Μέθοδος Project
Η μέθοδος Project αποτελεί μία διεθνώς αναγνωρισμένη παιδοκεντρική μέθοδο διδασκαλίας. Στη διάρκεια ενός project τα παιδιά διερευνούν σε βάθος ένα θέμα, το οποίο έχει αποφασιστεί με τη σύμφωνη γνώμη τους και του εκπαιδευτικού. Το θέμα του project καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τα ενδιαφέροντα και τις πρότερες γνώσεις των παιδιών. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενεργή συμμετοχή των παιδιών στις δραστηριότητές του, το θέμα πρέπει να κινεί το ενδιαφέρον των παιδιών ώστε να έχουν ένα πραγματικό, εσωτερικό κίνητρο να συμμετέχουν. Μέσα από το διάλογο ανάμεσα στους μαθητές και το δάσκαλο προκύπτουν διάφορα ερωτήματα που χρειάζεται να απαντηθούν μέσω της εκπόνησης ενός project. Το αποτέλεσμα της διαδικασίας συνήθως έχει τη μορφή ενός τελικού προϊόντος, όπως βιβλίο, κατασκευή, θεατρικό δρώμενο και άλλα, είτε μικρότερης κλίμακας προϊόν. Ο εκπαιδευτικός διαδραματίζει το ρόλο του καθοδηγητή και του συμβούλου στην όλη διαδικασία βρισκόμενος κοντά στα παιδιά για οτιδήποτε χρειαστούν.
Ένα ακόμη σημαντικό χαρακτηριστικό του project είναι η προσπάθεια σύνδεσης των γνώσεων που αποκομίζουν οι μαθητές στη διάρκειά του με την καθημερινή τους ζωή. Η χρησιμότητα και η δυνατότητα έμπρακτης εφαρμογής των σχολικών γνώσεων στην καθημερινότητα του παιδιού κρίνεται καίρια. Το σχολείο δεν συνιστά έναν χώρο όπου τα παιδιά λαμβάνουν μόνο θεωρητικές γνώσεις φαινομενικά ασύνδετες με τη ζωή τους. Η βιωματική εμπειρία αποτελεί ένα επίσης σημαντικό γνώρισμα του project. Τα παιδιά μέσα από τις δραστηριότητες που αυτό περιλαμβάνει αποκτούν σημαντικές εμπειρίες. Προκειμένου ένα project να θεωρηθεί επιτυχημένο χρειάζεται να επιτευχθεί η μέγιστη μαθητική συμμετοχή.
Διαφοροποιημένη Διδασκαλία
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες πραγματοποιείται ευρεία εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας στα εκπαιδευτικά συστήματα. Κάθε μαθητής ξεκινά από διαφορετική πολιτισμική, γνωστική και κοινωνικοοικονομική αφετηρία. Ο τρόπος και τα μέσα διδασκαλίας, καθώς και η αξιολόγηση, κρίνεται αναγκαίο να διαφοροποιείται από μαθητή σε μαθητή. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν τα ίδια μέσα και ο ίδιος τρόπος αξιολόγησης για όλους τους μαθητές. Το γεγονός αυτό συνέβαλε στην ταχύτερη και ευκολότερη αξιολόγηση των μαθητών από τον εκπαιδευτικό, οδηγούσε ωστόσο σε μία επικίνδυνη ισοπέδωση των ατομικών χαρακτηριστικών τους. Η τελική αξιολόγηση χρειάζεται να καθορίζεται από τις κλίσεις του κάθε παιδιού και να έχει διάφορες μορφές, όχι μόνο την κλασική γραπτή εξέταση που ευνοεί μόνο όσους μαθητές διαθέτουν συγκεκριμένους τύπους νοημοσύνης.
Στη διαφοροποιημένη διδασκαλία χρησιμοποιείται επίσης η διαγνωστική και η διαμορφωτική αξιολόγηση. Η πρόοδος κάθε παιδιού μετριέται μέσω της σύγκρισης με τις δικές του προηγούμενες επιδόσεις και όχι με τις επιδόσεις των συμμαθητών του. Στην πρώτη περίπτωση το παιδί ενθαρρύνεται να προσπαθήσει περισσότερο και να ξεπερνάει κάθε φορά τους στόχους που θέτει για τον εαυτό του. Στη δεύτερη δημιουργείται ένα κλίμα αποθάρρυνσης για τα παιδιά το οποίο συμβάλλει στη διαμόρφωση χαμηλής αυτοεκτίμησης.
Συνδυασμός Project με Διαφοροποιημένη Διδασκαλία
Προκειμένου να επιτευχθούν βέλτιστα μαθησιακά αποτελέσματα προτείνεται η σύζευξη του project με τη διαφοροποιημένη διδασκαλία. Κοινός παρονομαστής των δύο προσεγγίσεων είναι ο παιδοκεντρικός τους χαρακτήρας. Τα θετικά στοιχεία από τις δύο μεθόδους συνθέτουν μία πολύ ωφέλιμη μαθησιακή εμπειρία για τους μαθητές. Στο project ο μαθητής είναι μέλος μίας ομάδας, ενώ ταυτόχρονα λόγω της διαφοροποιημένης διδασκαλίας δίνεται έμφαση στα ατομικά του χαρακτηριστικά. Είναι σημαντικό να τονιστούν τα κοινά χαρακτηριστικά των δύο μεθόδων. Αυτά αφορούν στο αναλυτικό πρόγραμμα και, ειδικότερα, στους στόχους του περιεχομένου μάθησης, στην επεξεργασία του και στο τελικό προϊόν. Εκτός όμως από τα στοιχεία που σχετίζονται με το αναλυτικό πρόγραμμα, ακόμη ένα σημείο στο οποίο τέμνονται το project και η διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι ότι προσδίδουν ιδιαίτερη βαρύτητα στα ενδιαφέροντα, τις προηγούμενες γνώσεις και το μαθησιακό προφίλ των παιδιών.
Στρατηγικές για τη σύνδεση της μεθόδου project με τη διαφοροποιημένη διδασκαλία
Σύμφωνα με τον Miller (όπως αναφέρεται στην Καλδή, 2013), η μέθοδος project μπορεί να δανείσει μερικά γνωρίσματά της στη διαφοροποιημένη διδασκαλία. Ορισμένες στρατηγικές που προτείνονται για τη σύνδεση της μεθόδου project με τη διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι:
- Η διαφοροποίηση διά μέσου ομαδικών εργασιών. Συνήθως στη μέθοδο project σχηματίζονται ετερογενείς ομάδες μαθητών, που αποτελούνται δηλαδή από μαθητές με διαφορετικό γνωστικό επίπεδο. Ο εκπαιδευτικός ωστόσο μπορεί να δημιουργήσει ομοιογενείς ομάδες, με παιδιά τα οποία να αντιμετωπίζουν παρόμοιες δυσκολίες και να ασχοληθεί ξεχωριστά με την κάθε ομάδα προσαρμόζοντας τη διδασκαλία στις ανάγκες της.
- Ο αναστοχασμός και προσδιορισμός στόχων. Οι μαθητές πραγματοποιούν αυτοαξιολόγηση και θέτουν περαιτέρω στόχους πάνω στο θέμα με το οποίο ασχολούνται. Με τον τρόπο αυτόν τους δίνεται η δυνατότητα να εξατομικεύουν τους στόχους τους. Ο εκπαιδευτικός καθοδηγεί τους μαθητές με βάση αυτήν την εξατομίκευση.
- Οι μικροδιδασκαλίες. Ο εκπαιδευτικός αξιοποιεί μία διδακτική ώρα με σκοπό να διδάξει άμεσα ένα γνωστικό φαινόμενο και να παράσχει εξατομικευμένη υποστήριξη σε ομαδικό επίπεδο.
- Οι αποφάσεις στα τελικά προϊόντα. Οι μαθητές χρειάζεται να αξιολογηθούν ο καθένας ανάλογα με την κλίση και τα ενδιαφέροντά του. Μία αξιολόγηση που είναι μόνο γραπτή ευνοεί κυρίως όσους διαθέτουν ως κύρια τη γλωσσική νοημοσύνη, συνεπώς δε θεωρείται δίκαιη. Στο σημείο αυτό ο εκπαιδευτικός, με αφορμή τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης, θα πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα στους μαθητές να ετοιμάσουν ένα δικό τους προϊόν μάθησης, όπως μία κατασκευή, ένα μουσικό κομμάτι, μία μικρή παράσταση κ.α. και να αξιολογηθούν ως προς αυτό.
- Η διαφοροποίηση δια μέσου της διαμορφωτικής αξιολόγησης. Οι μαθητές μπορούν να δείξουν τι μαθαίνουν στη διάρκεια του project μέσα από διάφορους τρόπους όπως συμβαίνει και στην τελική αξιολόγηση που αναφέρθηκε προηγουμένως.
- Η ισορροπία μεταξύ ατομικής και ομαδικής εργασίας. Ο εκπαιδευτικός χρειάζεται να μπορεί να αντιληφθεί πότε και ποιοι μαθητές μαθαίνουν καλύτερα ατομικά ή ομαδικά και να διαμορφώνουν ανάλογα τις δραστηριότητες.
Πηγή άρθρου:
Καλδή, Σ. (2013). Διαφοροποιημένη διδασκαλία στο πλαίσιο εφαρμογής της μεθόδου project. Στο Σ. Παντελιάδου & Δ. Φιλιππάτου (Επιμ.), Διαφοροποιημένη Διδασκαλία: Θεωρητικές προσεγγίσεις & εκπαιδευτικές πρακτικές (σ. 391 – 418). Αθήνα: Πεδίο
