Η 8η Μαρτίου δεν καθιερώθηκε τυχαία ως παγκόσμια ημέρα της γυναίκας. Το περιεχόμενο της ήταν άκρως ριζοσπαστικό, προοδευτικό και συμβολικό για το τι μπορούν να καταφέρουν οργανωμένες συλλογικότητες, για την διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών ζωής και εργασίας. Οι γυναίκες ως τότε θεωρούνταν ως ετερόφωτες ακόμα προσωπικότητες και πάντα εξαρτημένες από έναν άντρα, χωρίς δική τους άποψη και θέληση, άρα αυτονόητα υποταγμένες και στον άντρα και στον εργοδότη. Οι πρώτες εκείνες προσπάθειες αντίστασης αποδεικνύουν τη δυναμική της εργαζόμενης, ανατρέποντας τα ως τότε δεδομένα. Ωστόσο τα δεδομένα σήμερα στην κοινωνία φαίνονται να έχουν αλλάξει, καθώς από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα το περιεχόμενο της παγκόσμιας ημέρας της γυναίκας φαίνεται να μην είναι το ίδιο ριζοσπαστικό και μνημειώδες. Ίσα ίσα θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ουσία της ημέρας της γυναίκας έχει εκφυλιστεί παγκοσμίως, καθώς έχουν ξεχαστεί οι ριζοσπαστικές ρίζες προέλευσης της. Η συγκεκριμένη ημέρα αντί να γιορτάζεται αποδίδοντας τιμές στις αγωνίστριες που έχασαν μέχρι και τη ζωή τους για να κατοχυρωθούν ισότιμα δικαιώματα στις γυναίκες με τους άνδρες, τη διεκδίκηση της οχτάωρης εργασίας και σαφέστατα το δικαίωμα της ψηφοφορίας των γυναικών και της συμμετοχής τους στις εκλογικές διαδικασίες. Έτσι η παγκόσμια ημέρα της γυναίκας πλέον, έχει χάσει το πολιτικό της μήνυμα και τείνει περισσότερο να εμπορευματοποιείται μένοντας στη λήθη, δίνοντας έμφαση περισσότερο στην έκφραση της αγάπης των ανδρών προς της γυναίκες και όχι στην ανάκληση των δικαιωμάτων που κατακτήθηκαν.
Όλοι γνωρίζουν για την 8η Μαρτίου, παγκόσμια ημέρα των γυναικών, όμως λίγοι γνωρίζουν πως προήλθε και πως προτάθηκε. Ο εκσυγχρονισμός της βιομηχανικής παραγωγής είχε ως αναμενόμενο την «μερική» χειραφέτηση των γυναικών από τους άνδρες, καθώς θεωρήθηκε τουλάχιστον απαραίτητη η είσοδός τους στην βιομηχανική παραγωγή. Οι γυναίκες έκαναν την μαζική τους εμφάνιση στη βιομηχανική παραγωγή στον τομέα της υφαντουργίας κυρίως λόγω των λεπτών δαχτύλων τους, ώστε να μπορούν να χειρίζονται με ιδιαίτερη λεπτότητα τα υφάσματα. Ουσιαστικά εξαιτίας της ανάπτυξης του καπιταλισμού οι γυναίκες μπήκαν με τη σειρά τους στη βιομηχανική σειρά παραγωγής, χωρίς να καταφέρουν να ξεφύγουν από την πατριαρχική δομή της κοινωνίας. Το καπιταλιστικό σύστημα χρησιμοποίησε πλατιά την γυναικεία μισθωτή εργασία, ως φθηνότερης εργατικής δύναμης σε σχέση με τον άντρα. Έτσι οι γυναίκες αποκτούν το δικαίωμα της εργασίας, όχι επειδή το διεκδίκησαν αλλά επειδή η αστική τάξη τους το χάρισε, γιατί τις θεωρούσε απαραίτητες για την εξέλιξη της βιομηχανικής παραγωγής. Οι γυναίκες πλέον βιώνουν διπλή εκμετάλλευση, καθώς με την είσοδό τους στην αλυσίδα παραγωγής δέχονται την καταπίεση από τους εργοδότες τους και έπειτα στο σπίτι, την καταπίεση από τους συζύγους τους.
Οι πρώτες γυναικείες απεργιακές κινητοποιήσεις άρχισαν ήδη από τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα από τη Μεγάλη Βρετανία και επεκτάθηκαν στη Γαλλία και στις Η.Π.Α. Τα αιτήματα αφορούσαν σε πρώτη φάση ευνοϊκότερες και βιώσιμες συνθήκες εργασίας, τη μείωση ωραρίου από τις 16 στις 10 ώρες ημερησίως και την εξίσωση των μισθών των γυναικών με τους άνδρες. Μάλιστα η πρώτη γυναικεία απεργιακή κινητοποίηση στις Η.Π.Α. διεξήχθη στις 30 Δεκεμβρίου το 1828, με τη συμμετοχή περισσότερων από τις μισές εργάτριες στο σύνολο των 800 στο βιομηχανικό εργοστάσιο παραγωγής μύλων στο Ρότσεστερ. Παρά την ριζοσπαστική προσπάθεια των εργατριών η πρώτη απεργιακή κινητοποίηση απέτυχε κάτω από την απειλή της απόλυσης με αποτέλεσμα την μείωση των μισθών τους. Οι απεργιακές κινητοποιήσεις των γυναικών αρχίζουν να τρομοκρατούν τους εργοδότες καθώς αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι εκείνη την εποχή υπάρχουν γυναίκες που μπορούν να αψηφίσουν τους νόμους της πατριαρχικής κοινωνίας. Είχαν φτάσει μάλιστα στο σημείο να μιλάνε για «γυναικοκρατία» στα εργοστάσια τους καθώς όπως φαίνεται τους είχε κυριεύσει ο φόβος της λαϊκής εξέγερσης και από την πλευρά των γυναικών.
Οι απεργιακές κινητοποιήσεις των γυναικών συνεχίστηκαν και το 1834 και το 1836 από τις βαμβακεργάτριες της βιομηχανίας Lowell στη Μασαχουσέτη. Το 1844 μάλιστα στις Η.Π.Α. ιδρύθηκε το πρώτο γυναικείο εργατικό σωματείο. Η έντονη δραστηριότητά του είχε σαν αποτέλεσμα τις πρώτες μεταρρυθμίσεις στις συνθήκες εργασίας στην κλωστοϋφαντουργία. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο δημιουργήθηκαν σωματεία στους κλάδους των καπνεργατριών, των ραφτρών, των τυπογράφων και των μοδιστρών.
Ωστόσο η μεγαλύτερη και ιστορικότερη γυναικεία απεργιακή κινητοποίηση που άφησε το αποτύπωμά της στην ιστορία των εξεγέρσεων, καθορίζοντας και εμπνέοντας το γυναικείο εργατικό κίνημα για περισσότερες κατακτήσεις, ήταν η 8 Μαρτίου 1857. Εκείνη την μέρα εργάτριες της κλωστοϋφαντουργίας και των ραφτάδικων της Νέας Υόρκης κατέβαιναν σε διαδηλώσεις και απεργίες για τη διεκδίκηση μείωσης των ωρών εργασίας, την εξίσωση των μισθών των γυναικών με των ανδρών και ευνοϊκότερες και πιο ασφαλείς συνθήκες εργασίας. Την 8η Μαρτίου μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε ως μία μαζική απεργία, στην οποία την πρωτοκαθεδρία τύχαινε να την έχουν οι γυναίκες εξαιτίας της σύνθεσης του εργατικού πληθυσμού στον συγκεκριμένο τομέα, απαιτώντας καλύτερες και ισότιμες συνθήκες εργασίας για όλους ανεξαιρέτως φύλου. Παρ’ όλα αυτά η καταστολή ήταν άγρια και η απεργία βάφτηκε στο αίμα από την αστυνομία της Νέας Υόρκης. Εξίσου σημαντικές και καθοριστικές ήταν η εξέγερση το Φεβρουάριο το 1910 στη Νέα Υόρκη η οποία διήρκεσε πάνω από δεκατρείς εβδομάδες με τη συμμετοχή σχεδόν 20 με 30 χιλιάδων γυναικών.
Η γενναία θυσία των εξεγερμένων εργατριών το Μάρτιο του 1857 δεν πήγε χαμένη καθώς δημιουργήθηκαν οι παρακαταθήκες για ένα ισχυρό, ριζοσπαστικό και πολιτικοποιημένο γυναικείο κίνημα με ευρύτερη αναγνώριση και περαιτέρω διεκδικήσεις. Στις Η.Π.Α. η «Ημέρα της Γυναίκας» ορίστηκε αρχικά από το Αμερικανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα ως ημέρα τιμής και μνήμης για εκείνες τις γυναίκες που ξεσηκώθηκαν για να διεκδικήσουν δίκαιες απολαβές και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας. Νωρίτερα το 1910 στη Β΄ Διεθνή Συνδιάσκεψη σοσιαλιστριών γυναικών η αγωνίστρια του παγκόσμιου εργατικού κινήματος Κλάρα Τσέτκιν, είχε ήδη προτείνει να καθιερωθεί η 8η Μάρτη ως Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας, ώστε να τιμηθούν οι δυο προηγούμενες ιστορικές διαδηλώσεις των Η.Π.Α. Να αφιερωθεί στις εργαζόμενες γυναίκες όλου του κόσμου και στον αγώνα για το δικαίωμα ψήφου που, ακόμη, δεν είχε καταχτηθεί.
Αυτό που πρέπει να ξεκαθαριστεί με αφορμή την επέτειο της παγκόσμιας ημέρας της γυναίκας είναι ότι αν και ζούμε στον 21ο αιώνα η θέση της κοινωνίας είναι τουλάχιστον υποκριτική στο ζήτημα της ισότητας ανδρών-γυναικών. Όσο πιο ισχυρή είναι η πατριαρχική κοινωνία, οι θεσμοί της και το εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα τόσο πιο δύσκολο είναι να επιτευχθεί η ισοτιμία μεταξύ ανδρών-γυναικών. Η υποκρισία της αστικής κοινωνίας είναι αδιανόητη, όταν σε συγκεκριμένες γωνιές της Γης απαγορεύεται στις γυναίκες να πάνε σχολείο, αντιμετωπίζονται ως ιδιοκτησία και ως μέσο αναπαραγωγής και αρκετές φορές υπό τη λογική του αδύναμου φύλου δέχονται λεκτικές, σεξιστικές και σωματικές επιθέσεις. Αν νομίζουμε ότι η ισότητα μεταξύ ανδρών-γυναικών έχει επιτεχθεί σε πολιτικό επίπεδο, είμαστε λανθασμένοι καθώς οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε πολιτικό επίπεδο, χωρίς η συμμετοχή τους να ευνοεί τις εργάτριες.
Ως κοινωνία έχουμε μάθει να κλείνουμε τα μάτια και να αγνοούμε περιστατικά βίας και σεξιστικές προσβολές από εργοδότες, εραστές, περαστικούς ή αγνώστους. Η αστική κοινωνία είναι μία κοινωνία των εντυπώσεων, η οποία προσπαθεί να καλύψει τον πόνο και τη θλίψη των γυναικών αποδίδοντάς διαφορετικό νόημα στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Είναι γεγονός ότι η αισθητικοποίηση της πολιτικής οδηγεί στη απολιτικοποίηση, καθώς δεν έχει σοβαρό περιεχόμενο.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο αυτό:
facesofdover.org
socialistresistance.org
