«Στους ανθρώπους αρέσει να μένουν σε πράγματα και καταστάσεις που νιώθουν άνετα. Για να μπορούν να αισθάνονται προσκολλημένοι σε κάτι που είναι μεγαλύτερο από τον εαυτό τους. Αλλά αυτό, είναι μια διαφορετική ιστορία.» Έτσι είχα ολοκληρώσει ένα προηγούμενο άρθρο μου αναφορικά με τις σχέσεις βολής, ρουτίνας και συνήθειας που όλοι έχουμε συναντήσει στη ζωή μας κάποια στιγμή. Αυτή τη διαφορετική λοιπόν ιστορία, έρχομαι σήμερα να ξετυλίξω όσο καλύτερα μπορώ.
Η απόσταση δεν σημαίνει πάντα χωρισμό. Μπορεί να σημαίνει την αποφυγή καταστάσεων που είναι πολύ μπερδεμένες ή τη δημιουργία νέων ορίων για εσένα και τον άνθρωπό σου. Παρά τα έντονα συναισθήματα όμως, εάν η σχέση βγάζει τα χειρότερα σε έναν ή και στους δύο σας, ίσως να έχει έρθει η στιγμή να τερματίσετε τη σχέση.
Η αγάπη, η αλήθεια είναι πως προκαλεί έντονα κι ιδιαίτερα συναισθήματα και πράξεις προς το άλλο άτομο. Το πώς νιώθετε και ενεργείτε στη σχέση σας, είναι ίσως ο καλύτερος δείκτης για το εάν τα έντονα συναισθήματα που νιώθετε είναι αγάπη ή προσκόλληση.
Η προσκόλληση λοιπόν, αναφέρεται στο πώς σχετιζόμαστε με τους άλλους (Fraley & Roisman, 2019). Οι πρώτοι μας δεσμοί επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις μετέπειτα σχέσεις μας, όπως το τι περιμένουμε από τους ανθρώπους, πώς ερμηνεύουμε τις σχέσεις και πώς συμπεριφερόμαστε σ’ αυτές (Simpson & Rholes, 2017). Η προσκόλληση είναι πιο αυτοεξυπηρετούμενη και αντηχεί προς τα μέσα την αίσθηση της ασφάλειας και της ικανοποίησης που κάποιος μας δίνει.
Η συναισθηματική προσκόλληση είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξης. Είναι η σύνδεση με όσα σου παρέχουν μια αίσθηση προστασίας, άνεσης και επικύρωσης. Όμως μπορεί να γίνει τοξική, εάν βασίζεστε υπερβολικά σε άλλους για να ικανοποιήσετε τις συναισθηματικές σας ανάγκες. Ο στόχος της υγιούς συναισθηματικής προσκόλλησης είναι να βρεις μια ισορροπία ανάμεσα στην ικανοποίηση των συναισθηματικών σου αναγκών από τον εαυτό σου και από τους άλλους.
Όπως σε οτιδήποτε άλλο στη ζωή υπάρχει ανάγκη για ισορροπία. Μπορεί να φαίνεται σαν αγάπη, αλλά υπάρχει μια διαφορά. Η μεγαλύτερη διαφορά είναι ότι η αγάπη είναι ανιδιοτελής ενώ η συναισθηματική προσκόλληση εγωιστική. Ο εγωισμός δεν είναι απαραίτητα κακός, αλλά δηλώνει ότι βρίσκεστε στη σχέση για να ικανοποιήσετε τις έμφυτες ανάγκες σας (Wonderly, 2017). Τότε είναι που μπορεί να αισθάνεστε πως η σχέση είναι στάσιμη και το χειρότερο εύθραυστη. Και είναι κάτι που μπορεί εύκολα να κάνει τη σχέση τοξική ή καταστροφική (Maslow, 2022). Αυτό συμβαίνει επειδή γίνεστε εξαρτημένοι από τον άνθρωπό σας.
Συναισθηματική προσκόλληση εναντίον αγάπης
Είναι πιο πιθανό να εμπλακείτε σε σχέσεις που δεν μπορούν να ικανοποιήσουν πραγματικά αυτό που αναζητάτε. Όταν δένεσαι συναισθηματικά με κάποιον, έχει σημασία ο χρόνος που είστε μαζί, η σύγκριση (αν ήταν έτσι στο παρελθόν), το αν θα πληγωθεί χωρίς εσένα στο πλάι, την ευθύνη και τέλος την ελπίδα πως θα αλλάξει στο μέλλον. Όταν έχετε αυτά μέσα στο μυαλό και κυρίως στη σχέση σας, ναι είναι δύσκολο να αφήσετε σχέσεις ή καταστάσεις. Από την άλλη, σκεφτείτε τις φορές που θέλατε να τερματίσετε μια σχέση, αλλά υποχωρήσατε λόγω φόβου. Η δουλειά του φόβου είναι να αποτρέψει την απομόνωση, τη μοναξιά και την απώλεια. Όχι μόνο είναι τρομακτικό, αλλά η απειλή του να μείνεις μόνος σου τρομάζει την αίσθηση της ευημερίας σου.
Η προσκόλληση, αντίθετα, μπορεί να αναπτυχθεί όταν οι ανάγκες για οικειότητα, συντροφικότητα, επικύρωση ή οτιδήποτε άλλο μένουν ανεκπλήρωτες. Η αίσθηση της αυτοεκτίμησής σας μπορεί να εξαρτάται πλήρως από το σεβασμό του συντρόφου σας. Αυτά τα συναισθήματα μπορούν να επιμείνουν έως ότου δείξουν ότι εξακολουθούν να νοιάζονται για εσάς, είτε δίνοντας ένα δώρο, προσφέροντας σωματική στοργή ή κάνοντας κομπλιμέντα.
Το να αγαπάς και να σε αγαπούν είναι μια καταπληκτική εμπειρία. Το να είμαστε όμως προσκολλημένοι σε κάποιον σημαίνει ότι λαμβάνουμε κάτι από τη σχέση που μας κρατά εκεί, επικύρωση, ενθάρρυνση, ή ανάπαυλα από τα δικά μας προβλήματα. Αυτοί οι τύποι εγωκεντρικών σχέσεων είναι συχνά ανθυγιεινές για όλους τους εμπλεκόμενους.
Σίγουρα, οι σχέσεις ικανοποιούν σημαντικές ανάγκες, αλλά οι σχέσεις που βασίζονται στην αγάπη περιλαμβάνουν αμοιβαία προσφορά και υποστήριξη. Γενικά όμως, δεν αγαπάς κάποιον εξαιτίας αυτού που μπορεί να κάνει ή να προσφέρει. Τον αγαπάς ανεξάρτητα από αυτά τα πράγματα, απλά επειδή είναι αυτός που είναι. Δεν αγαπάς κάποιον απλώς και μόνο επειδή ικανοποιεί τις ανάγκες σου.
«Τίποτε δεν είναι πιο κουραστικό από την αέναη προσκόλληση σε έναν ανεκπλήρωτο στόχο.» ~ William James
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Fraley, R. C., & Roisman, G. I. (2019). The development of adult attachment styles: Four lessons. Current opinion in psychology, 25, 26-30. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2018.02.008
Maslow, A. H. (2022). Toward a psychology of being. General Press. E-book, Ανακτήθηκε 24 Φλεβάρη 2022
Simpson, J. A., & Rholes, W. S. (2017). Adult attachment, stress, and romantic relationships. Current opinion in psychology, 13, 19-24. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.04.006
Wonderly, M. (2017). Love and attachment. American Philosophical Quarterly, 54(3), 235-250. https://doi.org/10.2307/44982141
