Ο Paul Schrader είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στην ιστορία του σινεμά. Μεγάλωσε με αδιαφορία για τον κινηματογράφο(ο ίδιος λέει πως δεν είδε ποτέ κάποια ταινία μέχρι που ενηλικιώθηκε) μέχρι που είδε το Pickpocket του Robert Bresson. Η εμπειρία του ήταν τόσο έντονη που τον οδήγησε να γίνει ένας από τους καλύτερους σεναριογράφους όλων των εποχών. Το στυλ που εκθειάζει ο Schrader ο ίδιος το ονομάζει «Υπερβατικό στυλ». Είναι το στυλ του Bresson, του Ozu, του Dreyer. Πολύ συνοπτικά το Υπερβατικό στυλ δεν προσπαθεί να εντυπωσιάσει τον θεατή, αφαιρεί τα πάντα, τα συναισθήματα πνίγονται, η μουσική εξαφανίζονται και οι στιγμές που παραλείπονται συνήθως είναι στο επίκεντρο. Όταν γίνεται σωστά υπάρχει μια έκρηξη συναισθημάτων από το πουθενά που δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, όταν γίνεται λάθος είναι αφόρητα βαρετό. Ο ίδιος ο Schrader σε όλη την καριέρα του δεν πλησίασε ποτέ αυτό το είδος προσέγγισης αν και το λατρεύει. Αν ήταν τα στούντιο ή δεν απλά δεν ήθελα δεν γνωρίζω. Τώρα στα γεράματα με απόλυτη δημιουργική ελευθερία πιστεύω πως κάνει τις ταινίες που ήθελε πάντα. Το Master Gardener είναι το τρίτο μέρος μιάς άτυπης τριλογίας που απαρτίζεται από το First Reformed και το Card Counter. Μια τριλογία που τελειώνει λίγο αμήχανα και μπερδεμένα αν και έχει να πει πολλά.
Το τι περιμένουμε από μια ταινία Paul Schrader είναι πλέον δεδομένο είτε αυτός σκηνοθετεί είτε απλά γράφει. Λέγεται πως κάθε σκηνοθέτης φτιάχνει μια ταινία στη ζωή του και απλά ψάχνει την τέλεια εκδοχή της. Ο Paul Schrader είναι η τέλεια ενσάρκωση αυτού και το ξέρει και ο ίδιος. Την καριέρα του μπορεί να την συνοψίσει κάποιος ως «Ένας άντρας μόνος σε ένα δωμάτιο να γράφει ένα ημερολόγιο περιμένωντας να γίνει κάτι». Παραδόξως μετά από σαράντα χρόνια ακόμη βρίσκει τρόπους να πάρει αυτό το μοντέλο και να αναπτύξει τις θεματικές που τον ενδιαφέρουν με τρόπους που δεν τον κάνουν να επαναλαμβάνεται. Κάθε πρωταγωνιστής του Schrader έχει το επάγγελμα του ως μάσκα μέχρι που γίνεται αυτό όπως είχε πει και ο Wizard στον Ταξιτζή. Δεν είναι ότι οι πρωταγωνιστές στις ταινίες του δεν έχουν απαραίτητα ζωή πέρα από το επάγγελμα, περισσότερο τα φιλτράρουν όλα μέσα από αυτό.
Στο Master Gardener ο Narvel Roth(Joel Edgerton) είναι κηπουρός. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος που προσδιορίζει τον εαυτό του. Ο κήπος για αυτόν συμβολίζει την πίστη του στο μέλλον. Αποκομμένος από τους ανθρώπους του δίνεται η ευκαιρία να αποδίξει την πίστη του καθοδηγώντας την νεαρή Maya(Quintessa Swindell). Η Maya είναι η ανηψιά της Norma Haverhill(Sigourney Weaver), της πλούσιας χήρας και ιδιοκτήτριας του κήπου. Όταν αρχίζει να πιστεύει πως η σχέση του Narvel και της Maya γίνεται πιο κοντινή απ’ όσο θα ήθελε τους διώχνει από τον κήπο.
Η Sigourney Weaver φέρνει πάρα πολύ όρεξη ως Κρουέλλα Ντε Βιλ του Νότου. Είναι μια ξιπασμένη τυπισσούλα που λέει πως αγχώνεται και κουράζεται για να ετοιμαστεί για τη φιλανθρωπική εκδήλωση που θα κάνει ενώ δεν κάνει απολύτως τίποτα. Οι ατάκες που λέει για την ανιψιά της στην ταινία στα χέρια κάποιου άλλου θα μπορούσαν να μοιάζουν με ατάκες από Μεξικάνικη σαπουνόπερα αλλα ο Schrader με το απόμακρο στυλ στη σκηνοθεσία το κρατάει στα πλαίσια που πρέπει για την ταινία και ο χαρακτήρας της δεν χάνει τίποτα.
Για εμένα οι πιο δυνατές στιγμές στην ταινία ήταν δύο πρώτες φορές που βγάζει ο Narvel την μπλούζα του. Όχι αυτό δεν είναι σχόλειο για την φυσική κατάσταση του Joel Edgerton. Όταν είδα πρώτη φορά τα τατουάζ από το σιχαμερό παρελθόν του ήταν πραγματικά σοκαριστηκό και τόσο έντονο που είναι απόδειξη πως ο Schrader είναι ακόμη και στα γεράματα μαέστρος. Στη σκηνή στο μοτέλ που θέλει να πει στην Maya για το παρελθόν του έμμεσα γιατί άμεσα δεν θα μπορούσε ποτέ και βγάζει την μπλούζα του ενώ αυτή κοιμάται και ενώ αυτός γράφει στο ημερολόγιο ξέρουμε αν και δε φαίνεται στη ταινία πως το έχει δει η Maya φανταζόματε την αναπόφευκτη σύγκρουση που έρχεται.
Ο Schrader ξέρει πως η ιστορία που θέλει να πει δεν θα συνέβαινε ποτέ στη πραγματική ζωή, δεν πειράζει όμως γιατί μας ζητάει να το δεχθούμε. Και το δέχομαι κυρίως της ερμηνείας του Edgerton. Στα χαρτιά δε δουλεύει αλλά ο Edgerton κρύβει όλα τα αδύναμα σημεία που υπάρχουν. Αναφέροντας τις ερμηνείες θα μιλήσω για την αναγκαστηκά πιο αδύναμη που είναι αυτή της Quintessa Swindell ως Maya. Δεν μου έκανε εντύπωση όταν έμαθα πως ο Schrader αρχικά ήθελε την Zendaya ως Maya γιατί και η Quintessa Swindell παίζει την Zendaya δηλαδή παίζει το έφηβο, ενοχλητικό μαγκάκι τη περισσότερη ώρα. Δεν θα μου έκανε καν εντύπωση αν της είπε ξερά παίξε την Zendaya. Σίγουρα ο Schrader πήρε αυτό που ήθελε και υπήρχε αρμονία ανάμεσα στο casting και τη σκηνοθεσία αλλά θεωρώ πως το σενάριο δεν τις έκανε χάρες και πως άξιζε σε επίπεδο γραφής κάτι παραπάνω.
Η ταινία είναι η σχέση Narvel και Maya. Για εμένα όσο προχωράει η ταινία η σχέση αλλάζει μονοπάτια που θέλει να πάει και με αφήνει μπερδεμένο. Ώντας ταινία Schrader θα έχουμε μια καθαρή σχέση πατέρα-κόρης όπως έχει κάνει στο Affliction για παράδειγμα ή τη διεστραμμένη εκδοχή όπως έκει κάνει στον Ταξιτζή ή στο Hardcore(εννοώντας με την Niki, όχι με την κανονική κόρη του πρωταγωνιστή). .Ώντας πατέρας ο Narvel η λογική αντίδραση είναι να σκεφτούμε πως θα έχουμε μια καθαρή σχέση και πως θέλει να τη προστατεύσει. Σε μεγάλο διάστημα της μιλάει σαν να είναι κλορη του και ειδικά όταν αρνείται να κάνει σεξ μαζί της για εμένα η σχέση τους σφραγίστηκε. Όταν αργότερα όμως κάνουν σεξ και ειδικά στο πλαίσιο στο οποίο κάνουν για εμένα θόλωσε το πράγμα. Ως φαν του Schrader υποθέτω θέλει να δείξει την αλλαγή και την πίστη σε ένα νέο μέλλον μιας και υπόσχεται ο Narvel να σβήσει τα τατουάζ αλλά αυτό το μέλλον είναι σάπιο. Όχι, εσκεμμένα είναι ξεκάθαρο πως το τέλος τέλειο Schrader να είναι χαρούμενο, πως όμως; Ο Narvel δεν έχει πει το αληθινό του όνομα στη Maya, ούτε τι απέγινε στην οικογένεια του αλλά θα παντρευτούν κατά τα άλλα.
Σε μία από τις τελευταίες σκηνές η Haverhill τον αποκαλεί διεστραμμένο και τον σημαδεύει με ένα όπλο. Ο Narvel της λέει να το κάνει και πως θα του άξιζε αλλά ταυτόχρονα της λέει πως έχει άδικο και πως ο ίδιος έχει δει πραγματικά διεστραμμένα πράγματα. Συγγνώμη αλλά έχει δίκιο η Haverhill. Σε ταινία Schrader περίμενα την αιματοχυσία. Ο Narvel έχει δώσει το όπλο στη Maya και της δίνει οδηγίες για σκοτώσει τα βαποράκια που την είχαν δείρει και που βανδάλισαν τον κήπο της Haverhill. O Narvel είναι έτοιμος, θέλει η Maya να βάψει το τοίχο με το αίμα τους αλλά εκείνη αρνείται. Στο τέλος μένουν στον κήπο και χορεύουν.Ζήτω; Κατάφεραν κάποιου είδους ελευθερία ή απλά την έφερε ο Narvel στη φυλακή του;
