Καθώς ο κόσμος περιστρέφεται όλο και πιο γρήγορα, χρειαζόμαστε διάφορους τρόπους για να αντιμετωπίσουμε τις πιέσεις που προκύπτουν. Πρέπει να διατηρήσουμε κάποια ομοιότητα ισορροπίας και κάποια αίσθηση ότι οδηγούμε το πλοίο της ζωής μας.
Διαφορετικά νιώθουμε υπερφορτωμένοι, αντιδρούμε υπερβολικά σε μικρές ενοχλήσεις και νιώθουμε ότι δεν μπορούμε ποτέ να προλάβουμε τη διαφορά. Έτσι λοιπόν, υπάρχει μια σημαντική διάκριση που πρέπει να καθοριστεί. Υπάρχει ένας κόσμος διαφοράς μεταξύ της μοναξιάς και της μοναχικότητας, αν και οι δύο όροι χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά. Εξωτερικά, η μοναξιά και η μοναχικότητα μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Αλλά κάθε ομοιότητα τελειώνει στην επιφάνεια.
Μοναξιά ή μοναχικότητα;
Η μοναξιά είναι μια αρνητική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από μια αίσθηση απομόνωσης. Νιώθει κανείς ότι κάτι λείπει. Είναι πιθανό να είσαι με ανθρώπους και να νιώθεις ακόμα μοναξιά. Από την άλλη, η μοναχικότητα είναι η κατάσταση του να είσαι μόνος χωρίς να είσαι μόνος. Είναι μια θετική και εποικοδομητική κατάσταση δέσμευσης με τον εαυτό του. Η μοναχικότητα είναι επιθυμητή, μια κατάσταση όπου παρέχετε στον εαυτό σας υπέροχη και επαρκή παρέα (Svendsen, 2017).
Η μοναχικότητα είναι κάτι που επιλέγεις. Η μοναξιά σου επιβάλλεται από τους άλλους. Η μοναξιά είναι σκληρή, είναι σαν τιμωρία, μια κατάσταση έλλειψης, μια κατάσταση δυσαρέσκειας που χαρακτηρίζεται από μια αίσθηση αποξένωσης. Η μοναχικότητα είναι ένας χρόνος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για προβληματισμό, εσωτερική αναζήτηση ή ανάπτυξη ή απόλαυση κάποιου είδους.
«Η μοναξιά είναι ένα καλό μέρος για να επισκεφτείς, αλλά ένα άσχημο μέρος για να μείνεις.» ~ Josh Billings
Είναι πιθανό να είσαι με ανθρώπους και να νιώθεις μοναξιά – ίσως η πιο πικρή μορφή μοναξιάς. Η μοναχικότητα δεν είναι να αποφεύγεις να είσαι με άλλους ανθρώπους. Είναι να είσαι με τον εαυτό σου. Οι προκλήσεις της αφορούν την εύρεση ισορροπίας μέσα μας. Να είμαστε άνετοι, να γίνουμε οικείοι με το δικό μας μυαλό. Διεκδικώντας αυτή τη δύναμη που ρέει μέσα μας όταν αποδεχόμαστε και εκφράζουμε τον αληθινό μας εαυτό (Coplan, Hipson & Bowker, 2021).
Αν και η σκέψη και μόνο μπορεί να είναι εκφοβιστική. Είναι όταν μπορούμε πραγματικά να περάσουμε χρόνο με τη σκιά μας, το μέρος του εαυτού μας από το οποίο τρέχουμε, εκείνο το μέρος του εαυτού μας που ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Carl Jung λέει ότι έχει υποβιβαστεί στα βάθη του ασυνείδητου .
Αλλά στην αποφυγή του, μπορεί να προκαλέσει τον όλεθρο στη ζωή κάποιου με την έννοια ότι θα ασκήσει ασυνείδητο έλεγχο στις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις επιλογές και τις πράξεις του.
Σύμφωνα με έρευνα που έγινε από τους Bowker et al., η συνειδητή και σκόπιμη απόσυρση από την κοινωνική αλληλεπίδραση (μοναχικότητα, όχι μοναξιά) συνδέεται με αυξημένη δημιουργικότητα. Όπως το θέτει ο Bowker, «Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας, η ιδέα είναι ότι αν απομακρύνεσαι πάρα πολύ από τους συνομηλίκους σου, τότε χάνεις…[και] έχει δοθεί τόση έμφαση στις αρνητικές συνέπειες της αποφυγής και αποχώρηση από τους συνομηλίκους» (Bowker, Rubin & Coplan, 2016).
Ισορροπία μεταξύ μοναξιάς και μοναχικότητας
Μας διδάσκουν από μικροί ότι η κοινωνικότητα είναι καλή, ότι το πλήθος είναι ευτυχία και ότι το να ανήκεις και η ολοκλήρωση προέρχεται από τις σχέσεις. Υπάρχει, φυσικά, πολλή αλήθεια σε αυτό. Όμως αυτό που μας δίνει σε έναν τομέα το να είμαστε παρέα, σε άλλον μας στερεί.
Τα ανθρώπινα όντα είναι φυσικά κοινωνικά πλάσματα και, με την απουσία άλλων γύρω μας από τη γέννηση, η ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας θα καθυστερούσε. Αλλά όπως δείχνει η ανάπτυξη της ψυχικής υγείας, μπορούμε να είμαστε περιτριγυρισμένοι από ανθρώπους, αλλά βαθιά μέσα μας παραμένουμε ξεχωριστά, απομονωμένα άτομα. Όταν αφιερώνουμε χρόνο στον εαυτό μας, δίνουμε χώρο να φανταστούμε. Όταν το μυαλό μας δεν βομβαρδίζεται συνεχώς με περιεχόμενο, μπορεί να δημιουργήσει.
Η ισορροπία μεταξύ μοναξιάς και μοναχικότητας είναι μια κόψη μαχαιριού. Δεν υπάρχει σίγουρος τρόπος να ξεχωρίσεις τα δύο. Η μοναχικότητα είναι συχνά μια επιλεγμένη κατάσταση, ενώ η μοναξιά είναι αναγκαστική (Stern, Sink, Ho & Walejko, 2021).
Τελικά, ο μόνος τρόπος να ξεχωρίσεις τη μοναξιά από τη μοναχικότητα είναι να εξετάσεις τον πιο ιδιωτικό σου εαυτό. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι σε θέση να το κάνουν αυτό με τη δύναμη της δικής τους ενδοσκόπησης, αλλά άλλοι χρειάζονται βοήθεια. Η συζήτηση, με φίλους, οικογένεια ή θεραπευτή, είναι αυτό που στρέφει τα φώτα στον εαυτό. Κάτω από αυτό το φως μπορούμε να δούμε πόσο πραγματικά ανθίζουμε όταν είμαστε μόνοι.
«Με κάθε τρόπο να βρίσκεις κάποιο χρόνο να μένεις μόνος, να χαιρετάς τον εαυτό σου, να βλέπεις τι φοράει η ψυχή σου.» ~ George Herbert
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Bowker, J. C., Rubin, K. H., & Coplan, R. J. (2016). Social withdrawal. Encyclopedia of adolescence, 1-14. Ανακτήθηκε 19 Ιουλίου 2022
Coplan, R. J., Hipson, W. E., & Bowker, J. C. (2021). Social withdrawal and aloneliness in adolescence: Examining the implications of too much and not enough solitude. Journal of youth and adolescence, 50(6), 1219-1233. Doi: https://doi.org/10.1007/s10964-020-01365-0
Mikulincer, M., Shaver, P. R., & Gal, I. (2021). An attachment perspective on solitude and loneliness. The handbook of solitude: Psychological perspectives on social isolation, social withdrawal, and being alone, 31-41. Doi: https://doi.org/10.1002/9781119576457.ch3
Stern, J., Sink, C. A., Ho, W. P., & Walejko, M. (Eds.). (2021). The Bloomsbury Handbook of Solitude, Silence and Loneliness. Bloomsbury Publishing. E-book, Ανακτήθηκε 17 Ιουλίου 2022
Svendsen, L. (2017). A philosophy of loneliness. Reaktion Books. E-book, Ανακτήθηκε 17 Ιουλίου 2022
