1. Το αλφάβητο της Χαβάης
Από τα 90 συλλαβογράμματα της Γραμμικής Β στα 24 γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου και τα 26 του λατινικού, φαίνεται η προσπάθεια να μειωθούν τα σύμβολα που αποδίδουν τους φθόγγους μιας γλώσσας. Λιγότερα σύμβολα σημαίνουν μια γλώσσα ευκολότερο να μάθει κανείς. Στη Χαβάη οι περικοπές έφτασαν σε ένα αλφάβητο με μόλις 12 γράμματα.
Η χαβαϊκή γλώσσα συγγενεύει με τα Μαορί. Αποτελείται από 12 γράμματα: A, E, H, I, K, L, M, N, O, P, U, W και έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, την ʻokina. Η ʻokina μοιάζει με ανάποδη απόστροφο και αντιπροσωπεύει έναν ήχο που μοιάζει με -k-.
Μια γλώσσα με τόσο λίγα σύμβολα θα περίμενε κανείς να είναι εύκολη. Όχι τόσο όμως. Κι αυτό γιατί πολλές λέξεις μοιάζουν πολύ ορθογραφικά, μα έχουν πολύ διαφορετικό νόημα, όπως οι λέξεις ia (=αυτός), ai (=τρώει), iaia (=το), iʻa (= ψάρι).
2. Το “θ” στο εξωτερικό
“θέατρο”, “θεωρία”. Οι ομιλητές της ελληνικής είναι εξοικειωμένοι με τον ήχο “θ”. Ο ίδιος ήχος συναντάται στα αγγλικά. Πρόκειται για το σύμπλεγμα “th” το οποίο προφέρεται “θ” σε λέξεις όπως “theatre”, “theory”, “think”. Πλην των αγγλικών, όμως, ο ήχος “θ” είναι πολύ σπάνιος σε άλλες γλώσσες. Κι έτσι πολλοί σπουδαστές της αγγλικής γλώσσας δυσκολεύονται να τον προφέρουν, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει σύγχυση, καθώς το σύμπλεγμα “th” σε κάποιες λέξεις προφέρεται “δ”.
3. 7 ή …27 συναρπαστικές γλωσσικές πληροφορίες
Τα περισσότερα αριθμητικά συστήματα ομαδοποιούν τους αριθμούς σε δεκάδες ή εικοσάδες. Η ομαδοποίηση αυτή φαίνεται και στον τρόπο που λέγονται οι αριθμοί. Για παράδειγμα στα γαλλικά ο αριθμός 80 είναι quatre vight, δηλαδή “4 -είκοσι”. Στα Okspmin, όμως, μια γλώσσα από την Παπούα Νέα Γουϊνέα χρησιμοποιείται ένα αριθμητικό σύστημα που βασίζεται στο 27. Οργανώνουν, λοιπόν, τους μεγάλους αριθμούς βασιζόμενοι σε πολλαπλάσια του 27.
Μα ούτε και αριθμοί 1-27 είναι εύκολη υπόθεση. Κι αυτό γιατί κάθε αριθμός από το 1 έως το 27 αντιστοιχεί σε ένα σημείο του σώματος, ξεκινώντας από τα δεξιά στα αριστερά. Έτσι για να πούμε ότι έχουμε ένα σκύλο θα πούμε ¨αντίχειρα -σκύλος”, μια που η λέξη ¨αντίχειρας αντιστοιχεί στον αριθμό 1.
4. Τσάι ή τέιον
Το δημοφιλές αυτό αφέψημα έχει μια ενδιαφέρουσα δίγλωσση ιστορία. Υπάρχει ένας γλωσσικός διαχωρισμός, με άλλες χώρες να ονομάζουν το ρόφημα chai κι άλλες tea. Η επιλογή της μιας ή της άλλης λέξης σχετίζεται με τον δρόμο από τον οποίο κάθε χώρα γνώρισε για πρώτη φορά το τσάι. Έτσι, όσες χώρες γνώρισαν το τσάι απευθείας από την κοιτίδα του, την Κίνα, υιοθέτησαν την μανδαρίνικη εκδοχή Ch’a. Έτσι τσάι θα βρούμε στη Ρωσία, στον αραβικό κόσμο, στην Τουρκία και στην Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, η λέξη tea προέρχεται από τα Amoy, διάλεκτο που επίσης ομιλείται στην Κίνα. Η λέξη αυτή έφτασε στην Ευρώπη μέσω ενός Ευρωπαίου διαμεσολαβητή: την Ολλανδική Εταιρεία Αναταλικών Ινδιών. Έτσι tea θα βρούμε στην Αγγλία, Tee στη Γερμανία και thé στη Γαλλία.
Στη χώρα μας δε, θα τα βρούμε και τα δύο, ανάλογα φαίνεται με τη σύνδεση που θέλει να κάνει κανείς. Η απόρριψη του τουρκοκρατούμενου παρελθόντος μας, έφερε τον καθαρευουσιάνικο τύπο “τέιον”. Ωστόσο, ο τελευταίος έχει σχεδόν εξαφανιστεί πια, μένοντας μόνο ως πρώτο συνθετικό σε λέξεις σχετικές με το τσάι, όπως τεόδενδρο ή τεοποιείον.
5. Βασκικά, η μυστηριώδης γλώσσα
700.000 άνθρωποι μιλούν τη Βασκική γλώσσα, η οποία μπαίνει σε αυτή τη λίστα με τις 7 συναρπαστικές γλωσσικές πληροφορίες λόγω της μοναδικότητάς της. Πράγματι, τα Βασκικά είναι μια γλώσσα τόσο μοναδική, που οι επιστήμονες αδυνατούν να την συνδέσουν με κάποια άλλη γλώσσα. Άγνωστη παραμένει και η προέλευσή της. Φαίνεται πάντως να είναι παλαιότερη από τις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.
6. Παίζουμε Scrabble;
Το δημοφιλές λεξιλογικό παιχνίδι έχει τους ίδιους κανόνες από χώρα σε χώρα. Αυτό που διαφέρει είναι η κατανομή των πλακιδίων. Έτσι, το γράμμα Ε είναι το συχνότερο πλακλιδιο στο Σλοβένικο, στα Καταλανικό και τα Αγγλικό Scrabble. Το γράμμα Ζ είναι το 5ο συχνότερο πλακίδιο για τους παίκτες στην Πολωνία, ενώ οι Φινλανδοί χρησιμοποιούν περισσότερο το Τ και το Ν -τρίτα συχνότερα πλακίδια.
7. Η …δίδυμη γλώσσα
Κάποιες φορές τα δίδυμα χρησιμοποιούν τη δική τους γλώσσα, μια επινοημένη πολλές φορές γλώσσα που καταλαβαίνουν μόνο τα ίδια. Η γλώσσα αυτή ονομάζεται ιδιογλωσσία ή κρυπτοφασία και είναι ένα συναρπαστικό πεδίο διερεύνησης για τους επιστήμονες.
Οι συναρπαστικές γλωσσικές πληροφορίες δεν εξαντλούνται σε μια μικρή λίστα. Κι αυτό γιατί κάθε γλώσσα του πλανήτη έχει συναρπαστικά μυστικά και μοναδική ομορφιά -όπως ο κάθε λαός που τη μιλεί.
Πηγές:
Dionne, D. (2022). 7 language facts you can drop into any conversation. duolingo blog. Ανακτήθηκε από: blog.duolingo.com (τελευταία πρόσβαση: 24/10/2023)
Τom F. (n.d). 7 language facts that will blow your mind. Ανακτήθηκε από: www.ef.com (τελευταία πρόσβαση: 24/10/2023)
Χαβαϊκή γλώσσα (n.d.). Χαβαϊκή γλώσσα. Ανακτήθηκε από: el.alegsaonline. co (τελευταία πρόσβαση: 24/10/2023)
