Μπάγκειον Ίδρυμα

Το Μπάγκειο Ίδρυμα, ιδρυθέν κάπου στα χρόνια του 1890 και 1894 στέκεται μεταξύ της πλατείας Ομονοίας και της οδού Αθηνάς. Το κοιτάζω από έξω και προσπαθώ να ζωντανέψω την αντάρα που γινόταν ήδη από τις αρχές του 1920. Κάποια μυστική συνταγή μαγείρευαν το προσωπικό και οι θαμώνες στο υπόγειο του Μπαγκείου. Εκτός από τα πασπαλισμένα με άχνη λουκουμάκια και τα πρώτα μπουζούκια που φιλοξένησε το υπόγειο καφενέ, δίπλα στον Βαμβακάρη και τους μποέμ, μια μεγάλη παρέα από λόγιους και ονειροπόλους συνέθεσαν το δικό τους φιλολογικό στέκι.

Οι θαμώνες στο Μπάγκειο

Ο Λαπαθιώτης χεράκι με τον Παπαναστασίου, ο Ανθίας με τον Ζώτο ψιλή κουβέντα για την Πολυδούρη. Ο Ουράνης να γράφει «αν είναι να ‘ρθει, θε να’ ρθει, αλλιώς να προσπεράσει» και ο Λάσκος να σκύβει πάνω από τα άκοπα ακόμα φύλλα του βιβλίου πλάι στον χαρτοκόπτη και το ποτό του. Ο Βάρναλης με πάθος και αψέντι να πολιτικολογεί συνθέτοντας το «Το φως που καίει».

Εκεί πλήθος παθιασμένων και ετερόκλητων ανθρώπων, έβρισκαν την ανάσα τους και το καταφύγιο τους, μακριά από τις κοινωνικοπολιτικές αναταράξεις της χώρας. Φαντάζομαι πως ο χρόνος σταματούσε μόλις εισέρχονταν στο μέρος αυτό όλοι εκείνοι οι κατατρεγμένοι, οι μπωντλερικοί μελαγχολικοί. Οι φτωχοί, οι αποδιοπομπαίοι τράγοι που μέσα από τις συζητήσεις τους έψαχναν με μανία συνθήματα και τετράστιχα που να τους φέρνουν πιο κοντά στην αλήθεια. Τόσοι και τόσοι νέοι και πλέον άσημοι λογοτέχνες, που χάθηκαν στον στρόβιλο του χρόνου αφού κανείς δεν τους μνημονεύει τώρα πια.

Το Φραγκέλιο του Βέλμου

Λίγοι επίσης είναι αυτοί που γνωρίζουν για το πάλαι ποτέ Μπάγκειον και την σχεδόν σαμανική μέθεξη στην οποία έφταναν οι πελάτες του. Ο Νίκος Σαράβας που πέθανε νέος λόγω φυματίωσης τριγυρνούσε από τραπέζι σε τραπέζι κηρύσσοντας το σουρεαλιστικό του μανιφέστο. Γράφοντας απένταρος και τρομερά άρρωστος το υπέροχο «Μια πληγή χωρίς αίμα» που για να το τυπώσει χρειάστηκε να πουλήσει το μοναδικό παλτό του. Τον Σαράβα να ακολουθεί ο συνονόματος του ο Βέλμος που και αυτός αποτελούσε μια παροιμιώδη φιγούρα, ένα «θείο τραγί» που μοίραζε την εφημερίδα του «Φραγκέλιο» στους κόλπους του Μπαγκείου. Τέλος, να μπαίνουν και να γίνονται μέλη, μέσα στο άνθος της ηλικίας τους ο Ρίτσος και ο Τσαρούχης, αλλά πολύ αργότερα.

Διαβάστε επίσης Νέα παράταση για τo Lemon στο Μπάγκειον

Ο ποιητής Μπολέτσης γράφει χαρακτηριστικά, «από κρότους σερβίτσων βοΐζει/ η ατμόσφαιρα κι έχει καπνιά/ λουκουμάδων γλυκιά ευωδιά/ και τσικνίλα μυρίζει./ Με φωνές δυνατές συζητούνε/ για την τέχνη δυο τρεις νεογνοί,/ μα την πίστη μου είναι αγνοί/ και την τέχνη πονούνε./ Βλέποντας τους μονάχα φοβούμαι/ με του λόγου την έξαψη εκεί/ καθώς είναι κι οι τρεις νηστικοί/ μην τυχόν φαγωθούνε.

Το Μπάγκειον κτίριο

Όσον αφορά το εσωτερικό του Μπαγκείου, από ντοκουμέντα και με λίγη δική μου φαντασία, συνθέτω τους τοίχους και την ατμόσφαιρα του. Αποπνικτική, μυσταγωγική, οσμογόνος από λάδι τηγανίσματος και καπνού. Αύρα ποιητική αλλά και αστική γιατί το Μπάγκειον βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Άρα περικλείει όλα εκείνα από τα οποία προσπαθούσε να δραπετεύσει αυτός ο φιλολογικός κύκλος. Πέρα από τη στενή αυτή συντροφιά, η ομήγυρης ήταν ένα κράμα διαφορετικών ανθρώπων. Μια συλλογή από εμπειρίες ζωής λόγω του ότι ο καθένας κουβαλούσε τη δική του ιστορία και για αυτό τόπος απεριόριστης έμπνευσης που τον υποβοηθούσε μοιραία και η κρασοκατάνυξη. Ένας τόπος απελπισίας και συνάμα παρηγοριάς στεγασμένος σε ένα κτίριο με την υπογραφή του Τσίλλερ, με κίονες και αρχαιοελληνικά σκαλίσματα.

Σήμερα

Η νεολαία του Μπαγκείου που συνωστιζόταν στο υπόγειο του, μοιάζει με τους flauners του Παρισιού. Οι δικοί μας λοιπόν καταραμένοι περιπατητές που δεν μπορούσαν να βρουν μια θέση στον κόσμο και να ανακόψουν την τρομερή αυτή ορμή της νιότης και του ανήσυχου τους πνεύματος. Μόνο στο υπόγειο της Ομόνοιας, η «μαύρη λογοτεχνία» τους μπορούσε να σκορπίσει το φως της αντικατοπτρίζοντας το σκεπτικό πως οι παρεκκλίνοντες δεν ήταν πάντα στην απ’ έξω.

Διαβάστε επίσης Μια βουτιά με τα Βατράχια του Δημήτρη Σίμου

Μπορούσαν κι αυτοί να «σπιτωθούν» και να βρουν την οικογένεια τους. Οι περισσότεροι όμως από αυτούς τους φλογερούς ανθρώπους εν τέλει κάηκαν από την φωτιά που οι ίδιοι άναψαν και το Μπάγκειον χωρίς εκείνους ερήμωσε και μετατράπηκε σε ξενοδοχείο τρίτης διαλογής. Σήμερα έχει ανακαινιστεί και λειτουργεί ως χώρος θεατρικών παραστάσεων και εκθέσεων.

Το Μπάγκειον- Ορέστης Λάσκος

Κάτω απ’ τα τόξα του υπογείου με τις τεφρές σκιές των,

και μες στην κούφια ατμόσφαιρα που μια σιγή αντηχεί,

της Κοινωνίας οι άχρηστοι κηφήνες, μοναχοί,

στο περιθώριον της ζωής διαγράφουν τις τροχιές των.

Και να, εκειδά στον καναπέ ο Μαρτίνος λυπημένος

για της Γιολάντας τον καημό χαμογελάει πικρά.

Ενώ ο Μπολέτσης σκυθρωπός, με τα όνειρα νεκρά,

στο τραπεζάκι αναγερτός καπνίζει αφηρημένος.

Ο Μπέζος, ο ήρεμος κι ωχρός, κι άλλοι δυο τρεις ζωγράφοι,

μες στο καρνέ τους μολυβιές τραβούν μηχανικώς.

Κι όμοια σαν μούμια αιγυπτιακή ο Βαγιάνος σοβαρός