Το σώμα είναι το κύριο μέσο έκφρασης και επικοινωνίας μας, με το οποίο εκφράζουμε αισθήματα, συναισθήματα και διαθέσεις. Η Διαταραχή σωματικής δυσμορφίας (ιστορικά γνωστή ως δυσμορφοφοβία) χαρακτηρίζεται από μια διαστρεβλωμένη άποψη που έχουν τα άτομα για την εμφάνισή τους και προκύπτει από την υπερβολική ενασχόληση με την εικόνα του σώματος τους. Εμπίπτει στην ευρύτερη κατηγορία των διαταραχών σωματοποίησης, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την παρουσία των φυσικών συμπτωμάτων που δεν δικαιολογούνται από οποιαδήποτε γενική ιατρική κατάσταση ούτε ως αποτέλεσμα κάποιας ουσίας ή άλλης διανοητικής διαταραχής.
Συμπτώματα:
Το κύριο στοιχείο είναι η ανησυχία για ένα ή περισσότερα σωματικά ελαττώματα: τέτοια ελαττώματα είναι συχνά εντελώς φανταστικά ή εάν υπάρχει μια πραγματική ελάχιστη ανωμαλία, το άτομο το μεγεθύνει μέχρι να θεωρηθεί πραγματική παραμόρφωση.Ο άνθρωπος είναι πεπεισμένος ότι έχει ένα σωματικό ελάττωμα και αυτή η σκέψη γίνεται σταθερή και και μετατρέπεται σε εμμονή. Για παράδειγμα, εκείνοι που βασανίζονται από την ιδέα ότι έχουν παραμορφωμένα πόδια μπορούν να αποφασίσουν να μην φορούν σανδάλια και ανοιχτά παπούτσια ή αποφεύγουν το καλοκαίρι τις παραλίες. Ή, παρά το γεγονός ότι το άτομο είναι νέο και χωρίς ρυτίδες, σκέφτεται σοβαρά την ιδέα της αισθητικής χειρουργικής επειδή ο καθρέφτης αντανακλά μια παραμορφωμένη εικόνα του εαυτού του.
Αίτια:
Τα ακριβή αίτια της διαταραχή σωματικής δυσμορφίας παραμένουν άγνωστα. Οι περισσότερες περιπτώσεις αρχίζουν στην εφηβεία όταν οι σωματικές και ξαφνικές αλλαγές στο αναπτυσσόμενο σώμα βρίσκονται στο κρίσιμο στάδιο για τον καθορισμό της προσωπικότητας και των σχέσεων με τον έξω κόσμο. H ανασφάλεια και η χαμηλή αυτοεκτίμηση των εφήβων μπορούν να προκαλέσουν υπερβολική ανησυχία για την εμφάνισή τους, επικεντρώνοντας την προσοχή τους σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του σώματος που γίνεται αντιληπτό ως παραμορφωμένο ή ατελές δημιουργώντας δυσφορία.Επιπλέον, σε όλες τις ηλικίες, φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο τα αισθητικά πρότυπα που επιβάλλονται από την τηλεόραση και τα περιοδικά: ακόμη και η παραμικρή ατέλεια προβάλλεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως ένα σοβαρό ελάττωμα που χρήζει επίλυσης είτε με χειρουργικές επεμβάσεις είτε μέσω θαυματουργών προϊόντων.
Επιπτώσεις:
Σε ορισμένα άτομα αυτή η φοβική μορφή μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικό στρες και αδυναμία στην συγκρότηση- ισορροπία των κοινωνικών και ερωτικών τους σχέσεων, με αποτέλεσμα την απομόνωση και τον κίνδυνο εκδήλωσης μιας σειράς άλλων παθολογιών, συμπεριλαμβανομένης της αποφευκτικής διαταραχής προσωπικότητας. Στη συνέχεια, συνήθως αποκτούν συμπεριφορές φοβικές-εμμονικές, οι οποίες, στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, εξελίσσονται σε διαταραχές που σχετίζονται με την τροφή, όπως ανορεξία και βουλιμία. Οι ανησυχίες τους περιγράφονται ως έντονα επώδυνες, βασανιστικές ή καταστροφικές, ως αποτέλεσμα, να περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας επικεντρωμένοι αποκλειστικά στο υποτιθέμενο «ελάττωμα» αλλά και στην διόρθωση του.
Αντιμετώπιση:
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη για την αντιμετώπιση της διαταραχής σωματικής δυσμορφίας,συνήθως σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή.Τα φάρμακα που φαίνονται να είναι πιο αποτελεσματικά είναι αντικαταθλιπτικά (SSRI) και άλλες κατηγορίες φαρμάκων μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα της διαταραχής του μεμονωμένου ασθενούς, την πιθανή παρουσία συν-παθολογιών και τη συνολική εκτίμηση του κινδύνου / οφέλους.
Βιβλιογραφία:
American Psychiotric Assaciation. Diagnostic and Statisticai Manual of Mentai Disorders. 4th ed. Washington, DC: American Psychiatr’ic Association.
Martinotti G., Fenomenologia della corporeità. Dalla Psicopatologia alla clinica, Edizioni Universitarie Romane.
