Η Ιρίνα Μπόκοβα, η γενική διευθύντρια της UNESCO, από την έδρα της στο Παρίσι, ανακοίνωσε στις 14 Σεπτεμβρίου πως η Αθήνα ορίζεται Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου για το 2018, μετά από σύσταση της Συμβουλευτικής Επιτροπής του προγράμματος.
Για όσους όμως δεν ξέρουν, ο τίτλος της Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου είναι ένας τίτλος που απονέμεται από την UNESCO σε αναγνώριση των προγραμμάτων προώθησης του βιβλίου και του διαβάσματος και την αφοσίωσης στην βιομηχανία του βιβλίου.
Η επιτυχία της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου και Πνευματικών Δικαιωμάτων που καθιερώθηκε το 1996, παρότρυνε την UNESCO να αναπτύξει ένα σχέδιο ανάδειξης της Πρωτεύουσας Παγκόσμιου Βιβλίου, επιλέγοντας την Μαδρίτη σαν πρώτη πρωτεύουσα το 2001 και η Αθήνα είναι η 18η πόλη που κατακτά τον τίτλο. Αυτός ο θεσμός στέφθηκε από επιτυχία και έτσι η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού αποφάσισε την επανάληψη της επιλογής ετησίως.
Η UNESCO προσκάλεσε τον Παγκόσμιο Σύνδεσμο Εκδοτών, την Παγκόσμια Συνομοσπονδία Βιβλιοθηκών και την Παγκόσμια Συνομοσπονδία Βιβλιοπωλών να συμμετάσχουν στη διαδικασία επιλογής, ως οι τρεις σημαντικότεροι φορείς στη βιομηχανία του βιβλίου.
Με τον φάκελο υποψηφιότητας που κατέθεσε η ελληνική πρωτεύουσα, επικράτησε των συνυποψηφίων της, ο αριθμός των οποίων σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση ανήλθε σε ύψη ρεκόρ.
Η πόλη της Αθήνας επιλέχθηκε για την άρτια ποιότητα των δραστηριοτήτων της, που, όπως αναφέρεται και στην επίσημη ανακοίνωση, υποστηρίζεται από το σύνολο της βιομηχανίας του βιβλίου. Το προτεινόμενο πρόγραμμα περιλαμβάνει συναντήσεις με συγγραφείς, μεταφραστές και εικονογράφους, συναυλίες, θεματικές εκθέσεις, αναγνώσεις ποίησης και εργαστήρια για την προβολή των επαγγελματιών.
Ο στόχος του προγράμματος είναι να καταστήσει τα βιβλία προσβάσιμα σε ολόκληρο τον πληθυσμό της πόλης, συμπεριλαμβανομένων των μεταναστών και των προσφύγων. Τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής εξήραν επίσης τις πολιτιστικές υποδομές της Αθήνας και την εμπειρία της στη διοργάνωση διεθνών εκδηλώσεων.
Η επιτροπή αξιολόγησης των υποψηφιοτήτων (Advisory Board) αποτελείται από εκπροσώπους της UNESCO, της Διεθνούς Ομοσπονδίας Εκδοτών και Διεθνούς Ομοσπονδίας Ενώσεων Βιβλιοθηκών.
Η επιλογή δεν συμπεριλαμβάνει κάποιο χρηματικό έπαθλο, αλλά μόνο επιβραβεύονται τα καλύτερα προγράμματα προώθησης του βιβλίου.
Η επιτροπή επιλογή ελέγχει προγράμματα που διοργανώνονται ή υποστηρίζονται από τις πόλεις και αφορούν το βιβλίο και που έχουν προγραμματιστεί να γίνουν κατά τη διάρκεια μιας Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου ως την επόμενη χρονιά. Τα κριτήρια επιλογής είναι:
- ο βαθμός συμμετοχής τόσο σε δημοτικό όσο και σε διεθνές επίπεδο
- η πιθανή επίδραση των προγραμμάτων
- ο σκοπός και η ποιότητα των δραστηριοτήτων που υποστηρίζονται από τις υποψήφιες πόλεις και ο βαθμός που επηρεάζουν τους συγγραφείς, τους εκδότες, τους βιβλιοπώλες και τις βιβλιοθήκες
- κάθε πιθανό πρόγραμμα ή δραστηριότητα που αφορά το βιβλίο
- ο βαθμός που τα προγράμματα ανταποκρίνονται στις αρχές της ελευθερίας της έκφρασης, όπως αναφέρεται στο καταστατικό της UNESCO, στα Άρθρα 19 και 27 της Οικουμενικής Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Συμφωνίας για την Εισαγωγή Εκπαιδευτικών, Επιστημονικών και Πολιτιστικών Υλών.
«Πρόκειται για μία μεγάλη επιτυχία της Αθήνας» δήλωσε ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γιώργος Καμίνης και σημείωσε «Θα ανταποκριθούμε σε αυτή τη μεγάλη ευθύνη και θα δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις ώστε η διάκριση αυτή να αφήσει το θετικό αποτύπωμά της στην πόλη». Ο Δήμαρχος Αθηναίων πρόσθεσε ότι «η απόφαση της UNESCO είναι τιμητική, αποτυπώνει τη διεθνή ακτινοβολία της Αθήνας και ενισχύει στρατηγική επιδίωξή μας να αναδειχθεί η πόλη μας σε έναν σύγχρονο πολιτιστικό προορισμό».
