Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής αποτελούν ένα παγκόσμιο φαινόμενο που παρουσιάζεται όλο και πιο συχνά στο σύγχρονο κόσμο, πλήττοντας ανεξαιρέτως ανθρώπους κάθε ηλικίας, φύλου και κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. Η τροφή γίνεται εχθρός.
Η ανάδειξη τους ως διαταραχές στο διεθνώς αναγνωρισμένο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Πνευματικών και Ψυχικών διαταραχών (DSM), καταδεικνύει τη σοβαρότητά τους και το γεγονός ότι χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης από τη διεθνή ιατρική και ψυχολογική κοινότητα. Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής χωρίζονται σε δύο ευρείς κατηγορίες: α) Ψυχογενής Ανορεξία και β) Ψυχογενής Βουλιμία.
Οι γυναίκες, οι οποίες φέρεται να είναι πιο ευάλωτες συναισθηματικά απ’ ότι οι άντρες, συχνά και σε συνδυασμό με άλλες ψυχολογικές ή ψυχοσωματικές παθήσεις, πλήττονται σε μεγαλύτερο βαθμό από τη μάστιγα των διατροφικών διαταραχών. Προβλήματα όπως άγχος, κατάθλιψη και διάφορα άλλα ψυχολογικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, τις καθιστούν ακόμα πιο ευαίσθητες στο να προσβληθούν από αυτές τις διαταραχές. Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν τα κοινωνικά πρότυπα και αντιλήψεις αλλά και οι εδραιωμένες αντιλήψεις του ίδιου του ατόμου για την εικόνα σώματος και την αυτο-αξία του. Το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον και οι «σημαντικοί άλλοι» στη ζωή του ατόμου διαμορφώνουν καθοριστικά τις πεποιθήσεις του για τον εαυτό του.
Η επιρροή των ΜΜΕ φαίνεται να έχει καθοριστική συμβολή στη διαμόρφωση της ψυχολογίας των γυναικών. Τα πρότυπα ομορφιάς που προβάλλονται – τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα – αυξάνουν τα ποσοστά άγχους, κατάθλιψης, αρνητικών συναισθημάτων για τον εαυτό και δυσαρέσκειας προς το σώμα, συμβάλλοντας σε μια έντονη επιθυμία μείωσης του βάρους. Οι έφηβοι, που συνιστούν μια ομάδα με ευαίσθητη ψυχοσύνθεση καθώς δεν έχουν ακόμη πλήρως διαμορφωμένη ταυτότητα, επηρεάζονται πολύ από τέτοιους παράγοντες, με αποτέλεσμα να συνιστούν ομάδα υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση διατροφικών διαταραχών. Οι νεαρές έφηβες – και όχι μόνο – ενσωματώνουν και υιοθετούν το πρότυπο αυτό που παρουσιάζεται ως «ιδανικό» και προσπαθούν με κάθε θεμιτό και αθέμιτο τρόπο να το αγγίξουν. Συγχρόνως μισούν το σώμα τους, υποτιμούν τον εαυτό τους και χάνουν κάθε ψήγμα αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης που διέθεταν. Καταλήγουν να βασανίζουν και να ταλαιπωρούν τον οργανισμό τους, εξαντλώντας τον με αυστηρές απαγορεύσεις στο φαγητό στο ένα άκρο και με επεισόδια υπερφαγίας στο άλλο. Τα αρνητικά συναισθήματα που απορρέουν από όλη αυτή την κατάσταση, διαιωνίζουν το πρόβλημα καθώς εμπλέκουν το άτομο σε μεγαλύτερη συναισθηματική δυσφορία, έλλειψη σεβασμού προς τον εαυτό, αυτο-απέχθεια, ενοχικές σκέψεις και συχνά αυξημένη ευαλωτότητα προς την ανάπτυξη άλλων εξίσου σοβαρών ψυχικών διαταραχών αλλά και οργανικών προβλημάτων.
Το δυσκολότερο κομμάτι κατά τη διάρκεια αυτής της ψυχικής ασθένειας, αλλά και κατά την αντιμετώπισή της, είναι το γεγονός πως το άτομο που νοσεί πρέπει να παλέψει με τον ίδιο του τον εαυτό. Και αυτό γιατί είναι το ίδιο που συντηρεί το πρόβλημα, μέσω των δυσλειτουργικών αντιλήψεων για τον εαυτό και τη διατροφή. Τελειοθηρικά σχήματα για την εμφάνιση, το βάρος και το σχήμα του σώματος, οδηγούν τα άτομα σε υπερβολική ανησυχία, συναισθήματα κατωτερότητας και χαμηλή αυτοπεποίθηση. Η αυτο-αξία αξιολογείται με βάση την εξωτερική εμφάνιση και ταυτίζεται με αυτή. Έτσι αναπόφευκτα μειώνεται η αυτοεκτίμηση και προάγεται ένας φαύλος κύκλος, με την διαστρεβλωμένη εικόνα εαυτού να παρεμποδίζει τα άτομα από να βρουν διέξοδο στο πρόβλημά τους.
Τα καλά νέα είναι ότι παρά τις πολλαπλές δυσκολίες που θα συναντήσει το άτομο, υπάρχει θεραπεία. Οι τρόποι αντιμετώπισης της διαταραχής επικεντρώνονται στο να επαναφέρουν τον πάσχοντα σε φυσιολογική διατροφή, να αντιμετωπίσουν τυχόν ψυχολογικές διαταραχές που συνοδεύουν της διαταραχή της τροφής και να απαλείψουν εναπομείνασες σκέψεις του που συνέβαλαν καθοριστικά στην πρόκληση της διαταραχής. Πρόκειται για μια δύσκολη κατάσταση κατά την οποία το σώμα νοσεί, όμως το ίδιο και η «ψυχή». Ψυχικό σθένος, επιμονή, υπομονή και θέληση για μια καλύτερη ζωή συμβάλλουν στο να εξέλθει το άτομο δυνατότερο μέσα από αυτή τη μεγάλη δοκιμασία.
