Ο ορισμός της λέξης “Γυναίκα”
Η λέξη «γυναίκα» προέρχεται από το αρχαίο «γυνή». Η λέξη «γυνή» σημαίνει “άνθρωπος θηλυκού γένους”, αλλά και “σύζυγος”, σε πολλές γλώσσες. Η σημασιολογία της λέξης «γυνή» στα αγγλικά έχει όμως ιδιαίτερο κοινωνιολογικό ενδιαφέρον. Υπήρχαν δύο λέξεις με κοινή ρίζα με τη σημασία «γυναίκα»: cwen και cwene. Από αυτές στην πορεία προέκυψαν τόσο το «queen» (βασίλισσα), όσο και το «quean», που σημαίνει πόρνη.
Γυναίκα και γλώσσα
Όπως πολύ καλά γνωρίζουμε ο σεξισμός που έχει δεχτεί το γυναικείο φύλο δεν είναι μόνο κοινωνικός. Έχει αγγίξει την θρησκεία, την γλώσσα, την κουλτούρα. Νιώθουμε όμορφα όταν λέμε πως η γλώσσα που χρησιμοποιούμε είναι η “μητρική” και όχι η πατρική. Θεωρείται αυτονόητο πως η μητέρα θα πρωτοδιδάξει στο παιδί της την ομιλία. Όμως τι γίνεται όταν την γενέτειρά μας την λέμε “πατρίδα”; Όταν η λέξη άνθρωπος σε πολλές γλώσσες είναι συνυφασμένη με την λέξη άνδρας;
Στα αγγλικά, η λέξη «man» είναι η ίδια και για τον άνδρα και για τον άνθρωπο. Το ίδιο συμβαίνει και στα γαλλικά (homme) και στα ισπανικά (hombre).
Γυναίκα και θρησκεία
Ο Θεός, στις μονοθεϊστικές θρησκείες, είναι άντρας. Η απαρίθμηση των ανδρών προγόνων του Χριστού αναφέρει έναν μεγάλο αριθμό ονομάτων μέχρι τον Ιωσήφ. Όλοι αυτοί οι προπάτορες, δεν αναφέρεται πουθενά ότι τεκνοποιούσαν με τη συνεργασία γυναικών. Δημιουργώντας πάντα απογόνους αρσενικού γένους, ενώ τα θηλυκά τέκνα τους, όταν και εάν υπήρχαν, δεν αναφέρονται πουθενά.
Γυναίκα και κοινωνία
Όλοι και όλες μιλούν για τις γυναίκες που αμείβονται λιγότερο. Που αδικούνται περισσότερο. Που για να ανέβουν ιεραρχικά πρέπει να εργαστούν περισσότερο ή να υποκύψουν στις “ορέξεις” των ανδρών προϊσταμένων τους. Όταν το πετύχουν σπάνια αποδίδουν την επιτυχία τους στη σκληρή δουλειά τους και όχι στις υποχωρήσεις που έκαναν.
Οι σεξιστικές προσβολές που υφίστανται, οι αυξημένες υποχρεώσεις, οι διακρίσεις που είναι αναγκασμένες να δέχονται σε αρκετές κοινωνίες, ακόμα και σε αυτές που θεωρούνται προηγμένες, αποτελούν την καθημερινότητά τους.
Σε άλλες χώρες αντιμετωπίζονται σαν περιουσιακά στοιχεία, σχεδόν σαν οικόσιτα ζώα. Υφίστανται trafficking. Δέχονται απίστευτης αγριότητας έθιμα, τους επιβάλλεται συγκεκριμένος τρόπος ένδυσης, ενασχόλησης, μόρφωσης. Εξαναγκάζονται σε γάμους για λόγους ηθικής, οικονομικής ευημερίας ακόμα και λόγω ξεκαθάρισμα οφειλών.
Έμφυλη βία
Θεωρείται η βία που στρέφεται εναντίον μιας γυναίκας ακριβώς επειδή είναι γυναίκα ή που επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες.Αυτή παίρνει διάφορες μορφές και μπορεί να χωριστεί σε διάφορες κατηγορίες
- Σεξουαλική βία (βιασμού, συζυγικού βιασμού, απόπειρας βιασμού, σεξουαλικής κακοποίησης -και παιδιών-, βεβήλωσης, αιμομιξίας, σεξουαλικής εκμετάλλευσης, εξαναγκασμού σε πορνεία, σεξουαλικής παρενόχλησης, σεξουαλικής βίας ως όπλο πολέμου και βασανισμού).
- Φυσική βία, φυσική επίθεση.
- Επιβλαβείς παραδοσιακές πρακτικές: ακρωτηριασμός γεννητικών οργάνων θηλέων, παιδικός γάμος, εξαναγκασμός σε γάμο, έγκλημα και παραμόρφωση για λόγους τιμής, βρεφοκτονία ή παραμέληση.
- Συναισθηματική και ψυχολογική βία: κακοποίηση, ταπείνωση, περιορισμός.
- Κοινωνικοοικονομική βία: Διακρίσεις, άρνηση ευκαιριών, υπηρεσιών, κοινωνικός αποκλεισμός, εξοστρακισμός με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, παρεμποδιστική νομοθετική πρακτική.
Βάρβαρα έθιμα
Σε αρκετές χώρες η γυναίκα αναγκάζεται να ακολουθήσει έθιμα που την υποχρεώνουν να καλύπτει το κεφάλι και το σώμα της αποτρέποντάς την από το να εκτεθεί στα μάτια και τις επιθυμίες των ανδρών. Της αφαιρούν το δικαίωμα να ελέγχει το σώμα της, να επιλέγει το σύντροφο ή σύζυγό της, τη μόρφωση αλλά και τον τρόπο και τόπο που θα ζήσει.
Δεν είναι λίγες οι χώρες που βάση εθίμου οδηγούν ανήλικα κορίτσια να παντρευτούν πολύ μεγαλύτερους άντρες. Πολλά από αυτά πεθαίνουν κακοποιημένα από το πρώτο κιόλας βράδυ της έγγαμης ζωής τους ή κατά την διάρκειά της.
Σε άλλες κοινωνίες εφαρμόζεται η άγρια πρακτική της κλειτοριδεκτομής. Κυρίως στις αγροτικές περιοχές της Αιγύπτου και σε 28 χώρες της Αφρικανικής Ηπείρου. Επίσης σε μερικές κοινότητες στη Μέση Ανατολή και στην Ασία αλλά και σε κάποιες φυλετικές ομάδες στην Κεντρική και Νότιο Αμερική.
Κλειτοριδεκτομή
Η ιδέα ότι τα κορίτσια πρέπει να είναι “καθαρά” και “όμορφα” για να μπορέσουν να παντρευτούν, οδηγεί στην μερική αφαίρεση ή και ολική τμημάτων γεννητικών οργάνων.
Στις κοινότητες αυτές, η κλειτορίδα θεωρείται εδώ και αιώνες πηγή και φορέας κακών. Οι άνδρες νομίζουν ότι θα μεγαλώσει, όπως το πέος, και φοβούνται να την αγγίξουν για να μη μείνουν σεξουαλικά ανίκανοι, ενώ οι γυναίκες πιστεύουν πως αν στη γέννα το κεφάλι του μωρού αγγίξει την κλειτορίδα, το παιδί θα πεθάνει.
Επίσης αν απομακρυνθεί από το σώμα της γυναίκας θεωρούν πως της μειώνει την σεξουαλική επιθυμία άρα μπορεί να συγκεντρωθεί καλύτερα στο μεγάλωμα των παιδιών.
Η κλειτοριδεκτομή πραγματοποιείται ομαδικά συνήθως σε κορίτσια παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Πραγματοποιείται χωρίς αναισθησία. Με μαχαίρι ή ξυράφι. Το κορίτσι θα πρέπει να μην κλάψει και να μην διαμαρτυρηθεί. Μετά τον ακρωτηριασμό, οι γυναίκες που τον τέλεσαν πλένουν τα κορίτσια με κάποιο «παραδοσιακό φάρμακο» για «να φυλαχτούν από τα κακά πνεύματα».
Υπάρχουν 4 τύποι κλειτοριδεκτομής:
· H αφαίρεση μέρους ή όλης της κλειτορίδας.
· Η αφαίρεση της κλειτορίδας και των μικρών χειλιών.
· Η τομή των μικρών και μεγάλων χειλιών και το ράψιμο του κόλπου.
· Το τρύπημα, τομή ή καυτηριασμό της κλειτορίδας, κόψιμο ή γδάρσιμο του κόλπου.
Ο πόνος που νιώθει η γυναίκα κατά τη διάρκεια του ακρωτηριασμού είναι μεγάλος. Η αιμορραγία τρομερή, μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγικό σοκ και θάνατο. Οι συνθήκες υγιεινής είναι ανύπαρκτες. Οι τραυματισμοί άλλων οργάνων συχνοί. Παράλληλα, πολλές φορές μεταδίδονται και διάφορες μολυσματικές αρρώστιες.
Οι γυναίκες που έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή είναι δύσκολο να αποκτήσουν παιδιά αλλά και όταν συμβεί αυτό ο τοκετός είναι επίπονος. Με τα γεννητικά της όργανα κατεστραμμένα, αυξάνονται οι πιθανότητες η γυναίκα να πεθάνει η ίδια ή το παιδί στη γέννα.
Πέρα από την απουσία οποιασδήποτε απόλαυσης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, για πολλά κορίτσια η πρώτη επαφή σημαίνει ότι ο σύζυγός τους πρέπει να χρησιμοποιήσει μαχαίρι για να τις ανοίξει.
Από το 2013 η κλειτοριδεκτομή είναι παράνομη σε 26 αφρικανικές χώρες. Χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι έχουν σταματήσει να τελούνται. Πρόσφατα και η Κένυα ψήφισε ως παράνομη την τελετή, θεωρώντας την βασανιστήριο και άρα ποινικό αδίκημα.
Ευρώπη
Αν και στην Ευρώπη θεωρείται αδίκημα, τα τελευταία χρόνια βάση επίσημων στοιχείων, 500.000 κορίτσια και γυναίκες έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή. (Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Γερμανία, Ισπανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία, Σουηδία, αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο).
Σίγουρα οι πολύχρονοι αγώνες που έχουν πραγματοποιηθεί από τις γυναίκες για την απόκτηση δικαιωμάτων βοήθησαν, όμως δεν έλυσαν προβλήματα που πηγάζουν από θρησκευτικές δοξασίες, σεξιστικά έθιμα και από την παρανόηση ή καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μία πιο απαισιόδοξη ματιά θα έλεγε πως σιγά σιγά το πρόβλημα μετατοπίζεται από τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες σε αυτές που θεωρούνται αναπτυσσόμενες ή ανεπτυγμένες. Τα ευχολόγια περιττά. Περισσότερη και ουσιαστικότερη ενημέρωση. Αυστηρότερες ποινές για τους παραβάτες. Θέσπιση νόμων ικανών να αποδώσουν δικαιοσύνη, αλλά πάνω από όλα εκπαίδευση των γυναικών από πολύ μικρή ηλικία ώστε να υπερασπίζονται το δικαίωμά τους στη ζωή, την μόρφωση και τον έρωτα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Μεθενίτης Π. 07/03/20 “Γυναίκα και γλώσσα” Εφημερίδα των Συντακτών, ανακτήθηκε από https://www.efsyn.gr/nisides/234240_gynaika-kai-glossa (τελευταία πρόσβαση 30/03/21)
“Γυνή” ανακτήθηκε από https://el.wiktionary.org/wiki/γυνή (τελευταία πρόσβαση 30/03/21)
“Ναι η κλειτοριδεκτομή αφορά και την Κύπρο” ανακτήθηκε από https://medinstgenderstudies.org (τελευταία πρόσβαση 30/03/21)
“Κλειτοριδεκτομή: Η κατάρα της γυναικείας σεξουαλικότητας” ανακτήθηκε από https://thepressproject.gr (τελευταία πρόσβαση 30/03/21)
“Ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων” ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση 30/03/21)
“Έμφυλη βία” ανακτήθηκε από https://www.gcr.gr(τελευταία πρόσβαση 30/03/21)
