
Ο Ντενίς Ντιντερό ήταν θεατρικός συγγραφέας του Γαλλικού διαφωτισμού. Εκτός από την ιδιότητα του θεατρικού συγγραφέα ήταν και φιλόσοφος. Ο Ντενίς Ντιντερό ήταν ένας πολυπράγμων άνθρωπος που άφησε το στίγμα του στο Γαλλικό θέατρο και στα γράμματα. Είναι ωφέλιμο μέσα από αυτό το άρθρο να μάθουμε για την ζωή του, το έργο του και την σχέση του με το θέατρο.
Ποιος ήταν ο Ντενίς Ντιντερό;
Ο Ντενίς Ντιντερό (Denis Diderot) γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 1713 στην πολη Λανγκρ (Langres) της Γαλλίας. Ήταν γόνος μιας έυπορης πολύτεκνης οικογένειας και αυτό το διαπιστώνουμε από την μόρφωση που έλαβε. Ο Ντιντερό πήγε σχολείο στο κολλέγιο των Ιησουιτών και έπειτα μετακόμισε στο Παρίσι ώστε να σπουδάσει νομικά στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Στο Παρίσι ήρθε σε επαφή με όλους τους μεγάλους διανοούμενους της εποχής. Αυτό και μόνο το γεγονός τον έκανε να παρατήσει την νομική και να ασχοληθεί με την φιλοσοφία, την λογοτεχνία και τα μαθηματικά. Έγινε πνεύμα ανήσυχο και συνεχώς έβρισκε καινούργια πράγματα. Έγινε φανατικός οπαδός του υλισμού, του αθεϊσμού, του ηθικού ιδεαλισμού και του ντεϊσμού.

Στα χρόνια της πνευματικής του άνθησης, ο Ντενίς Ντιντερό ερωτεύτηκε μία νεαρή πλύστρα. Ήθελε να την παντρευτεί όμως ο πατέρας του έφερε πολλές αντιρρήσεις και τον έκλεισε σε μοναστήρι. Από εκείνο το σημείο ξεκίνησε και η γενικότερη εμπάθεια του προς την εκκλησία. Η κόντρα του με την εκκλησία είχε συνεχιστεί για πολλά χρόνια τόσο σε προσωπικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Σε ένα απόφθεγμά του ο Ντιντερό είχε δηλώσει το εξής:
”Ο φιλόσοφος δεν σκότωσε ποτέ κανέναν ιερέα, όμως ο ιερέας έχει σκοτώσει πάρα πολλούς φιλοσόφους.„
Όταν δραπέτευσε από το μοναστήρι παντρεύτηκε μυστικά με την αγαπημένη του και μαζί της απέκτησε μονάχα μία κόρη.
Η παρουσία του Ντενίς Ντιντερό στο θέατρο και στην λογοτεχνία
Ο Ντενίς Ντιντερό έζησε στα χρόνια του διαφωτισμού και έγινε ένας από τους διασημότερους εκπροσώπους του. Ήταν η εποχή κατά την οποία άνθισαν οι επιστήμες, οι τέχνες και τα γράμματα. Πολλοί διανοούμενοι ενστερνίστηκαν τα ιδανικά και τις φιλοσοφικές αξίες της εποχής. Ο Ντενίς Ντιντερό σε όλη την ενήλικη ζωή του έζησε στα φιλολογικά σαλόνια της εποχής δημιουργώντας φιλίες με τους μεγαλύτερους διανοούμενους. Ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, ο Μπυφόν και ο Ντ’ Αλαμπέρ ήταν μερικοί από τους ανθρώπους του στενού φιλικού περιβάλλοντος του.
Η εργογραφία του Ντενίς Ντιντερό είναι πλούσια σε μυθιστορήματα, διηγήματα, δράματα, διαλόγους και δοκίμια. Το πιο ξακουστό εγχείρημα του ήταν η Εγκυκλοπαίδεια. Μετά από πρόσκληση ενός γνωστού Παριζιάνου εκδότη, μετέφρασε στα Γαλλικά την Αγγλική εγκυκλοπαίδεια «Universal Dictionaries of the Arts and Sciences». Αρχικά έγραψε μόνο δύο τόμους αλλά επειδή ήταν διορατικός αποφάσισε να επεκτείνει το εγχείρημά του. Εκτός από τους φίλους του τον βοήθησαν και άλλες γνωστές προσωπικότητες της εποχής όπως ο Βολταίρος και ο Μοντεσκιέ. Αν και στην πορεία υπήρχαν πολλά εμπόδια στο τέλος κατάφερε να ολοκληρώσει την εγκυκλοπαίδεια. Συνολικά η εγκυκλοπαίδεια ήταν 17 τόμοι μαζί με 11 τόμους εικόνων.

Άλλα σημαντικά έργα του Ντιντερό ήταν Η Καλόγρια, η Μαντάμ ντε λα Καρλιέρ, ο ανεψιός του Ραμώ, Το όνειρο του Ντ’ Αλαμπέρ, Φιλοσοφικές σκέψεις κ.α.
Επιπλέον, ο Ντιντερό εστίασε και στο θέατρο. Έθεσε τις βάσεις του αστικού δράματος και της σοβαρής κωμωδίας. Συναναστράφηκε με πολλούς ηθοποιούς της εποχής και θέλησε να ασκήσει και ο ίδιος αυτό το επάγγελμα. Στο δοκίμιο του «Το παράδοξο με τον ηθοποιό» έκανε λόγο για τον περίπλοκο μηχανισμό της υποκριτικής τέχνης. Ανάμεσα σ’ άλλα είχε γράψει το εξής:
“Ένας ηθοποιός καλείται να παίξει τον ταρτούφο, τον φιλάργυρο, τον μισάνθρωπο, θα παίξει καλά αυτούς τους ρόλους, μα δεν θα κάνει τίποτα σχετικό με αυτό που έκανε ο συγγραφέας, γιατί αυτός….δημιούρησε….τον Ταρτούφο, τον Φιλάργυρο και τον Μισάνθρωπο.„
Advertising
Και συνέχισε μιλώντας περί ευαισθησίας του ηθοποιού:
“Η υπέρμετρη ευαισθησία δημιουργεί μέτριους ηθοποιούς. Η μέτρια ευαισθησία δημιουργεί το πλήθος των κακών ηθοποιών.
Η ολοκληρωτική έλλειψη ευαισθησίας προετοιμάζει τους εξαίσιους ηθοποιούς.„
“Τα δάκρυα του ηθοποιού κατεβαίνουν απ’ το μυαλό του, τα δάκρυα του ευαίσθητου ανθρώπου ανεβαίνουν απ’ την καρδιά του.„
Advertising
Αυτό το δοκίμιο γράφτηκε μεταξύ 1770 και 1778 αλλά δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1830, 46 χρόνια μετά τον θάνατό του. Άλλα σημαντικά έργα του που αφορούν το θέατρο είναι: Ο νόθος γιος (1758), Λόγος για την δραματική ποίηση (1758) και Εϊναι καλός; Είναι κακός; (1775-1784).
Τέλος, ο αντίκτυπος που είχε ο Ντιντερό στην λογοτεχνία προκάλεσε το ενδιαφέρον της Μεγάλης Αικατερίνης της Ρωσίας. Το 1765 μετακόμισε στην Ρωσία και έμεινε εκεί για κάποια χρόνια. Η Τσαρίνα τον προσέλαβε ως βιβλιοθηκονόμο της. Ωστόσο αυτό το ταξίδι καταπόνησε αρκετά την υγεία του. Η συγγραφική του δραστηριότητα περιορίστηκε σε σημαντικό βαθμό. Πέθανε στις 31 Ιουλίου 1784 στο Παρίσι.
Πληροφορίες – πηγές από:
- Ντιντερό – “Το παράδοξο με τον ηθοποιό”. Δημοσιεύθηκε στο catisart.gr στις 4 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2020.
- Κατρίν Αλαμάνου, «Ντενί Ντιντερό: Τι σημαίνει ελευθερία». Δημοσιεύθηκε στο tvxs.gr στις 31 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2020.
- Άννα Ταμπάκη – Αλεξία Αλτουβά (2015), «Το θέατρο του Γαλλικού διαφωτισμού – Ι. Η τραγωδία και η ανάδυση του αστικού δράματος στον 18ο αιώνα: Βολταίρος και Ντιντερό. Ανάκτηση από repository.kallipos.gr
- el.wikipedia.org