Η δερματοστιξία στο πέρασμα του χρόνου

Πηγή: .zealandtattoo.co.nz

Η δερματοστιξία εντοπίζεται σε ένα ευρύτατο χωροχρονικό φάσμα, από τους Μαορί ως τους Κέλτες και από τη Βραζιλία ως την Αφρική και την Ιαπωνία. Ο σκοπός του τατουάζ ήταν, κατά παράδοση, διακοσμητικός, τελετουργικός ή προσδιοριστικός της ταυτότητας.

Η προέλευση της ίδιας της λέξης «tattoo» προμηνύει της πολιπολιτισμικότητα της δερματοστιξίας καθώς κυριαρχούν πολλαπλές ερμηνείες. H βασική ερμηνεία που κυριαρχεί, για την προέλευση της λέξης «tattoo», αφορά το χρωστικό σχεδιασμό στο δέρμα που παρατήρησαν οι Ευρωπαίοι εξερευνητές στους ιθαγενείς της Πολυνησίας τον 16ο αιώνα, που προέρχεται από το πολυνησιακό ουσιαστικό «tatau» της φυλής Σαμόα και «tatu» στη φυλή Μαρκέζα, που σημαίνει «σημάδι που γίνεται πάνω στο δέρμα».

Όσον αφορά την ιστορικότητα της δερματοστιξίας αυτή εμφανίζεται στα δείγματα με τις δύο παλιότερες μούμιες ,ήδη το 3250 π.Χ., στις Άλπεις και το 3351 π.Χ. στην Αίγυπτο. Φυσικά, η φήμη της δερματοστιξίας δεν μπορούσε να ξεφύγει, ακόμα, και από την αρχαία Ελλάδα. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν την λέξη «στίγμα», η οποία μεταβιβάστηκε και στους Ρωμαίους και υποδείκνυε τη δερματοστιξία. Φυσικά, η λέξη «στίγμα» είχε σύγχρονη αξία , καθώς η σημασία της δε ξεφεύγει από εκείνη των σύγχρονων αγγλικών. Ουσιαστικά, η διαδικασία της δερματοστιξία στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούνταν ως μία πράξη ποινής και στιγματισμού στους σκλάβους, εγκληματίες, βάρβαρους και ετερόχθονες. 

Οι Ρωμαίοι, ως γνωστοί δημαγωγοί της ιστορίας, υιοθέτησαν από τους Έλληνες, τη διαδικασία της δερματοστιξίας και την πήγαν ένα βήμα πιο πάνω, χρησιμοποιώντας την ως μηχανισμό κρατικού ελέγχου και τοποθετώντας την στον πολιτικό χώρο. Η βασική ρητορική τους ήταν να χρησιμοποιήσουν τη δερματοστιξία ως μέθοδο χειραγώγησης των ατόμων, μέσω της εμφάνισης διακριτικών ανεξίτηλων χαρακτηριστικών στο δέρμα που καθορίζει το κοινωνικό τους ρόλο στην κοινωνία. Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε, ότι στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία υπήρχαν τρία είδη τατουάζ που ουσιαστικά όλα συνδέονταν μεταξύ τους και όλα είχαν τον ίδιο σκοπό, δηλαδή τον στιγματισμό των περιθωριακών ομάδων και την ευκολότερη χειραγώγηση των ατόμων, προκειμένου να αποφεύγονται οι εξεγέρσεις. Το πιο συχνό που εμφανιζόταν ήταν η αναγραφή του εγκλήματος πάνω στο σώμα του ατόμου. Τα άλλα δύο αφορούν την εγγραφή του ονόματος του Αυτοκράτορα, εναντίον του οποίου, γίνεται η εγκληματική πράξη. Το τελευταίο έχει να κάνει με την αναγραφή της τιμωρίας που διέπραξε ο εγκληματίας. Έτσι, φτάνοντας στο Μεσσαίωνα, η νοηματοδότηση της δερματοστιξίας παραμένει σταθερή, με αποτέλεσμα να συνδέεται με την εγκληματικότητα και την αποκλίνουσα συμπεριφορά. 

Διαβάστε επίσης  Το Athens Tattoo Convention για 13η φορά στην Αθήνα
Advertising

Advertisements
Ad 14
δερματοστιξία
Πηγή: cdn.static-economist.com

Τα χαρακτηριστικά τατουάζ (moko) των Μαορί της Νέας Ζηλανδίας, που καλύπτουν όλο το πρόσωπο, χρησίμευαν, παραδοσιακά, ως αντιπροσώπευση -ευθεία αναπαράσταση της ταυτότητας των υποκειμένων, αντίστοιχα με τη δική μας υπογραφή. Η πρώτη επαφή του δυτικού κόσμου με τη δερματοστιξία πραγματοποιήθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα, όταν ο James Cook επιστρέφοντας από την Πολυνησία έφερε μαζί του ιθαγενείς με παραδοσιακά τατουάζ, τους οποίους περιέφερε ως εκθέματα, προμηνύοντας τα μελλοντικά tattoo freakshows. Σημειωτέον, η δερματοστιξία στην Πολυνησία χρονολογείται βάσει αρχαιολογικών ευρημάτων στη δεύτερη χιλιετία π.Χ. Η επερχόμενη υιοθέτηση της πρακτικής, από τους Δυτικούς, σηματοδοτεί τη σύγχρονη δερματοστιξία, ως εντελώς διαφοροποιημένη από την παραδοσιακή πρακτική των ιθαγενών και αποτελεί τον πρώτο «πρόγονο» του νεωτερικού ατομικού τατουάζ. 

Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, η σημασία της δερματοστιξίας στην Ευρώπη δεν έχει αλλάξει πολύ από την αποκλίνουσα συμπεριφορά και τον στιγματισμό για εγκληματικές ενέργειες. Παρά τη μέχρι πρότινος διαδεδομένη αντίληψη ότι το τατουάζ αποτελεί ένδειξη αμφισβήτησης της καθεστηκυίας τάξης, αποδεικνύεται, πως, κατά το 19ο αιώνα, οι γυναίκες της ανώτερης τάξης και τα μέλη της βασιλικής οικογένειας προέβαιναν στην απόκτηση τατουάζ. Ωστόσο, ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα με τις αρχές του 20ου αιώνα, η νοηματοδότηση της δερματοστιξίας αλλάζει περιεχόμενο και έγινε πιο φιλελεύθερη καθώς μεταδόθηκε στις ανώτερες τάξεις των Η.Π.Α. και στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Έτσι, αυτόματα η δερματοστιξία έσπασε σταδιακά το στίγμα της αποκλίνουσας συμπεριφοράς και της εγκληματικότητας και μετατράπηκε σε μοντέρνα τεχνική όπου κατέληξε να διαχωρίζει τα άτομα με βάση την ύπαρξη ή την μη ύπαρξη τατουάζ στο δέρμα. Είναι γεγονός ότι με την κοινωνική αποδοχή της δερματοστιξίας και στις ανώτερες και μεσαίες κοινωνικές τάξεις, η δυτική κουλτούρα φαίνεται να καταναλώνει άλλες κουλτούρες. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι το νόημα της δερματοστιξίας στις ανώτερες τάξεις έχει να κάνει με τον εντυπωσιασμό, ενώ στις κατώτερες τάξεις σχετίζεται με την έκφραση των συναισθημάτων. Η ταυτόχρονη τεχνολογική και μηχανική εξέλιξη βοήθησε στη διάδοση της δερματοστιξίας και στην εφεύρεση νέων τεχνικών δερματοστιξίας με έντονες επιρροές στα σχέδια από την Ιαπωνία, τις φυλές της Πολυνησίας και της Νότιας Αμερικής. Οι εφευρέτες της πρώτης σύγχρονης μηχανής δερματοστιξίας ήταν ο O’ Reilly και ο Lew Alberts, οι οποίοι σχεδίαζαν και πουλούσαν ανεξίτηλα τατουάζ μέσω παραγγελιών. 

Διαβάστε επίσης  «Το κοινωνικό δίλημμα»: Κοινωνικά μέσα δικτύωσης ή αποξένωσης;

Ωστόσο, στα μέσα του 20ου αιώνα, η έννοια της δερματοστιξίας στις Η.Π.Α. κατείχε ακόμα συντηρητικό περιεχόμενο, τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του 1950. Ειδικότερα, τα τατουάζ συνδέθηκαν, τη δεκαετία του 1960, με τα κινήματα των χίπις, της ροκ σταρ κουλτούρας και της εφηβικής αντίδρασης. 

Advertising

Στις μέρες μας, οι άνθρωποι που επιλέγουν να κάνουν τατουάζ προέρχονται από όλες τις ηλικιακές ομάδες, επαγγελματικές κατηγορίες και κοινωνικές τάξεις, ενώ οι γυναίκες αποτελούν το ήμισυ του πελατολογίου, συνολικά το 58% στις Η.Π.Α. Παρ’ όλα αυτά, τα τατουάζ αποτελούν σήμερα περισσότερο μία παρορμητική ενέργεια νεανικού εντυπωσιασμού για να τραβήξουν το ενδιαφέρον, παρά ακολουθώντας την παραδοσιακή τεχνοτροπία. Αυτό, βεβαία, έχει ως αποτέλεσμα, εξαιτίας της βεβιασμένης και νεανικής παρορμητικότητας, να υπάρξουν αρκετές αφαιρέσεις τατουάζ επειδή το μετάνιωσαν. Σύμφωνα με στατιστικές έρευνες που αφορούν τις Η.Π.Α. το 10% του πληθυσμού νιώθει δυσαρέσκεια προς το τατουάζ τους, ενώ το 25% το μετανιώνουν και θέλουν να τα αφαιρέσουν. Συνολικά 45.000 άτομα προχώρησαν το 2013 μόνο σε αφαίρεση του τατουάζ τους. Η βιομηχανία της δερματοστιξίας στις Η.Π.Α. είναι μία επικερδέστατη βιομηχανία, η οποία συνδέεται και με το καλλιτεχνικό τομέα, καθώς λειτουργούν ως πρότυπα και ταύτιση με το κοινό. Συνολικά στις Η.Π.Α. υπάρχουν 21.000 καταστήματα δερματοστιξίας και τα συνολικά έσοδα φτάνουν το  περίπου τα 1.65 δις το χρόνο! 

δερματοστιξία
Πηγή: www.casino.org

Διανύοντας ένα μακρύ ταξίδι μέσα στους αιώνες και ανάμεσα στις ηπείρους, η δερματοστιξία έφτασε στην Ελλάδα, όπου προσαρμόστηκε στα εγχώρια δεδομένα. Από κατακριτέα πρακτική -συνδεδεμένη με «περιθωριακές» υποκουλτούρες- μέχρι πριν περίπου δέκα χρόνια, μετατράπηκε σε μαζική μόδα και υιοθετήθηκε από πολύ μεγάλη μερίδα της ελληνικής κοινωνίας. Η δερματοστιξία άρχισε να παρουσιάζει μαζικότητα ως προς την εφαρμογή της στην Ελλάδα από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, με σχεδόν δεκαετή καθυστέρηση σε σύγκριση με τις Η.Π.Α. και τη Δυτική Ευρώπη. Οι Έλληνες απενοχοποίησηαν το τατουάζ και σχεδόν ταυτόχρονα στράφηκαν στη μαζική κατανάλωσή του, ίσως σε μία βεβιασμένη προσπάθεια συμμόρφωσης και εναρμόνισης με τις δυτικόφερτες τάσεις. Έτσι η Ελλάδα βρίσκεται στην «αρνητική ή θετική» θέση να βρίσκεται ανάμεσα στις πρώτες 12 χώρες του κόσμου με τα περισσότερα ποσοστά δημοφιλίας των τατουάζ. 

Διαβάστε επίσης  Το Κορίτσι με το Τατουάζ, μια ιστορία, ένα σκάνδαλο
δερματοστιξία
Πηγή: newsweek.com

ΠΗΓΕΣ: 

Wageman, V. (1995). The New Tattoo by Victoria Lautman. Art Journal, Vol. 54,
No. 1, 106-108.

Advertising

DeMello, M. (2000). Bodies of Inscription, a cultural history of the modern tattoo community. Durham&London: Duke University Press

Springer, C. (2000). Bodies of Subversion: A Secret History of Women and Tattoo by Margot Mifflin. Woman’s art journal, Vol.21, No.1 , 53-54.

Fisher, J. A. (2002). Tattooing the body, marking culture. Body & Society8(4), 91-107.

Ονομάζομαι Παρθενίδης Κύριλλος και είμαι τελειόφοιτος φοιτητής των Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στην καταγωγή από την Ρωσία αλλά μπορεί στην κουλτούρα Έλληνας. Μεγαλύτερες μου αδυναμίες η φιλοσοφία, τα ταξίδια και το προφιτερόλ. Στον ελεύθερο μου χρόνο συνηθίζω να κρυφοκοιτάζω φθηνά εισιτήρια και τυχόν προσφορές για εξορμήσεις της στιγμής και σαφώς υπεραναλύω τα πάντα μέχρι αηδίας.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Τι κι αν δεν υπάρχει τίποτα κακό σε εσένα;

Τι κι αν δεν υπάρχει τίποτα κακό σε εσένα;

Τι κι αν δεν υπάρχει τίποτα κακό σε εσένα; Διαφορετικές
Από πού πήραν το όνομα τους βουνά της Ελλάδας

Από πού πήραν το όνομα τους βουνά της Ελλάδας

Ο Ελλαδικός χώρος είναι ένα μεγάλο πανόραμα μυθικών και ιστορικών