
Τα μνημεία που συγκαταλέγονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς επιλέγονται και εγκρίνονται βάσει της αξίας τους ως τα καλύτερα παραδείγματα της δημιουργικής ευφυΐας του ανθρώπου. Παρέχουν μια μοναδική ή τουλάχιστον εξαιρετική μαρτυρία μιας πολιτισμικής παράδοσης ή ενός πολιτισμού που ζει ακόμα ή έχει εξαφανισθεί. Η Ελλάδα έχει συνυπογράψει από το 1981 τη Συνθήκη της UNESCO για την προστασία των μνημείων και χώρων παγκόσμιας κληρονομιάς. Στόχος της είναι η προστασία από κάθε είδους φθορά και καταστροφή, προκειμένου αυτά να κληροδοτηθούν στις γενιές του μέλλοντος. Η χώρα μας έχει εγγράψει 18 ελληνικά μνημεία και τοποθεσίες στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
1. Ναός Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες
Ο φημισμένος ναός αφιερωμένος στον θεό της ίασης και του ήλιου εντάχθηκε το 1986. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα, διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης. Ανεγέρθηκε στα μέσα του 5ου αιώνα στα βουνά μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας. Ο ναός, με το παλαιότερο Κορινθιακό κιονόκρανο, που έχει βρεθεί ποτέ, συνδυάζει τον Αρχαϊκό ρυθμό με τον Δωρικό, με ορισμένα τολμηρά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά.

2. Αρχαιολογικός Χώρος Ακροπόλεως
Η Ακρόπολη του 5ου αιώνα π.Χ. αποδίδει με τον τελειότερο τρόπο το μεγαλείο, τη δύναμη και τον πλούτο της Αθήνας στην εποχή της μαγαλύτερης ακμής της, το «Χρυσό αιώνα» του Περικλή. Εντάχθηκε στον κατάλογο το 1987 και περιλαμβάνει τέσσερα από τα σπουδαιότερα αριστουργήματα της κλασσικής Ελληνικής περιόδου, μεταξύ των οποίων τον Παρθενώνα, τα Προπύλαια, το Ερέχθειο και τον ναό της Αθηνάς Νίκης, τα οποία μπορούν να θεωρηθούν σύμβολα της ιδέας της παγκόσμιας κληρονομιάς. Κατά τη βυζαντινή εποχή ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία. Κατά τη φραγκοκρατία έγινε καθολικός ναός, ενώ κατά την τουρκοκρατία τζαμί.

3. Αρχαιολογικός Χώρος Δελφών
Το Πανελλήνιο Ιερό των Δελφών, όπου δινόταν ο χρησμός του Απόλλωνα, εθεωρείτο ο «ομφαλός της γης». Ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών ήταν τον 6ο π.Χ. αιώνα θρησκευτικό κέντρο και σύμβολο ενότητας του αρχαίου κόσμου. Η περίοδος από τον 6ο έως τον 4ο αι. π.Χ. συμπίπτει με τη μεγάλη ακμή του δελφικού μαντείου. Οι χρησμοί του, που θεωρούνταν οι πιο αξιόπιστοι, εκφράζονταν από την Πυθία, ιέρεια του μαντείου, και ερμηνεύονταν από τους ιερείς του Απόλλωνα. Εντάχθηκε στον κατάλογο το 1987.

4. Ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο
Σε μια μικρή κοιλάδα της Πελοποννήσου ο αρχαιολογικός χώρος της Επιδαύρου εκτείνεται σε διαφορετικά επίπεδα. Η λατρεία του Ασκληπιού ξεκίνησε εκεί για πρώτη φορά τον 6ο π.Χ. αιώνα. Ήταν το κύριο ιερό της μικρής παραθαλάσσιας πόλης της Επιδαύρου, αλλά η φήμη του και η αναγνώριση της σημασίας του γρήγορα ξεπέρασαν τα όρια της Αργολίδας και θεωρήθηκε από όλους τους Έλληνες ο τόπος όπου γεννήθηκε η ιατρική. Ο ευρύς αρχαιολογικός χώρος συνιστά φόρο τιμής στις ιαματικές λατρείες της Ελληνικής και Ρωμαϊκής περιόδου με ναούς και νοσοκομειακά κτίρια αφιερωμένα στους θεούς τους. Εντάχθηκε στον κατάλογο το 1988.

5. Άγιον Όρος – Αθώς
Ορθόδοξο πνευματικό κέντρο από το 105. Το Όρος Άθως απολαμβάνει καθεστώς αυτονομίας από την εποχή του Βυζαντίου. Το «Άγιο Όρος», η είσοδος στο οποίο είναι απαγορευμένη σε γυναίκες, έχει επίσης αναγνωρισθεί ως τοπίο καλλιτεχνικής αξίας. Περιλαμβάνει τις είκοσι Ιερές Μονές, τα εξαρτήματά τους και διάφορα καταστήματα και υπηρεσίες. Ανεπίσημα χαρακτηρίζεται ως «Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία» και εντάσσεται στον κατάλογο της UNESCO το 1988.

6. Μετέωρα
Σε μια δυσπρόσιτη περιοχή των Μετεώρων, στις κορυφές απόκρημνων βράχων, μοναχοί εγκατέστησαν «τους στύλους του ουρανού», όπως τους αποκαλούσαν, τα ιερά μοναστήρια τους από τον 11ο αιώνα ως σήμερα. Οι τοιχογραφίες των μοναστηριών, οι οποίες χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα, αποτελούν σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη της Μεταβυζαντινής ζωγραφικής. Τα Μετέωρα αποτελούν, μετά το Άγιο όρος, το μεγαλύτερο και με συνεχή παρουσία από την εποχή της εγκατάστασης των πρώτων ασκητών μέχρι σήμερα μοναστικό σύνολο στον ελλαδικό χώρο. Από τα τριάντα που υπήρξαν ιστορικά, σήμερα λειτουργούν έξι, τα οποία δέχονται πλήθος προσκυνητών. Τα περισσότερα από αυτά είχαν ιδρυθεί στον 14ο αιώνα. Εντάχθηκαν στον κατάλογο το 1988.

7. Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά Μνημεία Θεσσαλονίκης
Η Θεσσαλονίκη, η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Ελλάδος, ιδρύθηκε το 315 και αποτέλεσε ένα από τα πρώτα κέντρα εξάπλωσης του Χριστιανισμού. Η πόλη της Θεσσαλονίκης υπήρξε κατά τον μεσαίωνα σημαντικό οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής χερσονήσου, πράγμα που αντανακλάται στα πλείστα μνημεία ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας. Η Ροτόντα, ο Ναός της Αχειροποιήτου, ο Ναός Αγίου Δημητρίου, η Μονή Λατόμου, ο Ναός Αγίας Σοφίας, η Παναγία των Χαλκέων, ο Ναός Αγίου Παντελεήμονα, ο Ναός Αγίων Αποστόλων, ο Ναός Αγίου Νικολάου Ορφανού, ο Ναός Αγίας Αικατερίνης, ο Ναός του Παντοκράτορα Σωτήρα Χριστού, η Μονή Βλαττάδων, ο Ναός του Προφήτη Ηλία, τα Βυζαντινά Λουτρά και Τείχη της Θεσσαλονίκης αποτελούν μερικά αξιοθαύμαστα έργα της που εντάσσονται στον κατάλογο της UNESCO από το 1988 έως και σήμερα.

8. Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου
Η πόλη της Ρόδου ιδρύθηκε το 408 π.Χ. στο βορειότερο άκρο του νησιού και οικοδομήθηκε με βάση ένα άρτιο πολεοδομικό σύστημα, σχεδιασμένο από τον Ιππόδαμο τον Μιλήσιο. Το Τάγμα του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ κατείχε την Ρόδο από το 1309 έως το 1523 και μετέτρεψε την πόλη σε προπύργιο. Μεταγενέστερα, η πόλη εντάχθηκε υπό Ιταλική και Τουρκική κατοχή. Με το Παλάτι των Μεγάλων Αρχόντων, το Νοσοκομείο και τον δρόμο των Ιπποτών, η Άνω Πόλη αποτελεί ένα από τα πιο όμορφα αστικά κέντρα της Γοτθικής περιόδου. Στην Κάτω Πόλη, η Γοτθική αρχιτεκτονική συνυπάρχει αρμονικά με τα τζαμιά, τα δημόσια λουτρά και με άλλα κτίρια της Οθωμανικής περιόδου. Η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου εντάσσεται στον κατάλογο από το 1988.

9. Αρχαιολογικός Χώρος Ολυμπίας
Ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας, σε μια κοιλάδα της Πελοποννήσου, κατοικείται από την προϊστορική περίοδο. Τον 10ο αιώνα π.Χ. η Ολυμπία έγινε το κέντρο λατρείας του Δία. Το μνημείο της Άλτης – το ιερό των θεών – συγκεντρώνει σημαντικά αριστουργήματα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Ήταν ο τόπος διεξαγωγής των ολυμπιακών αγώνων οι οποίοι τελούνταν στο πλαίσιο των Ολυμπίων, της πιο σημαντικής εορτής των Ελλήνων κατά το μεγαλύτερο διάστημα της αρχαιότητας. Ως χρονολογία της ένταξης του στον κατάλογο ορίζεται το 1988.

10. Αρχαιολογικός Χώρος Μυστρά
Το θαύμα του Μοριά ανεγέρθη ως φρούριο το 1249 από τον Βασιλιά της Αχαΐας Γουλιέλμο, τον Βιλλεαρδουίνο. Επανακτήθηκε από τους Βυζαντινούς, αργότερα κατακτήθηκε από τους Τούρκους και τους Βένετους. Ευρισκόμενος στον Ταύγετο κοντά στην αρχαία Σπάρτη, ο Μυστράς υπήρξε πρωτεύουσα του βυζαντινού δεσποτάτου του Μυστρά τον 14ο και 15ο αιώνα.Η πόλη εγκαταλείφθηκε το 1832 αφήνοντας συναρπαστικά μεσαιωνικά ερείπια να στέκουν μέσα σε μία εξαιρετικής ομορφιάς τοποθεσία. Το 1989 εντάχθηκε στον κατάλογο της UNESCO.

11. Αρχαιολογικός Χώρος Δήλου
Το ιερό του Απόλλωνα προσέλκυε προσκυνητές απ΄όλη την Ελλάδα και η Δήλος ήταν ένα ακμάζον εμπορικό λιμάνι που εντάχθηκε στον κατάλογο της UNESCO το 1990. Υπολογίζεται ότι γύρω στο 90 π.Χ. στο μικρό αυτό νησί, που δεν είναι παρά μια κουκίδα στο χάρτη της Μεσογείου, κατοικούσαν περίπου 30.000 άνθρωποι. Για πρώτη ίσως φορά στην ανθρώπινη ιστορία σ’ αυτή τη μικρή γωνιά της γης συνυπάρχουν ειρηνικά όλοι σχεδόν οι λαοί της Μεσογείου. Το νησί φέρει επιρροές από τους διαδοχικούς πολιτισμούς του «Αιγιακού» κόσμου, από την 3η χιλιετηρίδα π.Χ. έως την παλαιοχριστιανική εποχή. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι εξαιρετικά εκτεταμένος και πλούσιος και αποδίδει την εικόνα ενός σπουδαίου κοσμοπολίτικου μεσογειακού λιμανιού. Ο πλούτος που συγκεντρώθηκε στο νησί και οι φιλικές σχέσεις των Δηλίων με τη Ρώμη ήταν η κύρια αιτία της καταστροφής.

12. Μονή Δαφνίου, Μονή Οσίου Λουκά και Νέα Μονή Χίου
(Χρονολογία ένταξης 1990)
Παρά τη σημαντική γεωγραφική τους απόσταση (το πρώτο στην Αττική, το δεύτερο στην Φωκίδα και το τρίτο στο Αιγαίο), αυτά τα τρία μοναστήρια ανήκουν στην ίδια τυπολογική σειρά. Οι εκκλησίες έχουν κτισθεί με μεγάλο θόλο, ο οποίος στηρίζεται με μικρές αψίδες δημιουργώντας έναν οκταγωνικό χώρο. Τον 11ο και 12ο αιώνα οι εκκλησίες είχαν ποικίλο διάκοσμο, πολύχρωμες ορθομαρμαρώσεις, ψηφιδωτά και μωσαϊκά σε χρυσό φόντο, όλα χαρακτηριστικά της «δεύτερης Βυζαντινής Περιόδου». Χρονολογία ένταξης στον κατάλογο της UNESCO το 1990.

13. Αρχαιολογικός Χώρος Ηραίου Σάμου
Από την 3 χιλιετηρίδα π.Χ. πολλοί πολιτισμοί έχουν κατοικήσει σε αυτό το μικρό νησί του Αιγαίου κοντά στην Μικρά Ασία. Τα ερείπια του Πυθαγόρειου, ενός αρχαίου οχυρωμένου λιμανιού με ελληνικά και ρωμαϊκά μνημεία και ένα εντυπωσιακό υδραγωγείο, καθώς και το Ηραίο, ο ναός της Ήρας της Σάμου, είναι ακόμα επισκέψιμα. Η περιοχή του Ηραίου ήταν αρχαιότατος τόπος θρησκευτικής λατρείας, κάτι που φαίνεται από το γεγονός ότι στην περιοχή υπάρχουν ερείπια από τουλάχιστον 4 ναούς. Στον κατάλογο της UNESCO εντάσσεται το 1992.

14. Αρχαιολογικός Χώρος Αιγών (Βεργίνα)
Η πόλη Αιγαί, η πρώτη πρωτεύουσα του Βασιλείου της αρχαίας Μακεδονίας, ανακαλύφθηκε τον 19ο αιώνα κοντά στην Βεργίνα στην Βόρεια Ελλάδα. Τα πιο σημαντικά μνημεία είναι το Παλάτι, διακοσμημένο με μωσαϊκά και τοιχογραφίες και ο χώρος ταφής. Ένας από τους βασιλικούς τάφους στην Μεγάλη Τύμβο αναγνωρίστηκε ως ο τάφος του Φιλίππου του Β’, ο οποίος κατέκτησε όλες τις ελληνικές πόλεις-κράτη, χαράσσοντας τον δρόμο για τον γιο του Αλέξανδρο και την εξάπλωση του Ελληνιστικού κόσμου. Εντάχθηκε στον κατάλογο της UNESCO το 1996.

15. Αρχαιολογικοί Χώροι Μυκηνών και Τίρυνθας
(Χρονολογία ένταξης 1999)
Οι αρχαιολογικοί χώροι των Μυκηνών και της Τίρυνθας αποτελούν τα επιβλητικά μνημεία των δύο μεγαλύτερων πόλεων του Μυκηναϊκού πολιτισμού, ο οποίος κυριάρχησε στην ανατολική Μεσόγειο από τον 15ο έως τον 12ο αιώνα π.Χ. Οι «Πολύχρυσες Μυκήνες», το βασίλειο του μυθικού Αγαμέμνονα, που πρώτος ύμνησε ο Όμηρος στα έπη του, είναι το σημαντικότερο και πλουσιότερο ανακτορικό κέντρο της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στην Ελλάδα. Ως χρονολογία ένταξης ορίστηκε το 1999.

16. Ιστορικό Κέντρο (Χώρα), με τη Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και το Σπήλαιο της Αποκάλυψης στην Πάτμο
(Χρονολογία ένταξης 1999)
Η Πάτμος, στα Δωδεκάνησα, φημίζεται ως το νησί όπου ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος έγραψε το Ευαγγέλιο και την Αποκάλυψη. Ένα μοναστήρι αφιερωμένο στον «αγαπημένο μαθητή» ανακαλύφθηκε στο νησί στα τέλη του 10ου αιώνα. Από τότε είναι τόπος προσκυνήματος και σταθμός της ελληνορθόδοξης μάθησης. Εντάχθηκε στον κατάλογο της UNESCO το 1999.

17. Παλαιά Πόλη της Κέρκυρας
(Χρονολογία ένταξης 2007)
Η Παλαιά Πόλη της Κέρκυρας με τα δύο φρούρια της, το παλαιό και το νέο, και με ίχνη πολλαπλών επιρροών, βρίσκεται στην είσοδο της Αδριατικής Θάλασσας και κατοικείται από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Λόγω της στρατηγικής θέσης της, η Κέρκυρα εξελίχθηκε σε σημαντικό λιμάνι που προστάτευε το νησί από τις αλλεπάλληλες πολιορκίες. Η Παλαιά Πόλη της Κέρκυρας θεωρείται μία από τις σημαντικότερες οχυρωμένες πόλεις της Μεσογείου. Η αρχαία πόλη της Κέρκυρας γνωστή ως “Κόρκυρα” συμμετείχε στην ναυμαχία των Συβώτων (433 π.Χ.) μεταξύ των Κερκυραίων που είχαν την υποστήριξη των Αθηναίων και των Κορινθίων και είχε καθοριστικό ρόλο στο αποτέλεσμα του Πελοποννησιακού πολέμου. Η παλαιά πόλη εντάχθηκε στον κατάλογο της UNESCO το 2007.

18. Αρχαιολογικός Χώρος Φιλίππων
(Χρονολογία ένταξης 2016)
Οι Φίλιπποι αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους και πληρέστερους αρχαιολογικούς χώρους της Βόρειας Ελλάδας, με πλήθος μνημείων, τα οποία συνδέονται με τη διαχρονική εξέλιξη της πόλης από την ελληνιστική περίοδο μέχρι τα ύστερα βυζαντινά χρόνια. Η στρατηγική της θέση, που διέκρινε ο Φίλιππος Β΄, αναβαθμίζεται με την «Εγνατία Οδό». Ο Απόστολος Παύλος ίδρυσε την πρώτη χριστιανική εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος το 49/50 μ.Χ., γεγονός που έμελλε να αλλάξει τόσο τη φυσιογνωμία της πόλης, όσο και της ηπείρου. Η πόλη αρχίζει να εγκαταλείπεται στις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνα, εξαιτίας μεγάλων σεισμών και σλαβικών επιδρομών. Επιζεί στα βυζαντινά χρόνια, ως οχυρό φρούριο, ενώ η ερήμωσή της ολοκληρώνεται με την τουρκική κατάκτηση στα τέλη του 14ου αιώνα. Ως χρονολογία ένταξης ορίζεται το όχι και τόσο μακρινό 2016.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία του άρθρου:
Ναός Επικούριου Απόλλωνα.Ανακτήθηκε από :https://el.wikipedia.org/wiki
Αρχαιολογικός χώρος Ασκληπιείου Επιδαύρου.Ανακτήθηκε από: http://odysseus.culture.gr/
Παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης. Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.
Ποιά Ελληνικά μνημειά περιλαμβάνονται στη λίστα παγκόσμιας κληρονομιάς.Ανακτήθηκε από :https://www.ellines.com/specials/26068-poia-ellinika-mnimeia-perilambanontai-sti-lista-pagkosmias-klironomias/