O όρος εσωτερικευμένη ομοφοβία,αναφέρεται στο σύνολο των αρνητικών συναισθημάτων και συμπεριφορών που μπορεί να αισθάνεται κάποιος απέναντι στην ομοφυλοφιλία του. Στα μη ετεροφυλόφιλα άτομα, τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την εσωτερικευμένη ομοφοβία αντιπροσωπεύονται από χαμηλή αποδοχή του εαυτού που πολλές φορές παίρνει τη μορφή μίσους, αισθήματα αβεβαιότητας, κατωτερότητας και ντροπής (Lingiardi, 2007).
Είναι σαφές πώς η κοινωνία έχει προχωρήσει τον τελευταίο αιώνα όσον αφορά την αποδοχή διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού. Ωστόσο, παρά τις καινοτομίες και τις αναγνωρίσεις, η σημερινή κοινωνία εξακολουθεί να είναι αρκετά ετεροσεξιστική, ικανή να απεικονίσει την ομοφυλοφιλία, τη αμφιφυλοφιλία ως αποκλίνουσες απέναντι στη νόρμα, τροφοδοτώντας το μίσος εκείνων που δεν έχουν ακόμη αναγνωρίσει την μη παθολογική τους φύση (Isay, 1991). Από την παιδική ηλικία ή ακόμα και από τα πρώτα εφηβικά χρόνια, τα παιδιά υποβάλλονται από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, τις σχολικές δομές, τον ίδιο τον οικογενειακό πυρήνα, στην ιδέα ότι το διαφορετικό είναι λάθος και επομένως η ομοφυλοφιλία πρέπει να θεωρηθεί ”αφύσικη”. Στη σημερινή κοινωνία εξακολουθούν να εμφανίζονται φαινόμενα στιγματισμού των ατόμων LGBT (ΛΟΑΤ, αρκτικόλεξο που προέρχεται από τις λέξεις Λεσβία, Ομοφυλόφιλος, Αμφιφυλόφιλος και Τρανς).
Μια σημαντική μεταβλητή που καθορίζει και αρθρώνει τη συμπτωματολογία της εσωτερικευμένης ομοφοβίας είναι το αποκαλούμενο coming out, δηλαδή η αποκάλυψη, ουσιαστικά η γνωστοποίηση του σεξουαλικού προσανατολισμού ή/και της ταυτότητας φύλου ενός ατόμου ΛΟΑΤ προς την οικογένειά του, τους φίλους του και γενικότερα προς το ευρύτερο κοινωνικό του περιβάλλον. Το coming out είναι μια κρίσιμη στιγμή στη ζωή κάθε ατόμου, καθώς αποτελεί ένα σημαντικό σταυροδρόμι, το οποίο θα ανοίξει το δρόμο για διαφορετικές δυναμικές και κοινωνικές καταστάσεις.
Συχνά η επιλογή του coming out μπορεί να οδηγήσει το άτομο σε ομοφυλοφιλικές διακρίσεις, όμως παράλληλα αντιπροσωπεύει και το πρώτο βήμα της ατομικής του ανάπτυξης που θα τον οδηγήσει να αντιμετωπίσει διαφορετικά στάδια αποδοχής, μέχρι να επιτύχει μια μορφή εσωτερικής ευημερίας. Έρευνες έχουν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι τα μέλη των κοινοτήτων ΛΟΑΤ που δεν κρύβουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό και αγωνίζονται για τα δικαιώματα τους θα παρουσιάσουν χαμηλότερα επίπεδα πίεσης/άγχους και θα αναζητήσουν πιο σταθερές και αληθινές σχέσεις και φιλίες σε σύγκριση με τους ανθρώπους που αναγκάζονται να κρύβουν την σεξουαλική τους ταυτότητα.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η ο ρόλος της οικογένειας. Σε πολλές περιπτώσεις, οι οικογένειες αντιδρούν αρνητικά στο coming out ενός μέλους τους και η άρνηση των γονέων μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα αυτοεκτίμησης (D ‘Augelli, Pilkington et al). Μελέτες έχουν εντοπίσει πως τα τραύματα που σχετίζονται με την ομοφοβία συμβαίνουν συνήθως στην οικογένεια. Το 36% των ατόμων ΛΟΑΤ ανέφερε λεκτική θυματοποίηση από ένα μέλος της οικογένειας ενώ το 10% υπήρξε θύμα σωματικής βίας. Η αποδοχή της οικογένειας αντιπροσωπεύει τη λειτουργία ενός ”προστατευτικού μαξιλαριού” για την κατάθλιψη και το άγχος. Από διάφορες μελέτες θεωρήθηκε ότι οι ομοφυλόφιλοι συχνά σχηματίζουν αρνητικές ιδέες για τον εαυτό τους στα αρχικά στάδια της ανάπτυξης της ομοφυλοφιλικής τους ταυτότητας. “Αντιλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο που η κοινωνία απεικονίζει τους ομοφυλόφιλους: διαφορετικούς, άρρωστους, ανήθικους και καταθλιπτικούς.”Επιπλέον, οι οικογένειες παρέχουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο μαθαίνουν να γνωρίζουν τον κόσμο και έτσι οι οικογενειακές αντιδράσεις μπορούν να γίνουν η αναμενόμενη απόκριση από άλλους. Αντιθέτως, η αντίληψη της ισχυρής οικογενειακής υποστήριξης σχετίζεται με τα χαμηλά επίπεδα ψυχικών προβλημάτων (Shilo & Savaya, 2011).
Από αρκετές μελέτες που διεξήχθησαν στον τομέα της εσωτερικευμένης ομοφοβίας, προέκυψε ότι η κατάθλιψη, ο αυτοκτονικός ιδεασμός και οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι κοινές στην ψυχική υγεία των ατόμων LGBΤ που έχουν υποστεί διακρίσεις και τραύματα που σχετίζονται με τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Τα άτομα LGBΤ που έχουν πέσει θύματα λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν κατάθλιψη (Russell, Ryan, Toomey, Diaz και Sanchez, 2011, Rutter, 2008). Οι νέοι των σεξουαλικών μειονοτήτων έχουν υψηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων και αυτοκτονικού ιδεασμού από τους ετεροφυλόφιλους συνομηλίκους τους (Almeida et al., 2009). Οι έφηβοι και οι ενήλικες LGBΤ ανέφεραν αύξηση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων ως αποτέλεσμα ομοφοβικής θυματοποίησης. Άλλες έρευνες έδειξαν πως ένας άνθρωπος διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού, που έχει δεχτεί ομοφοβικές διακρίσεις διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοτραυματισμού (House et al., 2011).
Bιβλιογραφία:
D’Augelli, A. R., Hershberger, S. L., & Pilkington, N. W. (1998). Lesbian, gay, and bisexual youth and their families: Disclosure of sexual orientation and its consequences. American Journal of Orthopsychiatry, 68, pp. 361 371.
Ervin, A. M. (2004). Male gender role conflict and internalized homonegativity: The impact on gay men’s psychological well being (Doctoral dissertation, University of Memphis, 2004).
Internalized homophobia: A factor in depression, anxiety, and suicide in the gay and lesbian population. Canadian Journal of Community Mental Health, 22(2), 15-30.
