Θα μπορούσε κανείς να πει πως το σύνολο των επιλογών μας είναι η ζωή μας. Συνακόλουθα, οι αποφάσεις μας είναι το στο σύνολο των επιλογών μας. Όσο και αν αυτό μας μπερδεύει, το μόνο σίγουρο είναι ότι οι αποφάσεις κατέχουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας. Αποφασίζουμε κάθε στιγμή. Για τα πιο απλά έως και τα πιο σύνθετα πράγματα. Το ερώτημα είναι πώς καταλήγουμε να λαμβάνουμε μια απόφαση; Παρακάτω θα δούμε την επιστημονική προσέγγιση αναφορικά με τη λήψη των αποφάσεων στον ανθρώπινο οργανισμό…
Από την Ψυχολογία στην Νευρολογία
Εδώ και πολλά χρόνια, οι επιστήμονες του κλάδου της Ψυχολογίας αναζητούσαν το μηχανισμό που κρύβεται πίσω από τις αποφάσεις. Την τελευταία δεκαετία, η νεύρο-επιστημονική έρευνα μας έχει προσφέρει τα πιο συναρπαστικά και ενδιαφέροντα ευρήματα για το πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος όταν πρόκειται να λάβει αποφάσεις. Σε γενικές γραμμές, τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι οι συναισθηματικές αποφάσεις (ή αυτές που λαμβάνονται συχνά πιο γρήγορα) λαμβάνονται κυρίως από τα παλαιότερα μέρη του εγκεφάλου μας (ο λεγόμενος εγκέφαλος των ερπετών και θηλαστικών) και οι αποφάσεις που απαιτούν περισσότερο χρόνο και χαρακτηρίζονται ως πιο λογικές πιστεύεται ότι λαμβάνονται από τον σύγχρονο εγκέφαλο ή το νέο-φλοιό.
Σημεία – κλειδιά στη διαδικασία:
Οι διαφορετικές προσεγγίσεις που αφορούν τη λήψη αποφάσεων ονομάζονται θεωρίες επιλογής. Ο William Glasser χρησιμοποίησε πρώτος αυτόν τον όρο εμπνευσμένος από ένα βιβλίο με τον ίδιο τίτλο. Σύμφωνα με τον ίδιο, η ελευθερία, η διασκέδαση, η δύναμη, η αγάπη και η επιβίωση αποτελούν τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων. Ως εκ τούτου σχετίζονται με τις επιλογές που κάνουμε και κατ’ επέκταση με τις αποφάσεις μας. Η λήψη αποφάσεων συνιστά σημαντικό κομμάτι της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής του καθενός.
Ας δούμε τα σημαντικότερα σημεία κατά της διάρκεια της διαδικασίας αυτής :
1. Η σκέψη προηγείται της απόφασης
Θα πρέπει να δεχθούμε, σχεδόν a priori, την παραδοχή πως η θεωρία προηγείται της πράξης. Μεταφέροντας την αναλογία και προσαρμόζοντας την στο θέμα που πραγματευόμαστε, λέμε πως η σκέψη προηγείται της απόφασης. Η αυστηρή δομή που περιγράφεται δεν θα πρέπει να παραβιαστεί. Αν αυτό συμβεί, θα καταλήξουμε να λαμβάνουμε αποφάσεις, εν βρασμώ ψυχής. Και αυτό κατά κανόνα δεν οδηγεί σε ορθές επιλογές.
2. Δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο
Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν είναι όλες οι αποφάσεις μας, ένα μονολεκτικό ναι ή όχι. Εν ολίγοις δεν είναι όλα, άσπρο ή μαύρο. Ανάμεσα στα δύο άκρα υπάρχουν πολλές αποχρώσεις που θα πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά. Προκειμένου, λοιπόν, να λαμβάνουμε τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις θα πρέπει να επεξεργαστούμε ενδελεχώς όλα τα ενδεχόμενα που έχουμε στη διάθεσή μας. Αυτό δεν συνεπάγεται αυτομάτως πως η τελική μας κρίση θα είναι και η βέλτιστη. Σίγουρα όμως έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.
3. Παράγοντες εκ των έσω
Ας κάνουμε μια υπόθεση. Έστω ότι έχουμε δύο ανθρώπους στους οποίους δίνουμε προς εξέταση τα ίδια δεδομένα και αναμένουμε να αποφασίσουν βάσει αυτών. Είμαστε βέβαιοι πως θα καταλήξουν στο ίδιο; Μάλλον, όχι. Εκτός από τα δεδομένα που τους δώσαμε, υπάρχουν και παράγοντες εκ των έσω που επηρεάζουν την διαδικασία. Και αυτοί οι παράγοντες δεν είναι άλλοι από τον χαρακτήρα και τις αξίες. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι αυτά τα δύο αλληλο-καλύπτονται. Ωστόσο, ο διαχωρισμός δεν είναι τυχαίος. Ο καθένας με το χαρακτήρα που έχει, μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις που συμβαδίζουν με αυτόν. Με όλα όσα έχει ζήσει στο παρελθόν, με όλα όσα επιθυμεί να ζήσει και με όλα όσα δεν έχει ζήσει ποτέ. Οι αξίες από την άλλη πλευρά, είναι το σύνολο των πεποιθήσεων που έχει ενστερνιστεί ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του. Με γνώμονα αυτές, ο άνθρωπος δύναται να απορρίψει ή να προκρίνει μια απόφαση και να ακολουθήσει μια επιλογή του.
4. Είμαστε έτοιμοι να πάρουμε το ρίσκο;
Δίχως αμφιβολία χαρακτηρίζεται ως ένας εκ των σημαντικότερων συντελεστών για τη λήψη μιας απόφασης. Δεδομένου ότι πολλά περισσότερα πράγματα θα μπορούσαν να συμβούν σε σχέση με αυτά που συμβαίνουν στην πραγματικότητα, κάποιος βαθμός αβεβαιότητας πάντα θα υπάρχει. Ως γνωστόν, υπάρχει πάντα η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια γύρω μας. Με λίγα λόγια, ο κίνδυνος θα είναι πάντα μαζί μας. Και τότε διακρίνουμε δύο ομάδες ανθρώπων. Κάποιοι προτιμούν να παραμείνουν ασφαλείς στο μικρό, δικό τους κουτί, μακριά από διλλήματα ενώ κάποιοι άλλοι επιθυμούν να ξεφύγουν από τη ζώνη άνεσής τους, να ρισκάρουν. Ο τολμών νικά, σύμφωνα με το λαό.
Όπως σημειώνει ο Peter Bernstein στο βιβλίο του, “Εναντίον των θεών“: Η αξιοσημείωτη ιστορία του ρίσκου, η ιστορία του σύγχρονου κόσμου χαρακτηρίζεται από μια «ένταση μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν ότι οι καλύτερες αποφάσεις βασίζονται σε ποσοτικοποιήσεις και εκείνων που βασίζουν τις αποφάσεις τους σε μια περισσότερο υποκειμενική πίστη για το αβέβαιο μέλλον.»
Advertising
Κλείνοντας…
Η λήψη αποφάσεων σύμφωνα με τη διοικητική επιστήμη μια διαδικασία αποτελούμενη από μια σειρά «βημάτων» τα οποία αξιοποιούνται στο μέγιστο δυνατό βαθμό ώστε να εφαρμοστεί ένα σύστημα για την επίλυση ενός δύσκολου προβλήματος. Σε αυτό το πολύπλοκο σύστημα, όπως είδαμε, υπολογίζουμε πολλούς παράγοντες, αστάθμητους και μη, εξωτερικούς και εσωτερικούς. Θυμηθείτε πως είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε, όμως πριν από αυτό είμαστε ελεύθεροι να σκεφτούμε. Αναλογιστείτε, στοχαστείτε και αναζητείστε δρόμους που κανείς άλλος δεν έχει ανακαλύψει. Τολμήστε να πάτε ένα βήμα παρακάτω, επιβεβαιώνοντας τις επιλογές σας. Εν τέλει, οι επιλογές μας, οι αποφάσεις μας, είμαστε εμείς. Αξίζει, λοιπόν, να αποφασίζουμε με περισυλλογή και σύνεση τις αποφάσεις μας. Είναι απολύτως δικές μας!
Πηγές:
- Άρθρο: Λήψη Αποφάσεων: Πώς παίρνουμε αποφάσεις, ποιοι παράγοντες μας επηρεάζουν και τι μας δυσκολεύει; από την Naya Antoniou ανακτήθηκε από yourtherapist.gr (Τελευταία πρόσβαση: 26/4/2021 στις 00:45)
- Άρθρο: Ρίσκο: Μια παρεξηγημένη λέξη από τον Frank Aquila ανακτήθηκε από https://www.capital.gr/ (Τελευταία πρόσβαση: 26/4/2021 στις 00:55)
