Η φωτογραφία συνιστά για τον κάθε άνθρωπο κάτι ολότελα διαφορετικό. Άλλοι την θεωρούν μια μορφή τέχνης, άλλοι πιστεύουν ότι είναι μια μορφή αυτοέκφρασης, ενώ για άλλους αποτελεί μια μορφή επικοινωνίας σκέψεων και συναισθημάτων. Ωστόσο, η φωτογραφία μπορεί να έχει θεραπευτικό όφελος στους ανθρώπους και να αποτελέσει μια μορφή θεραπείας. Ειδικότερα, σε περιπτώσεις που οι άνθρωποι δυσκολεύονται να λεκτικοποιήσουν τα συναισθήματα τους, η φωτογραφία αποβαίνει ένα ιδιαίτερο μέσο εξωτερίκευσης συναισθημάτων.
Τα είδη θεραπείας
Υπάρχουν δύο είδη θεραπείας που συνδέονται με την φωτογραφία: η φωτοθεραπεία και η θεραπευτική φωτογραφία.
Θεραπευτική φωτογραφία: (φωτογραφία σαν θεραπεία)
Η θεραπευτική φωτογραφία ουσιαστικά συμπεριλαμβάνει φωτογραφικές δραστηριότητες είτε ατομικές είτε σε ομάδες. Αυτή η θεραπευτική μέθοδος δεν απαιτεί τη συμβολή ψυχοθεραπευτή και βασίζεται μόνο στο άτομο ή στο γκρουπ. Η θεραπευτική φωτογραφία συνίσταται όχι μόνο στο να βγάζει κανείς φωτογραφίες, αλλά και στο να ποζάρει, να αναλύει, να συζητά και να σκηνοθετεί φωτογραφίες.
Φωτοθεραπεία: (φωτογραφία μέσα στην θεραπεία)
Η Judy Weiser αποτελεί την μητέρα της σύγχρονης φωτοθεραπείας, η οποία εισήγαγε διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην φωτοθεραπεία. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιούνται προσωπικές φωτογραφίες του ατόμου, άλμπουμ, ακόμα και φωτογραφίες ή οποιοδήποτε άλλο οπτικοακουστικό υλικό (φιλμ η βίντεο) που έχει τραβήξει το ίδιο το άτομο. Ο στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί αυτό το υλικό ώστε να βοηθήσει το άτομο να εκφράσει τις σκέψεις, τα συναισθήματά του και να μιλήσει για γεγονότα της ζωής του, τα οποία αδυνατεί να εκφράσει μέσω του λόγου. Η διαδικασία αυτή λοιπόν είναι πιο προσωποποιημένη.
Η διαφοροποίηση αυτών των δύο μεθόδων έγκειται στο γεγονός ότι αλλάζει το πλαίσιο στο οποίο διενεργούνται:
Πιο συγκεκριμένα, στη φωτοθεραπεία γίνεται χρήση συγκεκριμένων φωτογραφιών μέσα σε μια επίσημη θεραπευτική σχέση που καθοδηγείται από έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Αντίθετα, στην θεραπευτική φωτογραφία δεν υπάρχει κάποια θεραπευτική σχέση ή επίβλεψη από ψυχοθεραπευτή και ο βασικός στόχος της διαδικασίας είναι η αυτοέκφραση, η αυτογνωσία και η αλλαγή της σκέψης του ατόμου. Από την έμφαση που δίνεται στην διερεύνηση της ταυτότητας κατανοούμε ότι αυτές οι μέθοδοι αφορμόνται από τις ψυχαναλυτικές θεωρίες. Ουσιαστικά και οι δύο αυτές προσεγγίσεις αποσκοπούν να αποτυπώσουν καλλιτεχνικά και πιο δημιουργικά την ψυχοσύνθεση του ατόμου.
Οφέλη από τη χρήση της φωτογραφίας στη θεραπεία:
1. Οδηγεί σε μια διαδικασία αναστοχασμού: Το άτομο κατά την φωτογράφιση, αναλογίζεται και παρατηρεί με επίγνωση τα ειλικρινά του συναισθήματα. Επιτυγχάνει να κατανοήσει τον εαυτό του και την ψυχολογική του κατάσταση μέσα από τους συμβολισμούς και τις συνδέσεις που προκύπτουν από τις φωτογραφίες.
2. Βοηθά στην αλλαγή της οπτικής μας απέναντι στην καθημερινότητα, τον κόσμο και τον εαυτό μας. Αυτό συμβαίνει καθώς μέσω της φωτογραφίας αποκτούμε μια διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων, εστιάζουμε στη λεπτομέρεια και βλέπουμε στα πράγματα μια άλλη διάσταση που δεν είχαμε σκεφτεί. Δημιουργεί λοιπόν μια αίσθηση ευφορίας, ανανέωσης και θετικότητας.
3. Συνεισφέρει στο να ξεδιπλώσει το άτομο την δημιουργικότητα του και την καλλιτεχνική του φύση. Επειδή ακριβώς το άτομο καλείται να εξετάσει τα προσωπικά του ζητήματα μέσα από εικόνες, χρησιμοποιεί νοητικές αναπαραστάσεις και (μη λεκτικούς) τρόπους έκφρασης. Η μέθοδος λοιπόν αυτή καθίσταται αρκετά χρήσιμη σε άτομα τα οποία λόγω κάποιας πάθησης (πχ. Σύνδρομο down, κωφαλαλία) ή γενικότερης δυσκολίας που αντιμετωπίζουν αδυνατούν να εκφραστούν λεκτικά. Τα άτομα αυτά μέσα από την φωτογραφία κατορθώνουν να αποτυπώσουν με έναν πιο εναλλακτικό και δημιουργικό τρόπο τον ψυχικό τους κόσμο.
4. Η φωτογραφία μπορεί να αποτελέσει μια μορφή ενσυνειδητότητας, διότι μας βοηθά να παρατηρούμε εκ βάθους το πώς σκεφτόμαστε, πως βλέπουμε και πως νιώθουμε απέναντι στα πράγματα τη δεδομένη στιγμή. Μαθαίνουμε να προβληματιζόμαστε γύρω απόΑ τα θέματα που μας απασχολούν και να τα κατανοούμε.
πηγές:
- https://contrastly.com/can-photography-be-used-as-a-form-of-therapy/
- https://eyesoflight.gr/therapeutic-photography-for-mental-health/
- https://neaeope.gr/therapeytiki-fotografia-mia-dimioyrgiki-methodos-stin-ypiresia-tis-psychikis-ygeias/
