Σύμφωνα με τον Άντον Τσέχωφ στο θέατρο φανερώνουμε τα όνειρά μας. Αυτά τα όνειρα άλλοτε είναι καλά και άλλοτε κακά. Στο θέατρο, άλλοι πάλι λένε, ότι παρουσιάζεται η πραγματικότητα που και αυτή έχει δυο όψεις. Όπως και να έχει το θέατρο αποτελεί μια ελεύθερη μορφή τέχνης. Μια τέχνη που αρκετές φορές κάποιοι ήθελαν να την φιμώσουν. Μέσα από διάφορους νόμους (π.χ. επί δικτατορικού καθεστώτος επανεργοποιήθηκε ο μεταξικός νόμος 446/1947 και το κατοχικό διάταγμα 1108/1942) και καθεστώτα προσπάθησαν να το λογοκρίνουν. Όσες παραστάσεις δεν τηρούσαν τα κείμενα που τους είχαν υποδείξει. Οι λογοκριτές μπορούσαν να συλλάβουν τους συντελεστές της ακόμα και όταν βρίσκονταν στη σκηνή πάνω. Το γεγονός αυτό δεν εμπόδισε, βέβαια, να ανεβάζουν οι συντελεστές της παραστάσεις όπως ακριβώς ήθελαν. Αρκετές από τις παραστάσεις που λογοκρίθηκαν πλέον θεωρούνται ιστορικές. Ας δούμε 2+1 παραστάσεις που άφησαν το στίγμα τους παρά το γεγονός ότι λογοκρίθηκαν.
1. «Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Θέατρο Αθήναιον
Ο θίασος Τζένης Καρέζης – Κώστα Καζάκου στις 22 Ιουνίου 1973 ανεβάζει το θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Μεγάλο μας Τσίρκο». Τη σκηνοθεσία είχε αναλάβει ο ίδιος ο Κώστας Καζάκος ενώ την μουσική ο Σταύρος Ξαρχάκος. Μαζί τους σκηνή βρισκόταν και Νίκος Ξυλούρης. Το «Μεγάλο μας Τσίρκο» παρουσίαζε την ελληνική ιστορία από τον καιρό του Όθωνα μέχρι την Κατοχή. Αρχικά, η παράσταση δεν ενόχλησε το διδακτορικό καθεστώς. Στη συνέχεια, όμως, βλέποντας την θετική ανταπόκριση του κοινού κατάλαβαν ότι η παράσταση περνούσε αντιδικτατορικά μηνύματα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συλλάβουν τους δυο καταξιωμένους ηθοποιούς μετά το τέλος της παράστασης. Η παράσταση ανέβηκε μετά τη σύλληψή τους ξανά το Δεκέμβριο του 1973, αλλά και τον Αύγουστο του 1974 με ενσωματωμένα τα κείμενα που είχαν λογοκριθεί.
2. «…Και συ χτενίζεσαι» Ελεύθερο Θέατρο, Άλσος Παγκρατίου
Την ίδια περίοδο ανεβαίνει και η επιθεώρηση «…Και συ χτενίζεσαι». Τίτλος εμπνευσμένος από την λαϊκή φράση. Η ομάδα του Ελεύθερου Θεάτρου αποφάσισε το καλοκαίρι του 1973 στο Άλσος Παγκρατίου να αναβιώσει την επιθεώρηση. Στην παράσταση μεταξύ των ηθοποιών που έπαιξαν ήταν ο Σταμάτης Φασουλής, η Άννα Παναγιωτοπούλου, η Νένα Μεντή κ.α. Τα κείμενα όπως και οι σκηνοθεσία άνηκαν στην ίδια την ομάδα ενώ η μουσική στο Λουκιανό Κηλαηδόνη. Όταν η παράσταση πέρασε από την επιτροπή λογοκρισίας, η επιτροπή έκρινε πως έπρεπε από το κείμενο να κοπούν τα κείμενα του Κ. Μουρσελά.
3. «Ω, τι κόσμος μπαμπά!» Κώστας Μουρσελάς, Θέατρο Σάτιρας
Το καλοκαίρι του 1973 ανεβαίνει για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη η παράσταση «Ω, τι κόσμος μπαμπά!» του Κώστα Μουρσελά. Τη θεατρική σεζόν 1973-1974 θα ανέβει και στην Αθήνα από τον θίασο του Βασίλη Διαμαντόπουλου στο Θέατρο Σάτιρας. Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο ίδιος ο Βασίλης Διαμαντόπουλος. Η παράσταση καυτηρίαζε τα γεγονότα που συνέβησαν από το 1967 μέχρι το 1974. Φυσικά, δεν ξέφυγε από την λογοκρισία της εποχής, η οποία έκοψε αρκετές σελίδες από το θεατρικό έργο, οι οποίες και δεν συμπεριληφθήκανε όταν το θεατρικό εκδόθηκε. Στη παράσταση μεταξύ των ηθοποιών που έπαιξαν ήταν πέρα από τον Βασίλη Διαμαντόπουλο, ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Ντάνος Λυγίζος κ.α.
Αυτές ήταν μερικές από τις παραστάσεις που πέρασαν από λογοκρισία. Όπως και αν έχει το θέατρο πάντα θα βρίσκει τρόπους να εκφράζεται και να εκφράζει την εποχή όσο δύσκολη και αν είναι.
