H Ιωάννα Λιούτσια γεννήθηκε το 1992 στην όμορφη συμπρωτεύουσα στην οποία ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα. Η Ιωάννα Λιούτσια είναι επαγγελματίας ηθοποιός και ποιήτρια. Παρά το νεαρό της ηλικίας της έχει ένα ιδιαίτερα αξιοθαύμαστο βιογραφικό . Έχουν εκδοθεί και κυκλοφορούν τρεις ποιητικές συλλογές που αποτελούν εν συνόλω μία ενδιαφέρουσα και ξεχωριστή προσέγγιση της σύγχρονης ποίησης. Εκτός από το ποιητικό της έργο η Ιωάννα Λιούτσια έχει γράψει θεατρικά έργα τα οποία έχουν αποσπάσει βραβεία σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, άρθρα, και διηγήματα. Παράλληλα στο βιογραφικό της κάποιος θα βρει ενδιαφέρουσες δράσεις γύρω από το χώρο της υποκριτικής , μεταφράσεις, και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα. Η Ιωάννα Λιούτσια μίλησε στο Maxmag για τις σπουδές της, την επαγγελματική δραστηριότητα και τον χώρο της τέχνης μέσα από την καθαρή μάτια με την οποία βλέπει τα πράγματα.
Μιλήστε μας για τις σπουδές και την επαγγελματική σας εμπειρία.
Θα πάω δέκα χρόνια πίσω τώρα, όταν βρισκόμουν σε δίλημμα κατά τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού. Ιστορία – Αρχαιολογία ή Θέατρο; Τελικά, κατάφερα να τα κάνω και τα δύο. Ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στο Ιστορικό, συνέχισα στη δραματική σχολή «Σύγχρονο Θέατρο Β. Διαμαντόπουλος», ενώ ταυτόχρονα πέρασα με κατατακτήριες και στο τμήμα Θεάτρου, ακολουθώντας την κατεύθυνση της σκηνοθεσίας. Παράλληλα με τις σπουδές ξεκίνησα και να εργάζομαι λίγο – λίγο στον ευρύτερο θεατρικό χώρο, από διάφορα πόστα, προσπαθώντας πάντα να συνδυάζω με κάποιον τρόπο όλες τις ιδιότητες ή τις δυνατότητες που μου πρόσφεραν οι σπουδές μου, και που συνεχίζουν να μου προσφέρουν τα σεμινάρια κλπ. Άλλωστε θεωρώ πως οι άνθρωποι δεν πρέπει να σταματούν ποτέ να εκπαιδεύονται, ειδικά σε τέτοια επαγγέλματα.
Τι θέλετε να περάσετε μέσα από την ποίηση σας;
Νομίζω πως δεν έχω κάποια συγκεκριμένη απάντηση να σας δώσω. Αν και είμαι πολύ φαν της εννοιολογικής τέχνης (το έργο τέχνης είναι ιδέα, δεν μας ενδιαφέρει το τελικό καλλιτεχνικό προϊόν αλλά η ιδέα του καλλιτέχνη πίσω από αυτό), ταυτόχρονα απεχθάνομαι την έννοια του «περνάω μηνύματα», είτε αυτό αφορά την ποίηση, είτε το θέατρο ή οτιδήποτε. Εξ’ ορισμού ό, τι γράφουμε και ό, τι δημιουργούμε περνάει μηνύματα, όπως άλλωστε και κάθε δράση και συμπεριφορά μας σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, μόνο που νομίζω ότι είναι καλύτερα το ποίημα ή το εκάστοτε έργο να προσλαμβάνει το νόημα εκείνο που του δίνει κάθε φορά το κοινό. Μου έχει συμβεί πάντως δυο – τρεις φορές, να δω την οπτική κάποιου πάνω σ’ ένα ποίημά μου και να πω «Ουάου, αυτό ήθελα να πω; Τώρα κατάλαβα για τι πράγμα μιλούσα».
Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα θεατρικά έργα που θα θέλατε να παίξετε ή να σκηνοθετήσετε;
Το θέατρο έχει κάτι μαγικό: με όποιο έργο (ή και θέμα) αν καταπιαστείς, σου γεννιέται η όρεξη για δουλειά, για ψάξιμο, για νέες ανακαλύψεις. Θα είναι μια μικρή εξομολόγηση αυτή τώρα – γιατί νομίζω δεν το έχω πει πουθενά – ότι θα ήθελα πολύ να ασχοληθώ με την Έντα Γκάμπλερ, του Ε. Ίψεν. Είναι μια ιδέα που επανέρχεται συνέχεια τους τελευταίους μήνες στο μυαλό μου.
Υπάρχει κι ένα ακόμη, ίσως απωθημένο απ’ τον καιρό της δραματικής σχολής. Στο Γ’ έτος της σχολής στο μάθημα Υποκριτικής με την κυρία Δ. Λαρεντζάκη, την οποία εκτιμώ και αγαπώ, δουλεύαμε την Όπερα της Πεντάρας του Μπ. Μπρεχτ, και μου είχε δώσει τον ρόλο της Τζένης των Πειρατών. Τρομερό έργο, απίστευτης έντασης ρόλος, δυστυχώς οι συνθήκες δεν επέτρεψαν να παρουσιαστεί ούτε στο πλαίσιο των εξετάσεων της σχολής, μα είναι κάτι που πολύ θα ήθελα να μου συμβεί σ’ επαγγελματικό επίπεδο.
Από πού αντλείτε τα θέματα για τα οποία γράφετε στα ποιήματα ή τα θεατρικά σας έργα;
Από το βίωμά μου. Όχι με την έννοια της αυτοβιογραφίας όπως την έχουμε στο μυαλό μας όμως. Κάθε τι που αντικρίζω στη ζωή μου ή στις ζωές των άλλων, κάθε τι που συζητώ, μια λέξη ή μια φράση που κάποιος θα πει, μια ονειροπόλησή μου του τύπου τι θα γινόταν αν…, εν τέλει οτιδήποτε μπορεί να με συγκινήσει ως Ιωάννα, εγγράφεται μέσα μου ως βίωμα – ανεξάρτητα ποιος το έχει ζήσει ή ποιος το έχει σκεφτεί. Κάποια από αυτά τα βιώματα γίνονται ποιήματα ή θεατρικά ή περφόρμανς κλπ.
Ποια είναι η γνώμη σας για την προσπάθεια αναβίωσης του ραδιοφωνικού θεάτρου;
Αγαπώ πολύ το ηχητικό θέατρο και χαίρομαι πολύ που αναβιώνει, κι ας είναι μάλλον η ανάγκη κι όχι η επιθυμία που μας οδηγεί σ’ αυτό. Είναι ένα εξαιρετικά προκλητικό είδος – έτυχε να ασχοληθώ με αυτό στη διπλωματική σκηνοθεσίας μου και στην πτυχιακή μου διάλεξη στο τμήμα Θεάτρου – που έχει κανόνες και συμβάσεις, αλλά που ταυτόχρονα σου προσφέρει άπειρες δυνατότητες και ευκαιρίες πειραματισμού. Ευελπιστώ αυτή η ανθοφορία του να μην είναι περαστική και να σχετίζεται μόνο με τα κλειστά θέατρα. Έχει κι αυτό τη δική του, ξεχωριστή, χάρη.
Πρόσφατα μαζί με άλλους ηθοποιούς κάνατε μία δράση σχετική με το θέατρο από το τηλέφωνο. Μιλήστε μας γι αυτό.
Το «Πάρε με στο τηλέφωνο» είναι μια τηλεφωνική δράση που ξεκίνησε στα μέσα Νοεμβρίου. Έχοντας κλείσει ραντεβού μέσω email στο johannali284@gmail.com , τη συμφωνημένη μέρα και ώρα ένας από εμάς σας καλεί στο τηλέφωνο και μοιράζεται μαζί σας ένα μικρό θεατρικό κείμενο. Ταυτόχρονα, κάποιος που γράφει μπορεί να μας στείλει κι εκείνος στο ίδιο mail μια σύντομη ιστορία του κι εμείς αναλαμβάνουμε να ταξιδέψει από στόμα σε στόμα! Οι ηθοποιοί που συμμετέχουν, επίσης, στη δράση είναι ο Γ. Βαρβαρέσος, η Μ. Λιακοπούλου και η Φ. Τσομπανίδου, ενώ πολύς είναι ο κόσμος που μας έστειλε τα δικά του κείμενα και χαιρόμαστε πολύ γι’ αυτό, γιατί νιώθουμε κάπως μέλη μιας ευρύτερης παρέας. Όπως και στα τηλεφωνήματα που κάνουμε, που εισπράττουμε πολύ ζεστασιά, τρυφερότητα, ειλικρίνεια κι ενθουσιασμό από ανθρώπους που δε θα γνωρίσουμε ποτέ!
Αν μπορούσατε να κάνετε κάποιες αλλαγές στο χώρο του θεάτρου ή της ποίησης ποιες θα ήταν αυτές;
Εξαιρετικά μεγάλη συζήτηση και δύσκολο να μου έρθουν όλα τώρα. Αν μιλήσω για το θέατρο, θα ήθελα να πάψουν τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα να αντιμετωπίζονται ως χόμπυ και πάρεργα, τόσο από την κοινωνία, την πολιτεία αλλά και τους ίδιους τους καλλιτέχνες ενίοτε. Θα ήθελα πολύ να πληρώνονται οι πρόβες των ηθοποιών, να κολλάμε πάντα κανονικά ένσημα, να αφήνουμε τις παραστάσεις να παίζουν λίγο πιο πολύ – να έχουν τον χρόνο τους δηλαδή, θα ήθελα να μην αγωνιούμε πότε θα τελειώσουμε την πρόβα γιατί ο χώρος (πολλές φορές υπόγειος, με υγρασία, με κακό πάτωμα) είναι νοικιασμένος από την τσέπη μας, θα ήθελα να μπορούμε να ανεβάζουμε έργα ή να δοκιμάζουμε νέα πράγματα χωρίς να φοβόμαστε ότι θα το δούνε μόνο οι φίλοι μας, θα ήθελα να αλλάξει ο τρόπος κάποιων ακροάσεων, θα ήθελα να υπήρχαν περισσότεροι θεατρικοί παραγωγοί, θα ήθελα να μην ήταν αστείο το να μιλήσεις για «ελεύθερο θέατρο» στη Θεσσαλονίκη, αχ πολλά θα ήθελα και θα ξεφύγω απ’ το θέμα.Θα ξαναγυρίσω στην αρχή. Θα ήθελα ο πρωθυπουργός της χώρας στο διάγγελμά του τον περασμένο Μάϊο για τη σταδιακή επαναφορά στην «κανονικότητα» να μην αναφερόταν ακόμη και σε παραστάσεις δελφινιών σε ζωολογικούς κήπους, αλλά όχι στα θέατρα.
Συγγραφείς και θεατρικοί συγγραφείς που προτιμάτε;
Θα πω κάποιους τυχαία, με τη βεβαιότητα ότι η απάντηση δεν ανταποκρίνεται στην ερώτηση. Κ. Ταχτσής, S. Kane, W. Shakespeare, H. Ibsen, R. Carver, Αλ. Παπαδιαμάντης, D. MacMillan, A. Sexton, S. Beckett, H. Müller,Ε. Τριβιζάς, οι τρεις αρχαίοι τραγικοί, I. Calvino, Γ. Σεφέρης, Κ. Καρυωτάκης κι ας σταματήσουμε κάπου εδώ γιατί αγχώθηκα!
Πόσο η πανδημία έχει επηρεάσει τη δουλειά σας.
Οπωσδήποτε πολύ. Τα θέατρα είναι κλειστά ουσιαστικά από πέρσι τον Μάρτιο, με ελάχιστες μόνο παραστάσεις να έχουν καταφέρει να γίνουν μες στο καλοκαίρι και μάλιστα με λιγότερο αριθμό παραστάσεων απ’ τον συνήθη και λιγότερο κόσμο. Επίσης, όλα πλέον έχουν γίνει online. Σεμινάρια, μαθήματα, συνέδρια, παρουσιάσεις. Από τη μια αυτό είναι πολύ καλό γιατί σου δίνει κάπως την αίσθηση ότι η ζωή δε σταματά ενώ σου δίνει την ευκαιρία να έρθεις σ’ επαφή και να γνωρίσεις άτομα από κάθε πλευρά της γης. Από την άλλη, όμως, το νιώθω πλέον έντονα· μου έλειψαν οι άνθρωποι, η συναναστροφή, μου έλειψε πολύ το κοντά – που ας μη γελιόμαστε είναι κι ένα απ’ τα βασικά χαρακτηριστικά της δουλειάς στο θέατρο. Ελπίζω όλο αυτό να τελειώσει όσο πιο σύντομα και ανώδυνα γίνεται για όλους μας γενικά και για το θέατρο ειδικά.
Υπάρχει κάτι που πιστεύετε ότι θα βοηθούσε το χώρο της τέχνης;
Να τον βοηθήσει ως προς τι; Δεν ξέρω..Ίσως σας παραπέμψω στην παραπάνω απάντηση σχετικά με το τι θα ήθελα να αλλάξει στο θέατρο.
Έχετε αρκετά βραβεία στο ενεργητικό σας. Παροτρύνεται τους νέους να στέλνουν σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς;
Στην πραγματικότητα είναι κάπως αστείο ότι οι διακρίσεις που έχω λάβει είναι για τρία θεατρικά κείμενα, που είναι και όλα όσα έχω γράψει και για ένα διήγημα όταν ακόμη τέλειωνα το σχολείο. Πιστεύω πως όταν ξεκινάει κανείς οι διαγωνισμοί είναι μια καλή διέξοδος για να δει πού βρίσκεται, να πάρει την απόφαση της εξωστρέφειας. Από εκεί κι ύστερα, οι διακρίσεις σίγουρα σου δίνουν χαρά, αλλά μερικές φορές είναι πιο σημαντικές για τους άλλους, για το πώς σε βλέπουν δηλαδή.
Ποια είναι τα σχέδια για την Ιωάννα Λιούτσια μετά την επιστροφή στην κανονικότητα;
Η αλήθεια είναι πως η λέξη αυτή μου είναι αντιπαθής. Ίσως επειδή δεν ανα- γνωρίζω ποιο είναι το «κανονικό» σε μια ζωή που όλα έτσι κι αλλιώς όλα είναι τόσο ρευστά. Ίσως πάλι επειδή έχει συνδεθεί στο μυαλό μου με τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού μόλις ανέλαβε την εξουσία τον Ιούλιο του ’19. Φοβάμαι τι και ποιους περιλαμβάνει ο όρος «κανονικότητα». Ή για να μιλήσω με στίχους του Μ. Αναγνωστάκη:
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που με καταλερωμένη τη φωλιά
πασχίζουν τώρα να βρουν λεκέδες στη δική σου.
Οπότε, αν μιλάμε τώρα για το τέλος του κορονοϊού, προς το παρόν δεν έχω συγκεκριμένα σχέδια. Έχω μόνο σκέψεις για το τι ιδανικά θα ήθελα να κάνω.
Υπάρχουν κάποιοι καλλιτέχνες με τους οποίους θα θέλατε να συνεργαστείτε στο μέλλον;
Πολλοί φυσικά! Και μακάρι να τα φέρουν έτσι τα πράγματα και να συμβεί, όμως επιτρέψτε μου, δεν θα σας πω συγκεκριμένα κάποιους.
Κάποιο μήνυμα που θέλετε να δώσετε;
Με τα μηνύματα δεν τα πάω καλά. Ωστόσο έχω ένα motto (εντάξει, τρία έχω αλλά ένα θα μοιραστώ τώρα εδώ): το καλό και το κακό με όλα, είναι ότι κάποτε τελειώνουν.
