Ο ύπνος αποτελεί ένα φυσιολογικό και αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας. Όλοι έχουν ανάγκη τον ύπνο, καθώς κατά τη διάρκειά του επιτελούνται ποικίλες διεργασίες, σημαντικές για την εύρυθμη λειτουργία ου οργανισμού. Για αυτό, οι ερευνητές αναζητούν την αναγκαιότητα του ύπνου και τον ρόλο που διαδραματίζει στην ψυχική και σωματική μας υγεία. Οι περισσότερες απόψεις συμφωνούν πως κατά τον ύπνο πραγματοποιείται μία διορθωτική λειτουργία του οργανισμού που συμβάλλει στη διατήρηση της ενέργειας.
Οι ανάγκες του ύπνου διαφοροποιούνται ανάλογα με το άτομο, την ηλικία και τις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Έτσι, όσο μικρότερη είναι η ηλικία τόσο μεγαλύτερες οι ανάγκες για ύπνο. Ένα μωρό έχει ανάγκη περίπου από 14 ώρες ύπνου, ενώ το ίδιο παιδί κατά τη σχολική ηλικία έχει ανάγκη 10 ώρες. Στην εφηβεία και έπειτα στην περίοδο της ενηλικίωσης 8 ώρες . Τέλος, στην τρίτη ηλικία παρουσιάζεται η ανάγκη για λιγότερες ώρες ύπνου αρκετές φορές την ημέρα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που κοιμούνται επαρκώς παρουσιάζουν μικρότερη επίπτωση καρδιαγγειακών νοσημάτων και ορισμένων καρκινωμάτων.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής σε συνδυασμό με τους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητας συνιστούν την κυριότερη αιτία που όλο και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από διαταραχές του ύπνου. Ελλείψει ελεύθερου χρόνου και κατ’ επέκταση χαλάρωσης, συχνά, οι άνθρωποι δεν απολαμβάνουν τον ύπνο. Η έκκριση των ορμονών στρες αποσυντονίζει τον φυσιολογικό ρυθμό του ύπνου. Σύμφωνα με έρευνες, ένα στα τρία άτομα υποφέρει σήμερα από προβλήματα ύπνου με αποτέλεσμα να αισθάνεται ιδιαίτερα νευρικό και κουρασμένο. Οι διαταραχές του ύπνου είναι διάφορες. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα ακόλουθα:
- Διαταραχή ενύπνιων τρόμων (αφυπνίσεις στο πρώτο 1/3 της νύχτας με εκδηλώσεις έντονου άγχους και τρόμου που μπορεί να φτάσει στα όρια του πανικού)
- Δυσυπνίες (ανωμαλίες αναφορικά με την ποσότητα ή την ποιότητα του ύπνου)
H εν λόγω διαταραχή σχετίζεται με την έναρξη, τη διατήρηση ή την υπερβολική υπνηλία. Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται η Πρωτοπαθής Αϋπνία, η Πρωτοπαθής Υπερυπνία (αυξημένη ανάγκη για ύπνο, δυσκολία πρωινής έγερσης), η Ναρκοληψία, η Διαταραχή του Ύπνου Σχετιζόμενη με την Αναπνοή και η Διαταραχή του Κιρκαδιανού Ρυθμού του Ύπνου.
- Παραϋπνίες, (γεγονότα που συμβαίνουν κατά τον ύπνο)
Η παραπάνω διαταραχή συνδέεται τόσο με το άγχος και την κατάθλιψη όσο και με βιολογικές παραμέτρους, ενώ είναι ένα φαινόμενο που εμφανίζεται συχνότερα στα παιδιά συγκριτικά με τους ενήλικους . Η υπνοβασία, η κατανάλωση τροφής κατά τη διάρκεια του ύπνου, το τρίξιμο των δοντιών, ο νυχτερινός τρόμος, η διαταραχή συμπεριφοράς REM κ.α. είναι μερικές εκφάνσεις της. Εν αντιθέσει με τις δυσυπνίες, οι παραϋπνίες δε σχετίζονται με τον συγχρονισμό ή με τις ανωμαλίες των μηχανισμών. Αντικατοπτρίζουν την ψυχολογική ενεργοποίηση διάφορων συστημάτων σε ακατάλληλες στιγμές κατά τη διάρκεια ύπνου. Συγκεκριμένα αυτές οι διαταραχές εμπεριέχουν την ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, του κινητικού συστήματος, ή της νοητικής διαδικασίας.
Ο Δρ. Dirk Jan Stenvers του τμήματος ενδοκρινολογίας και μεταβολισμού της Ιατρικής Σχολής του Άμστερνταμ δήλωσε ότι οι έφηβοι, καθώς χρησιμοποιούν όλο και πιο πολύ τις ηλεκτρονικές συσκευές, έχουν όλο και περισσότερα παράπονα που σχετίζονται με τον ύπνο τους. Για αυτό κρίνεται πολύ πιθανόν να ευθύνεται η εκτεταμένη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών.
- Διαταραχή του Ύπνου Σχετιζόμενη με Άλλη Ψυχική Διαταραχή (οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί που προκαλούν την άλλη ψυχική διαταραχή επηρεάζουν επίσης και τον ύπνο).
- Διαταραχή του Ύπνου Οφειλόμενη σε Γενική Ιατρική Κατάσταση (άμεση απόρροια μιας γενικής ιατρικής κατάστασης)
- Διαταραχή του Ύπνου Προκαλούμενη από Ουσίες, π.χ από κάποια ουσία κατάχρησης, κάποιο φάρμακο.
Είναι καλό να διερευνήσει κάποιος το πρόβλημα ύπνου που αντιμετωπίζει, εφόσον αυτό είναι επίμονο και διαρκεί περισσότερο από ένα μήνα. Εφόσον οι διαταραχές ύπνου ενδέχεται να σχετίζονται και με οργανικά συμπτώματα, θα ήταν χρήσιμο να γίνει ιατρική διερεύνηση. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αποκλειστούν οι βιολογικές αιτίες και στη συνέχεια το άτομο να απευθυνθεί σε κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις συνιστάται η φαρμακοθεραπεία ώστε το άτομο να βοηθηθεί και να ρυθμιστεί ο ύπνος του. Την ίδια στιγμή, η παράλληλη ψυχοθεραπευτική παρέμβαση μπορεί να αποβεί βοηθητική ώστε να ”φωτιστούν” οι λόγοι που οδηγούν σε διαταραχή του ύπνου. Η πλειονότητα των ατόμων βοηθούνται σημαντικά σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα με τη θεραπεία που εστιάζει σε θέματα ύπνου. Η γνωσιακή συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία δύναται να συμβάλει τόσο στην αντιμετώπιση της αϋπνίας όσο και των συνοδών γνωσιακών συμπτωμάτων του άγχους ή της κατάθλιψης.
- Πηγές:
https://www.ypostirixi.net/
https://www.psychologynow.gr/
