Λογοκρισία στο διαδίκτυο: Τα λειψά bytes της ελευθερίας

Λογοκρισία στο διαδίκτυο
Πηγή εικόνας: www.thestival.gr

Η λογοκρισία στο διαδίκτυο είναι ένα θέμα που μας απασχολεί όλους, όλο και περισσότερο, και  ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια που οι αλλαγές στον πλανήτη και στις ζωές μας είναι καταιγιστικές και ανατρεπτικές. Το θέμα της λογοκρισίας του διαδικτύου, όμως, δεν είναι καινούργιο.  Ήδη από την δεκαετία του ’90 και ταυτόχρονα με την ραγδαία εξάπλωση του διαδικτύου παγκοσμίως, άρχισε να προβληματίζει και να συζητείται το θέμα της λογοκρισίας στον ψηφιακό κόσμο. Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, η ελεύθερη έκφραση και μετάδοση της πληροφορίας ήδη άρχισαν να πλήττονται σοβαρά, ειδικά σε συγκεκριμένες χώρες του κόσμου. Το 2009, η 12η Μαρτίου, ορίστηκε από τους «Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα» (RSF) ως  «Παγκόσμια ημέρα κατά της λογοκρισίας του διαδικτύου».


Τι είναι η λογοκρισία στο διαδίκτυο

Η λογοκρισία του διαδικτύου είναι η παρεμπόδιση ή η επιβολή περιορισμών στο περιεχόμενο και στην πρόσβαση πληροφοριών, ειδήσεων και απόψεων που δημοσιεύονται στο internet, εάν κριθεί πως παραβιάζονται συγκεκριμένοι όροι και κανόνες. Οι όροι και οι κανόνες αποφασίζονται και τίθενται σε ισχύ από διάφορες ρυθμιστικές αρχές ή  ιδιωτικές πρωτοβουλίες και εφαρμόζονται από συγκεκριμένους παρόχους ή διαχειριστές πληροφοριών. Λογοκρισία θεωρείται επίσης η παρεμπόδιση στην πρόσβαση μιας ήδη δημοσιοποιημένης πληροφορίας  σε κάποια εφημερίδα ή ιστοσελίδα, τηλεοπτική ή διαδικτυακή εκπομπή, δημόσια ομιλία κλπ.

Λογοκρισία στο διαδίκτυο
Πηγή εικόνας: www.wsj.com

Ποιος ασκεί λογοκρισία στο διαδίκτυο και γιατί

Η λογοκρισία είναι μία πρακτική που χρησιμοποιείται και επιβάλλεται, με άμεσους ή έμμεσους τρόπους, από τις κυβερνήσεις και τους αντίστοιχους κυβερνητικούς φορείς, πολιτικές και θρησκευτικές αρχές, οικονομικά μονοπώλια καθώς επίσης από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης  και τα Social Media και κάθε είδους παρόμοια εξουσία που διαθέτει οικονομική ή πολιτική δύναμη.

Οι περιορισμοί και η παρεμπόδιση στην πρόσβαση και δημοσίευση πληροφοριών μπορούν επίσης να προκύψουν εξαιτίας της αυτολογοκρισίας, η οποία επιβάλλεται από ιδιώτες και μικρότερης κλίμακας φορείς  στο περιβάλλον τους. Για παράδειγμα η διοίκηση μιας εταιρίας μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτήν την πρακτική, για εσωτερικούς λόγους, καθώς επίσης, ένα πολιτικό κόμμα, ο στρατός και άλλες παρόμοιες ομάδες και οργανισμοί.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Οι λόγοι για τους οποίους επιβάλλεται η λογοκρισία έχουν να κάνουν πάντα με τα ίδια συμφέροντα αυτών που την επιβάλλουν. Η διατήρηση και η αύξηση της δύναμης, της  εξουσίας, ή του κύρους,  καθώς και η διατήρηση ή αύξηση της  οικονομικής ισχύος, ανέκαθεν, αποτελούσαν τα βασικά κίνητρα.

Λογοκρισία, όμως, μπορεί να ασκηθεί και για την αποφυγή αντιδράσεων, ταραχών ή πανικού πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα ή γεγονός, για την προστασία συγκεκριμένων ατόμων, ομάδων και συνολικά της κοινωνίας από τον αποπροσανατολισμό, την σύγχυση ή συγκεκριμένους κινδύνους που μπορούν να προκύψουν από την προσπέλαση σε συγκεκριμένες πληροφορίες. Σε περιπτώσεις σαν κι αυτές η λογοκρισία είναι απαραίτητη και σωτήρια, φτάνει να γίνεται με μέτρο και με την σωστή μέθοδο και όχι αλόγιστα, υπερβολικά και προκλητικά.

Διαβάστε επίσης  Nikolaus Klaus Barbie: Ο γκεσταπίτης χασάπης της Λυών

Παραδείγματα  καλής λογοκρισίας είναι η προστασία από απειλές, ρητορική μίσους, ρατσιστικές συμπεριφορές, παρακίνηση σε εγκληματικές πράξεις  και κάθε είδους κακοποιητική συμπεριφορά η οποία μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για την κοινωνία συνολικά ή για κάποιους ανθρώπους, όπως είναι επί παραδείγματι  οι ανήλικοι και διάφορες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Λογοκρισία στο διαδίκτυο
Πηγή εικόνας: reason.com

Οι μέθοδοι άσκησης λογοκρισίας στον ψηφιακό κόσμο

Η λογοκρισία μπορεί να ασκηθεί μέσω κάθε μορφής πιέσεων όπως είναι η δυσφήμιση, οι απειλές και οι ψευδείς ή παραποιημένες ειδήσεις και η προπαγάνδα. Πρακτικά, η λογοκρισία μπορεί να εκφραστεί νομικά, δικαστικά και μέσω ρυθμιστικών πλαισίων, με την επιβολή προστίμων, την απόλυση ή την δυσμένεια. Στον αντίποδα μπορεί να εκφραστεί  με την δωροδοκία και εξαγορά των «κατάλληλων» ανθρώπων, με χρήματα, βραβεύσεις, προσλήψεις κλπ από ανθρώπους εξουσίας (διευθυντές εταιριών, δικαστικούς, κυβερνητικά στελέχη κ.α.)  προς κατώτερους σε δύναμη, ιεραρχία  και κοινωνική ιδιότητα.

Advertising

Στον ψηφιακό κόσμο, ωστόσο,  οι τρόποι που λαμβάνει χώρα η λογοκρισία είναι πολύ πιο πολύπλοκοι και εξειδικευμένοι.  Στην περίπτωση του διαδικτύου η λογοκρισία ασκείται τεχνικά, με την φραγή διευθύνσεων IP και διάφορα φιλτραρίσματα, όπως το φιλτράρισμα και η ανακατεύθυνση του συστήματος ονομάτων τομέων (DNS), το φιλτράρισμα πακέτων ενός πρωτοκόλλου TCP του οποίου τερματίζεται η μετάδοση όταν γίνει ο εντοπισμός συγκεκριμένων λέξεων (λέξεις – κλειδιά), αντίστοιχα και  με το φιλτράρισμα του URL.

Άλλη μέθοδος είναι οι επιθέσεις δικτύων υπολογιστών κατά την οποία υπονομεύεται η πρόσβαση σε συγκεκριμένες σελίδες και ηλεκτρονικές υπηρεσίες, όπως επίσης και η μέθοδος της απόκρυψης των αποτελεσμάτων αναζήτησης σε μια μηχανή αναζήτησης. Υπάρχουν πολλοί τρόποι, μέσω των οποίων οι γνώστες του κόσμου των ηλεκτρονικών υπολογιστών μπορούν να εφαρμόσουν, ούτως ώστε να επιτευχθεί η λογοκρισία, ακόμη και μέσω της πλήρους αποσύνδεσης δικτύου και την ολοκληρωτική διακοπή της λειτουργίας των δρομολογητών, χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λογισμικό ή εξοπλισμό σε περίπτωση μηχανικής επέμβασης.

Λογοκρισία στο διαδίκτυο
Πηγή εικόνας: medium.com

Ο χάρτης της λογοκρισίας

Η λογοκρισία στο διαδίκτυο είναι σήμερα ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Η διεθνής ΜΚΟ «Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα», στα πλαίσια των δράσεών της υπέρ της προώθησης της ελεύθερης πληροφόρησης και κατά της λογοκρισίας, δημοσιεύει ετησίως έναν χάρτη ο οποίος αποτελεί δείκτη της ελευθερίας του τύπου και είναι αποτέλεσμα επισταμένης έρευνας.

Λογοκρισία στο διαδίκτυο
Ο Δείκτης Ελευθερίας του Τύπου του 2020
σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους χωρίς Σύνορα. / Πηγή εικόνας: el.wikipedia.org

Οι «Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα» μέσα από την εμπειρία ετών που έχουν σχετικά με το ζήτημα της λογοκρισίας στον κόσμο επισημαίνουν ότι:

Advertising

«Aντιμέτωπη με τον πόλεμο, την αυξανόμενη απειλή των μη κρατικών παραγόντων, τη βία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων και την οικονομική κρίση, η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης ολοένα και μειώνεται και στις πέντε ηπείρους»


Όταν η ελευθερία διώκεται και φυλακίζεται

Η Αραβική Άνοιξη, είναι ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στον κόσμο κατά την περίοδο 2010-2011 και είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της δύναμης του διαδικτύου, αφού τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τότε, συνέβαλαν στο μέγιστο στην ενημέρωση για τα τεκταινόμενα και τελικά στην  οργάνωση μαζικών εξεγέρσεων σε χώρες που, πριν το ξέσπασμα των γεγονότων, διοικούνταν από αυταρχικά καθεστώτα και η λογοκρισία ήταν σε πάρα πολλές περιπτώσεις ακραία. Σχετικά με αυτό το ιστορικό γεγονός, οι  «Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα» αναφέρουν σε έκθεσή τους:

«Το Διαδίκτυο και οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης αποδείχθηκαν πέρα από κάθε αμφιβολία κατάλληλα εργαλεία για διαμαρτυρία, προώθηση ιδεών και πληροφόρηση, καθώς και ως οχήματα ελευθερίας».

Οι διαδηλώσεις, οι διαμαρτυρίες  και οι εξεγέρσεις  εκείνης της περιόδου υπήρξαν ιδιαίτερα έντονες και το εκρηκτικό κλίμα μεταφέρθηκε και επικράτησε για καιρό στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέση Ανατολής όπως την Αίγυπτο, την Υεμένη, την Λιβύη, τη Συρία, το Μπαχρέιν, το Λίβανο και την Σαουδική Αραβία και πολλές άλλες χώρες.

Διαβάστε επίσης  Κωνσταντίνος Π. Καβάφης: Ένας από τους σημαντικότερους Νεοέλληνες ποιητές της σύγχρονης εποχής
Advertising

Κατά την διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, στην Αίγυπτο, bloggers που θεωρούνταν επικίνδυνοι από το  καθεστώς  καταδιώχθηκαν και φυλακίστηκαν. Στη Συρία το facebook παγιδεύτηκε από την κυβέρνηση και εκλάπησαν προσωπικά δεδομένα των χρηστών, ενώ αργότερα χάκερ επιτέθηκαν σε αντίπαλες στο καθεστώς ιστοσελίδες και τελικώς διακόπηκε η πρόσβαση στο διαδίκτυο εντελώς. Σε όλο αυτό το διάστημα οι ακτιβιστές κατέγραφαν «παράνομα» την ένοπλη βία, μέσω κινητών τηλεφώνων κυρίως, και διακινούσαν το υλικό μέσω Τουρκίας και Λιβάνου. Αρκετοί από τους ακτιβιστές συνελήφθησαν, έπεσαν θύματα απαγωγής, βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν.  Αντίστοιχα βίαια γεγονότα καταγράφηκαν και σε πολλές άλλες χώρες που συμμετείχαν στην εξέγερση της Αραβικής Άνοιξης.  Δυστυχώς η κατάσταση στις παραπάνω χώρες δεν έχει βελτιωθεί παρόλο που άλλαξαν πολλά. Η λογοκρισία παραμένει μείζων πρόβλημα για τους λαούς αυτών των χωρών.

Στην Κίνα, την Βόρεια Κορέα, το Ιράν και την Τουρκία  η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Στις  χώρες αυτές  η λογοκρισία είναι συνήθης πρακτική, και μάλιστα σε πολύ σοβαρή κατάσταση, σύμφωνα και με τον παραπάνω χάρτη. Όσον αφορά την Ελλάδα, σύμφωνα με τον χάρτη του δείκτη της ελευθερίας του τύπου, παρουσιάζονται ευδιάκριτα προβλήματα.

Σήμερα σε πολλά μέρη του κόσμου άνθρωποι διώκονται ποικιλοτρόπως, φυλακίζονται, βασανίζονται και συχνά δολοφονούνται εξαιτίας της λογοκρισίας και οι πολίτες  έχουν σε ανεπαρκή βαθμό, ή καθόλου, πρόσβαση σε απαραίτητες και καίριες πληροφορίες, ενώ σε πολλές χώρες οι άνθρωποι στερούνται του βασικού δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.

Λογοκρισία στο διαδίκτυο
Πηγή εικόνας: www.mounirsamuel.nl

Παγκόσμια ημέρα κατά της λογοκρισίας στο διαδίκτυο

Όπως προαναφέρθηκε, η 12η Μαρτίου καθιερώθηκε, το 2009,  από τους «Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα» ως Παγκόσμια ημέρα κατά της λογοκρισίας στο διαδίκτυο. Σκοπός αυτής της καθιέρωσης είναι ο προβληματισμός όλων μας σχετικά με αυτό το θέμα, την στιγμή που παγκοσμίως το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης και πρόσβασης στην πληροφορία πλήττεται σοβαρά και ιδιαίτερα την περίοδο που διανύουμε.

Advertising

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δρομολογήσει διάφορα προγράμματα και δράσεις για να υποστηρίξει την ελευθερία της έκφρασης στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, για να ενημερώσει  όλους μας σχετικά με αυτό το σοβαρό ζήτημα, καθώς επίσης και για να καταπολεμήσει την οποιαδήποτε παραβίαση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και να συνδράμει στους δημοσιογράφους που απειλούνται. Λεπτομέρειες σχετικά με τις συγκεκριμένες δράσεις μπορείτε να βρείτε στην αντίστοιχη ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου (link).

Διαβάστε επίσης  Μάριος Πλωρίτης: Ένας από τους μεγαλύτερους διανοούμενους της μεταπολεμικής περιόδου
Λογοκρισία στο διαδίκτυο
Πηγή εικόνας: www.themoscowtimes.com

Η ελευθερία μας σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία των άλλων

Η ελευθερία μας σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία των άλλων. Η ατομική ελευθερία δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι απεριόριστη. Επίσης δεν μπορεί κάποιοι, μόνο και μόνο επειδή θεωρούν πως βρίσκονται σε θέση ισχύος  να εκμεταλλεύονται το όνομα της ελευθερίας για να επιβάλλουν τους περιορισμούς τους στους άλλους. Οι ισορροπίες είναι εξαιρετικά λεπτές και το ζήτημα είναι ζωτικής σημασίας.  Είναι υποχρέωσή όλων μας να γνωρίζουμε τι σημαίνει η λέξη «ελευθερία», που τόσο εύκολα ξεστομίζουμε κάθε τόσο και ιδιαίτερα σε εποχές που αυτή βάλλεται, και είναι υποχρέωσή μας να την διεκδικούμε  για εμάς και για τους άλλους με σεβασμό και επίγνωση. Ο John Stuart Mill στο βιβλίο του «Περί Ελευθερίας» (1859) αναφέρει μεταξύ άλλων:

«Ο μοναδικός σκοπός χάριν του οποίου νομιμοποιείται το κράτος να περιορίσει την ελευθερία του ατόμου παρά τη θέλησή του τελευταίου είναι για να αποτρέψει τη βλάβη σε άλλα άτομα. Δεν νομιμοποιείται όμως το κράτος να περιορίσει την ελευθερία του ατόμου για το «δικό του καλό» (σωματικό ή ηθικό). Δεν δικαιούται να το υποχρεώσει να κάνει ή να μην κάνει κάτι διότι υποτίθεται πως έτσι θα είναι καλύτερα γι’ αυτό ή διότι θα το κάνει ευτυχέστερο ή γιατί σύμφωνα με κάποιους έτσι είναι «πιο σωστό» ή «πιο σοφό». Το άτομο είναι κυρίαρχο πάνω στον εαυτό του, πάνω στο σώμα του και στο μυαλό του».

Λογοκρισία στο διαδίκτυο
Πηγή εικόνας: dimosiografia.com

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να πάρετε μια ιδέα για το πως λειτουργεί η λογοκρισία στο διαδίκτυο (υπότιτλοι στα Αγγλικά).

Advertising


Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:

Λογοκρισία του διαδικτύου – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: el.wikipedia.org – Τελευταία πρόσβαση: 11/3/2021

Η λογοκρισία στο ίντερνετ επεκτείνεται διεθνώς – Ματθαίος Τσιμιτάκης – 13/2/2012 – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.kathimerini.gr – Τελευταία πρόσβαση: 11/3/2021

Advertising

Από το ίντενετ στη λογοκρισία; – Γιώργος Πλειός – Ιανουάριος 2020 – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: sites.google.com – Τελευταία πρόσβαση: 11/3/2021

Google: Διέρρευσε έρευνα με τίτλο η καλή λογοκρισία – 11/10/2018 – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση:www.secnews.gr – Τελευταία πρόσβαση: 11/3/2021

Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Λογοκρισίας στο Διαδίκτυο Σωτήρης Ι. – Μάριος Ε.
Ελληνογαλλικό Κολλέγιο «ΔΕΛΑΣΑΛ» 2012 – 2013 Ερευνητική Εργασία 2 ου Τετραμήνου – Πλούτων Λύκος –
Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση:slideplayer.gr – Τελευταία πρόσβαση: 11/3/2021

Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση:el.wikipedia.org –
Τελευταία πρόσβαση: 11/3/2021

Advertising

Παγκόσμια ημέρα κατά της λογοκρισίας στο διαδίκτυο – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση:
www.europarl.europa.eu – Τελευταία πρόσβαση: 11/3/2021

Τα όρια της ελευθερίας – 2/6/2015 – Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση:sciencearchives.wordpress.com
– Τελευταία πρόσβαση: 11/3/2021

 

Γεννήθηκα και ζω στο Βόλο. Σπούδασα δημοσιογραφία και η γραφή είναι η μεγάλη μου αγάπη. Τα βιβλία και οι βόλτες στην πόλη και στην φύση, γεμίζουν ευχάριστα τον ελεύθερό μου χρόνο. Οι άνθρωποι είναι πάντα έμπνευση για μένα και θεωρώ πως τα πάντα γύρω μας, ακόμη και τα πιο απλά, μπορούν να μας διδάξουν, αρκεί να τα παρατηρούμε από κάθε οπτική.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Οι νέες κυκλοφορίες βιβλίων για τον Φεβρουάριο

Λίγο πριν εκπνεύσει ο χειμώνας και υποδεχθούμε την άνοιξη σας

Η θεά της ομορφιάς Αφροδίτη και η απεικόνιση της στην τέχνη

Η θεά της ομορφιάς Αφροδίτη και η απεικόνιση της στην