Ιαπωνία και Φιλιππίνες δέχονται ευθείες απειλές από το κινεζικό ναυτικό, ενώ χωρίς αμερικανική υποστήριξη η Ν. Κορέα είναι πλήρως ευάλωτη στις απειλές του Κιμ Γιονγκ Ουν.
Το μεσανατολικό παζάρι του 2017 καθόρισε για έναν ακόμη χρόνο τις εξελίξεις. Ο συνεχιζόμενος εμφύλιος στη Συρία, η ανακατάληψη της Μοσούλης από τον ISIS, η ανάφλεξη του Παλαιστινιακού με την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ από τις ΗΠΑ δυναμιτίζουν το σκηνικό. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία του Ερντογάν γίνεται όλο και πιο σκοτεινή ακολουθώντας έναν δικό της δρόμο.
Και το 2018, τι;
Σύμφωνα με τους διεθνείς αναλυτές το νέο έτος αναμένεται να χαρακτηριστεί από σημαντικές εξελίξεις. Η γεωπολιτική θα καθορίσει τα νέα δεδομένα.
Η κριτική στην παγκοσμιοποίηση έχει οδηγήσει στην εσωστρέφεια την παγκόσμια οικονομία. Πολλά κράτη θέλουν να ανακτήσουν τον έλεγχο των εθνικών νομισμάτων τους και του εμπορίου τους. Αυτό, άλλωστε, είναι και η προεκλογική υπόσχεση πολλών κυβερνητικών υποψηφίων ανά τον κόσμο (π.χ. Μαρί Λε Πεν).
Αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει νέες τάσεις στην παγκόσμια πολιτική. Οικονομικός προστατευτισμός και μιλιταρισμός αναμένεται να μας απασχολήσουν το νέο έτος. Δέκα χρόνια μετά την Μεγάλη Κρίση του 2008 οι εξελίξεις δεν είναι οι υποσχέσεις των τότε κυβερνήσεων. Ίσως, η ευχή για καλή χρονιά είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Καλή μας χρονιά, λοιπόν!
