Δεν αξίζω
Η πεποίθηση ότι «δεν αξίζω» είναι μια αρνητική αντίληψη για τον εαυτό μου που επηρεάζει την αυτοεκτίμηση και την ευημερία μου. Αυτή η σκέψη μπορεί να εμφανίζεται μετά από αποτυχία, απόρριψη ή αρνητική κριτική. Παρόλο που είναι κοινή, η αντίληψη ότι δεν αξίζω μπορεί να καταστρέψει την ψυχική μου υγεία.
Αλλά γιατί την αισθάνομαι;
Από πού προέρχεται αυτή η σκέψη και πώς μπορώ να την ξεπεράσω;
Τι Σημαίνει Ότι Δεν Αξίζω;
Όταν πιστεύω ότι δεν αξίζω, νιώθω ανεπάρκεια και αμφιβάλλω για τις ικανότητές μου και την αξία μου. Αυτό μειώνει την αυτοεκτίμησή μου και με εμποδίζει να αναπτυχθώ προσωπικά. Όσο πιο συχνά επαναλαμβάνω αυτή τη σκέψη, τόσο την ενισχύω στο υποσυνείδητό μου και τελικά γίνεται αυτόματη σκέψη.
Η Χημεία του Εγκεφάλου και Αυτή η Αρνητική Σκέψη
Ο εγκέφαλός μου επηρεάζει άμεσα τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις μου. Όταν σκέφτομαι αρνητικά, όπως «δεν αξίζω», ενεργοποιούνται συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, όπως η αμυγδαλή και ο προμετωπιαίος φλοιός, που σχετίζονται με τα συναισθήματα και την αυτοεκτίμηση. Όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνω σε αυτές τις αρνητικές σκέψεις, τόσο ενισχύω τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων που τις υποστηρίζουν. Η νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου μου, η ικανότητά του να προσαρμόζεται, καθιστά αυτές τις σκέψεις πιο ισχυρές και αυτόματες.
Από Που Προέρχεται Αυτή Η Αντίληψη;
Η αντίληψη ότι δεν αξίζω μπορεί να έχει διάφορες αιτίες, πολλές από τις οποίες συνδέονται με την παιδική μου ηλικία. Ορισμένοι παράγοντες που τη δημιουργούν είναι:
- Ανατροφή και Οικογενειακό Περιβάλλον: Αν μεγαλώσω σε ένα περιβάλλον όπου δεν εκτιμήθηκα ή άκουσα συνεχώς αρνητικά σχόλια για τον εαυτό μου, αναπτύσσω αυτή την αρνητική αντίληψη ως φυσική αντίδραση.
- Κοινωνικές Προσδοκίες: Όταν η κοινωνία θέτει υψηλά πρότυπα που δεν μπορώ να επιτύχω, νιώθω ανεπαρκής και μη άξιος.
- Προηγούμενες Αποτυχίες: Οι αποτυχίες ή οι αρνητικές εμπειρίες, όπως οι απορρίψεις ή οι αποτυχίες σε σχέσεις ή καριέρα, ενισχύουν την αίσθηση ότι δεν αξίζω.
- Αυτοκριτική: Η συνεχής σύγκριση με άλλους και η αυστηρή αυτοκριτική δυναμώνουν την αίσθηση ότι δεν αξίζω.
Γιατί Πιστεύω Ότι Δεν Αξίζω;
Η αίσθηση ότι δεν αξίζω είναι βαθιά ριζωμένη στο υποσυνείδητό μου και συνδέεται με τον φόβο της απόρριψης και της αποτυχίας. Οι επαναλαμβανόμενες απορρίψεις ή αποτυχίες ενισχύουν αυτή τη σκέψη και την καθιστούν πιο δυνατή. Επίσης, η τάση μου να εστιάζω στις αδυναμίες μου και να παραβλέπω τα θετικά μου χαρακτηριστικά ενισχύει αυτήν την αίσθηση.
Ο Gabor Maté αναλύει την πεποίθηση «δεν αξίζω» ως συνέπεια συναισθηματικών τραυμάτων από την παιδική ηλικία, όπως η απόρριψη ή η παραμέληση από τους γονείς. Αυτή η αρνητική αντίληψη δημιουργεί χαμηλή αυτοεκτίμηση και καταπιέζει τις συναισθηματικές ανάγκες για να επιτευχθεί η αποδοχή. Ο Maté τονίζει ότι αυτή η πεποίθηση οδηγεί σε ψυχικές και σωματικές συνέπειες, όπως άγχος και κατάθλιψη, καθώς το σώμα αντανακλά τις συναισθηματικές πληγές. Η θεραπεία απαιτεί αναγνώριση αυτών των τραυμάτων, συναισθηματική αποδοχή και υποστηρικτικό περιβάλλον για την αποκατάσταση της αυτοεκτίμησης.
Πώς το «Δεν Αξίζω» Επηρεάζει Το Σώμα Μου
Όταν πιστεύω ότι «δεν αξίζω», το σώμα μου ανταποκρίνεται στην αρνητική σκέψη με ψυχοσωματικά προβλήματα. Αυτή η συνεχής ένταση προκαλεί άγχος, το οποίο επηρεάζει αρνητικά το σώμα μου. Ίσως να βιώνω πονοκεφάλους, πόνους στην πλάτη ή στον αυχένα και γαστρεντερικά προβλήματα, όπως πόνο στο στομάχι ή δυσπεψία. Επίσης, η συναισθηματική μου φόρτιση μπορεί να επηρεάζει τον ύπνο μου, με αποτέλεσμα να νιώθω συνεχώς κουρασμένος. Έρευνες λένε πως η παρατεταμένη ένταση και η καταπίεση των συναισθημάτων εξασθενίζουν το ανοσοποιητικό μου σύστημα, κάνοντάς με πιο ευάλωτο σε ασθένειες και λοιμώξεις.
Από την αμφιβολία στην αυτό-αγάπη
Στην αρχή, αμφέβαλλα για την αξία μου και πίστευα ότι δεν αξίζω την αγάπη ή την αποδοχή. Κάθε αποτυχία ενίσχυε αυτή την πεποίθηση, και ένιωθα συνεχώς ανεπαρκής. Όμως, με τον καιρό κατάλαβα ότι η αμφιβολία μου προερχόταν από τραυματικές εμπειρίες και κοινωνικές πιέσεις, όχι από την πραγματική μου αξία. Άρχισα να δίνω προσοχή στις ανάγκες μου, να σέβομαι τα συναισθήματά μου και να αποδέχομαι τον εαυτό μου όπως είμαι. Η αυτοεκτίμηση και η αυτό-αγάπη ήρθαν ως αποτέλεσμα αυτής της εσωτερικής αποδοχής.
Η πεποίθηση ότι δεν αξίζω δεν είναι αναπόφευκτη. Με υπομονή και την κατάλληλη στήριξη, μπορώ να την ανατρέψω και να ξαναβρώ την αληθινή μου αξία. Αν και η διαδικασία αυτή μπορεί να φαίνεται δύσκολη στην αρχή, είναι απόλυτα εφικτή και μπορεί να με οδηγήσει σε μεγαλύτερη προσωπική ευημερία.
Αναρωτιέμαι…πόσο είμαι αυτά που λένε οι άλλοι;
Πόσο αλήθεια ήταν αυτά, που είδα με τα μάτια μου να πιστεύουν για εμένα;
Πόσο τα πίστεψα;
Tι έχω ανάγκη περισσότερο τώρα και από ποιόν;
Ποιος με αγάπησε και με αγαπάει περισσότερο αληθινά για αυτό που πραγματικά είμαι;
Ποιος/α είμαι τελικά;
Ποιος/α θέλω να είμαι τελικά;
Χάνουμε πάρα πολλά από την παράσταση της ζωής αν δε βγάλουμε ποτέ το σακάκι μας και δεν μπούμε στο χορό. ( Γιάλομ Ίρβιν, “Η θεραπεία του Σοπενάουερ”)
