Πριν μερικές μέρες υπερψηφίστηκε στη βουλή το νομοσχέδιο για την παραγωγή φαρμακευτικής κάνναβης. Το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις οι περισσότερες εκ των οποίων ήταν αρνητικές.
Η Κάνναβη στην αρχαιότητα
Η κάνναβη ανήκει στο γένος των καναβινοειδών και χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες: α. στην ήμερη κάνναβη (cannabis sativa), β. στην ινδική κάνναβη (cannabis indica) και γ. την κάνναβη ruderalis.
Η Ινδική κάνναβη είναι το είδος το οποίο χρησιμοποιείται συχνότερα τόσο για ιατρικούς όσο και για ψυχαγωγικούς σκοπούς. Οι θεραπευτικές ιδιότητες τις κάνναβης ήταν γνωστές από τα αρχαία χρόνια. Η πρώτη χρήση της κάνναβης ως ηρεμιστικό χρονολογείται πριν από 10.000 χρόνια στην Κίνα. Έκτοτε διάφορες ιστορικές πηγές καταγράφουν τη φαρμακευτική χρήση του φυτού για διάφορες ασθένειες. Στην αρχαία Αίγυπτο η κάνναβη κατείχε εξέχουσα θέση στον ιατρικό κόσμο. Σύμφωνα με τον πάπυρο Ebers, ένα από τα αρχαιότερα ιατρικά εγχειρίδια που έχουν διασωθεί, η κάνναβη αποτελούσε την κύρια θεραπεία γαστρεντερολογικών διαταραχών. Ομοίως η κάνναβη συναντάται και στην αρχαία Ελλάδα. Τον 5ο αιώνα π.Χ ο Ηρόδοτος κάνει εκτενή αναφορά στην ιαματική δράση του φυτού. Σύμφωνα με τα γραπτά του, η χρήση των φύλλων κάνναβης για την επούλωση τραυμάτων ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη. Επίσης σε μία μαρτυρία του Ηροδότου καταγράφεται ότι οι Σκύθες στρατιώτες συνήθιζαν να καίνε φύλλα κάνναβης κατά τη διάρκεια του λουτρού μετά από μάχες. Η καύση των φύλλων λειτουργούσε ως μυοχαλαρωτικό. Αυτή ήταν μια συνήθεια που αργότερα υιοθέτησαν τόσο Έλληνες όσο και Ρωμαίοι στρατιώτες.
Η χρήση όμως της κάνναβης δεν ήταν αποκλειστικά ιατρική. Μία από τις ευρύτερες χρήσεις του φυτού είναι η κλωστοϋφαντουργική. Από τα αρχαία χρόνια οι ίνες κάνναβης αποτελούσαν πρώτη ύλη για την παραγωγή σχοινιών, καραβόπανων και άλλων διαφόρων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
Ο ρόλος της κάνναβης στη σύγχρονη ιστορία
Η κάνναβη εξακολουθούσε να καλλιεργείται ελεύθερα μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Εάν ανατρέξει κάποιος στις σελίδες της πρώιμης αμερικανικής ιστορίας θα διαπιστώσει ότι η καλλιέργεια της κάνναβης αποτελούσε ένα από τα κυριότερα προϊόντα αγροτικής παραγωγής ιδιαίτερα στις νότιες πολιτείες.
Η ιατρική χρήση της κάνναβης ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη και στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του 18ου/ 19ου αιώνα. Σύμφωνα με ιατρικά περιοδικά της εποχής οι ρίζες κάνναβης θεωρούνταν ιδιαίτερα ευεργετικές για διάφορες παθήσεις όπως: ουρολοιμώξεις, δερματικές παθήσεις καθώς και για την καλύτερη αντιμετώπιση των αφροδισίων νοσημάτων.
Στις αρχές όμως του 20ου αιώνα ξεκίνησε ένας πρωτοφανής διωγμός εναντίον της κάνναβης. Κατά τη διάρκεια της Μεξικανικής επανάστασης, οι ΗΠΑ βρέθηκαν αντιμέτωπες με μία έκρηξη προσφυγικών εισροών από τη γειτονική χώρα. Οι μεξικανοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν κυρίως σε νότιες πολιτείες όπως η Λουιζιάνα και το Τέξας. Μία από τις πιο αγαπημένες συνήθειες των Μεξικανών ήταν το κάπνισμα φύλλων κάνναβης τα οποία στη μεξικάνικη διάλεκτο ονόμαζαν «mariguana». Η λέξη μαριχουάνα η οποία είναι πλέον γνωστή σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης , τότε ήταν ένας όρος άγνωστος προς τους Αμερικανούς πολίτες οι οποίοι έβλεπαν με μεγάλη δυσπιστία τα ήθη και έθιμα των «γειτόνων» τους, καθώς στις ΗΠΑ η κάνναβη ήταν διαθέσιμη στο εμπόριο σε μορφή ελαίου, σκόνης, και καπνού τον οποίο όμως μασούσαν. Η νέα συνήθεια θορύβησε την κυβέρνηση των ΗΠΑ η οποία έλαβε δραστικά μέτρα. Το 1930 ιδρύεται από την κυβέρνηση Hoover η ομοσπονδιακή υπηρεσία κατά των ναρκωτικών (FBN) και εξαπολύεται κυνηγητό εναντίον κάθε μορφής κάνναβης, η οποία έκτοτε θεωρείται επίσημα ναρκωτικό και κατατάσσεται στο παράρτημα 1 του νόμου για τις υπό έλεγχο ουσίες μαζί με πολύ σκληρότερα ναρκωτικά όπως η ηρωίνη και η αμφεταμίνη. Αργότερα προστέθηκε στη λίστα η μεσκαλίνη, το LSD και το MDMA.
Από τη δεκαετία του 1970 και μετά η συζήτηση για την αποποινικοποίηση της χρήσης της κάνναβης τόσο για ιατρικούς όσο και για ψυχαγωγικούς λόγους επανήλθε στο προσκήνιο. Το 1973 το Όρεγκον είναι η πρώτη πολιτεία που αποποινικοποιεί τη χρήση κάνναβης. Ενώ το 1996 η Καλιφόρνια πρωτοπορεί επιτρέποντας πρώτη την φαρμακευτική χρήση της κάνναβης. Στα χρόνια που ακολούθησαν πολλές πολιτείες καθώς και Ευρωπαϊκές χώρες μιμήθηκαν το παράδειγμα της Καλιφόρνια.
Ποιες είναι οι ιαματικές ιδιότητες της Κάνναβης;
Τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες σχετικά με την ιατρική χρήση της κάνναβης. Σε πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου Χάρβαρντ διαπιστώθηκε ότι η κάνναβη είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη έως απαραίτητη για ευπαθείς ομάδες όπως είναι οι καρκινοπαθείς, οι ασθενείς που νοσούν από AIDS, οι πάσχοντες από ρευματοειδή αρθρίτιδα καθώς και πολλές άλλες ασθένειες του νευρικού συστήματος. Ο λόγος που οδήγησε τους ερευνητές στο παραπάνω συμπέρασμα είναι ότι η κάνναβη περιέχει τη χημική ουσία τετραϋδροκανναβινόλη γνωστή ως (THC). Μία από τις ευεργετικές ιδιότητες της ουσίας αυτής είναι η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου γεγονός ζωτικής σημασίας για πολλές ευπαθείς ομάδες. Η ένταξη της κάνναβης στον φαρμακευτικό κόσμο προμηνύει μία θετική αλλαγή καθώς οι διαστάσεις που έχει λάβει η οπιοειδής κρίση είναι πρωτοφανής. Στοιχεία μιας έρευνας του πανεπιστημίου UCLA σχετικά με τις εξαρτησιογόνες ουσίες έδειξαν ότι το 10% των καρκινοπαθών εθίζονται σε ισχυρά παυσίπονα ενώ το 30-40% των ασθενών σε τελικό στάδιο εθίζονται σε ισχυρά οποιοειδή φάρμακα όπως είναι η μορφίνη, η οξυκωδόνη ακόμα και η φαιντανύλη η οποία έχει αποδειχθεί ότι είναι 5-15 φορές πιο επικίνδυνη από την ηρωίνη. Ο επικεφαλής του ερευνητικού τμήματος του UCLA Jeff Chen πιστεύει ότι η φαρμακευτική χρήση της κάνναβης για την αντιμετώπιση του χρόνιου άλγους έχει αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα χωρίς τις επιβλαβείς επιπτώσεις των οπιοειδών ουσιών.
Τελικά η κάνναβη είναι ναρκωτικό η φάρμακο;
Η κάνναβη μπορεί να είναι και ναρκωτικό και φάρμακο χωρίς η μία ιδιότητα να αναιρεί την άλλη. Το γεγονός όμως ότι εδώ και πολλές δεκαετίες η κάνναβη θεωρείται taboo δεν θα πρέπει να εμποδίσει την ένταξή της στον φαρμακευτικό κόσμο καθώς ολοένα και περισσότερες ιατρικές μελέτες αποδεικνύουν τα ποικίλα οφέλη της. Εξάλλου πρέπει να γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχουν επικίνδυνα βότανα, υπάρχουν μόνο επικίνδυνοι άνθρωποι.
