Αν η περίοδος της καραντίνας βοήθησε να δούμε ταινίες που θέλαμε χρόνια να δούμε και διαρκώς αναβάλλαμε, τότε μετά από αυτήν πετύχαμε να κάνουμε ένα βήμα παραπάνω εξερευνώντας νέους κινηματογραφικούς ορίζοντες με διαφορετικό σκηνικό και ομιλούμενη γλώσσα. Ένας από αυτούς είναι και ο σύγχρονος ισπανικός κινηματογράφος.
Όλοι, λίγο πολύ, γνωρίζουμε τι εστί Almodovar, Bardem, Cruz, Inarritu και πάει λέγοντας. Από που θα ξεκινούσαμε όμως αν κάποιος μας ζητούσε να του προτείνουμε κάποιες ταινίες ώστε να αντιληφθεί τι είναι ο ισπανικός κινηματογράφος; Το πιθανότερο είναι να του προτείναμε να δει τις ακόλουθες ταινίες προτού ή αφότου είχε προηγηθεί κάποια μικρή μύηση στην παράδοση με τον Buñuel ή τους κυριότερους εκπρόσωπους της movida madrileña. Προσοχή όμως: Ισπανικός δεν σημαίνει μόνο ισπανόφωνος αλλά ισπανικής παραγωγής διαφοροποιώντας τον από τον μεξικανικό, παραδείγματος χάριν, ο οποίος είναι ισπανόφωνος αλλά όχι ισπανικός. Εάν λοιπόν, αναρωτιέστε από που να ξεκινήσετε, τότε ίσως να έχουμε τη λύση.
1.«Άνοιξε τα μάτια» / Abre Los Ojos (1997)
Σκηνοθεσία: Alejandro Amenábar
Πρωταγωνιστούν: Eduardo Noriega, Penélope Cruz, Chete Lera
Βαθμολογία στο IMDΒ: 7.7/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=cF9BRZdD9qo&ab_channel=Tr%C3%A1ilersEspa%C3%B1oles
Ίσως από τις must watch ταινίες που διαθέτει ο ισπανικός κινηματογράφος, το Abre Los Ojos είναι από τις ταινίες που πετυχαίνει να δημιουργήσει ένα σουρεαλιστικό και μυστηριώδες έργο που ίσως και ο κος David Lynch θα απολάμβανε. Ο César, ένας γοητευτικός νέος βρίσκεται ανάμεσα στην όμορφη Sofía, την προκλητικά προσκολλημένη μαζί του Nuria και ένα παιχνίδι παραλογισμού μετά από ένα μεγάλο ατύχημα που του παραμορφώνει το πρόσωπο αλλά και την ικανότητα της λογικής, της μνήμης και της ίδιας του της ταυτότητας αλλά και των ανθρώπων γύρω του. Είναι οι γύρω του αυτοί που φαίνονται ή μήπως το είδωλο που βλέπει στον καθρέφτη και πια δεν μοιάζει σε τίποτα με εκείνο που είχε συνηθίσει ως δικό του, επηρεάζει και των υπολοίπων; Μέχρι που θα φτάσει για να επιστρέψει σε αυτό που ήταν πριν; Ένα από τα πρώτα δείγματα της σκηνοθετικής αλλά και συγγραφικής ικανότητας του Amenabar, αποτελεί από τα πλέον κινηματογραφικά «τρόπαια» του ισπανικού κινηματογράφου, από τα ελάχιστα ψυχολογικά θρίλερ στην «χρυσή» εποχή των 90’s καθώς και την ταινία που βασίστηκε το μετέπειτα «Vanilla Sky» με κοινή πρωταγωνίστρια την Penelope Cruz.
2. «Όλα για τη μητέρα μου»/ Todo sobre mi madre (1999)
Σκηνοθεσία: Pedro Almodovar
Πρωταγωνιστούν: Cecilia Roth, Marisa Paredes, Candela Peña
Βαθμολογία στο IMDΒ: 7.8/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=hcVEvcP1iAc&ab_channel=eldeseopc
Δεν είναι τυχαίο που ο ισπανικός κινηματογράφος αναγνωρίζει τον Almodovar ως τον πρωτοπόρο του. Ήδη από την δεκαετία του ’80, ο Pedro γέννησε έργα που πλέον αποτελούν cult στοιχεία και γι’ αυτό θα τα βρει κανείς σε βιντεοκασέτες ή σε DVD παλαιάς κοπής κι όχι στο Internet. Όμως, το «Όλα για τη μητέρα μου» ήταν τόσο εκείνο που του χάρισε το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 2000 όσο και η αρχή ενός κινηματογραφικού οργασμού δεκαετιών. Όπως πάντα, η γυναίκα είναι η μούσα και οι δοκιμασίες που βιώνει είναι τελικά και ο δρόμος προς την εξιλέωση της. Η Manuela κρύβει από τον γιό της την αληθινή ταυτότητα του πατέρα του μέχρι που καλείται να αντιμετωπίσει ίσως το μεγαλύτερο πλήγμα του μητρικού ρόλου προσπαθώντας να δαμάσει ως άλλος γενναίος ταύρος το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
3. Jamón Jamón (1992)
Σκηνοθεσία: Bigas Luna
Πρωταγωνιστούν: Penélope Cruz, Stefania Sandrelli, Javier Bardem
Βαθμολογία στο IMDB: 6.4/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=LEzXp8IjzZA&ab_channel=TelicDrummer
Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε απαραίτητα με κάποιο εξ ολοκλήρου «αριστούργημα» που γέννησε ο ισπανικός κινηματογράφος αλλά η συγκεκριμένη ταινία μπήκε στη λίστα για τρεις λόγους: Πρώτον, αποτελεί την παρθενική εμφάνιση της Penelope Cruz στη μεγάλη οθόνη μόλις στα 18 της χρόνια. Δεύτερον, ένας 23χρονος Javier Bardem με δερμάτινο παντελόνι και μια Yamaha να τα κάνει μαντάρα και τρίτον, ένα σενάριο σκοτεινό και περίεργο που δεν βγάζει κανένα ουσιαστικό νόημα αλλά γι’ αυτό και τελικά σε εξιτάρει τόσο ώστε να τη δεις ως το τέλος κι ας αναρωτιέσαι «Τι ήταν αυτό που είδα;». Η Silvia μένει έγκυος από τον φίλο της και γιο μιας πολύ ευκατάστατης οικογένειας. Η κοινωνική της τάξη όμως αποτελεί τον λόγο της μητέρας του καλού της που αρνείται πάσει θυσία να την αποδεχτεί φτάνοντας στο σημείο να προσλάβει ένα γοητευτικό μοντέλο και ταυρομάχο για να την σαγηνέψει και να την απομακρύνει από τον γιο της.
4. «Αόρατος Επισκέπτης»/ Contratiempo (2016)
Σκηνοθεσία: Oriol Paulo
Πρωταγωνιστούν: Mario Casas, Ana Wagener, Jose Coronado
Βαθμολογία στο IMDB: 8.1/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=zMMCg9SAVTY&ab_channel=VILLAGE
Όταν ο Andrian Doria κατηγορείται για ένα έγκλημα που υποστηρίζει πως δεν διέπραξε, έχει 2 ώρες και κάτι λεπτά να συνεργαστεί με τη δικηγόρο του για να βρει το άλλοθι που θα κάνει το δικαστήριο να τον αθωώσει. Η μια ιστορία παρεμβαίνει για να ανατρέψει την προηγούμενη, πριν η επόμενη έρθει να ανατρέψει τις υπόλοιπες. Ποιά όμως είναι η αληθινή, ποιά η ψεύτικη και ποιο θα ήταν το καλύτερο άλλοθι; Μια ταινία που σε λιγότερο από δυο ώρες καταφέρνει να αποκρούσει την εκδοχή που επικρατεί την ίδια στιγμή μέχρι στο τέλος να ανατρέψει κάθε δεδομένο. Ισπανικός κινηματογράφος στα καλύτερα του, μυστήριο και ίσως από τις καλύτερες ταινίες της τελευταίας δεκαετίας, την οποία μπορείτε να απολαύσετε και στο Netflix.
5. «H θάλασσα μέσα μου»/ Mar adentro (2004)
Σκηνοθεσία: Alejandro Amenábar
Πρωταγωνιστούν: Javier Bardem, Belén Rueda,, Lola Dueñas
Βαθμολογία στο IMDB: 8/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=PxXb_YZ-CQI
Η αληθινή ιστορία του τετραπληγικού Roman Sampedro που επί 28 χρόνια προσπαθούσε να κερδίσει τη νομική μάχη για την ικανοποίηση του αιτήματος του για ευθανασία. Η ταινία εξετάζει τόσο τη διαφορετική σχέση του πρωταγωνιστή με την οικογένεια του, τον περίγυρο του, την επιρροή που ασκούν πάνω του δύο διαφορετικές γυναίκες, η Julia και η Rosa αλλά και την επιρροή που ο ίδιος ασκεί σε αυτές όσο και τη σχέση με τον ίδιο του τον εαυτό. Ο Amenabar πετυχαίνει μέσω σκηνοθεσίας και σεναρίου (που υπογράφει ο ίδιος) να απεικονίσει διαφορετικές εκδοχές της αντίληψης πολλαπλών προσώπων για τη ζωή σε συνάρτηση με την αξιοπρέπεια αλλά κυρίως, να προβληματίσει το κοινό για το αν τελικά το δικαίωμα στο θάνατο είναι εξίσου, λιγότερο ή περισσότερο σημαντικό με το δικαίωμα στη ζωή.
6. «Το σεξ και η Λουσία»/ Lucía y el sexo (2001)
Σκηνοθεσία: Julio Medem
Πρωταγωνιστούν: Paz Vega, Tristán Ulloa, Najwa Nimri
Βαθμολογία στο IMDB: 7.2/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=7cB0Fu88ayc
Ο Lorenzo είναι νεαρός συγγραφέας, o οποίος συζεί με τη Lucia. Ένα ατύχημα θα οδηγήσει την Lucia σε ένα νησί της Μεσογείου, όπου θα γνωρίσει την Elena. Προηγουμένως όμως, ο Lorenzo θα μπλέξει σε μια περίπλοκη κατάσταση ενώ το επερχόμενο βιβλίο του φαίνεται να περιπλέκεται σε πολύ μεγάλο βαθμό με την ίδια του τη ζωή. Ο ισπανικός κινηματογράφος φημίζεται για πολλά στοιχεία του όπως η σκηνογραφία, η μουσική ή η θεματολογία που περιστρέφεται πολλές φορές γύρω από το σεξ και όλα τα καλά ή τα άσχημα που βρίσκονται μέσα ή έξω από αυτό. Η συγκεκριμένη θεωρείται μια από τις πιο αισθησιακές ταινίες που διαθέτει ο ισπανικός κινηματογράφος εξετάζοντας τον συσχετισμό έρωτα και σεξ, πως ή εάν τελικά πάνε πάντα μαζί φτάνοντας ή όχι, μέσω της πορείας των πρωταγωνιστών σε έναν δρόμο πόνου και έλλειψης, στον δύσκολο αλλά όχι απίθανο συνδυασμό όπου το σεξ είναι ταυτόχρονα έρωτας, πάθος, αγάπη και παρόρμηση.
7.“Biutiful” (2010)
Σκηνοθεσία: Alejandro G. Iñárritu
Πρωταγωνιστούν: Javier Bardem, Maricel Álvarez, Hanaa Bouchaib
Βαθμολογία στο IMDB: 7.5/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=3WzJcwGA6YM
Σε αυτήν την ταινία, ο Bardem υποδύεται τον Uxbal, ο οποίος έχει διαγνωστεί με καρκίνο και μόλις δύο μήνες ζωής. Προσπαθεί λοιπόν, να βάλει σε τάξη το χάος της ζωής του και όσων την απαρτίζουν πριν πεθάνει αντιμετωπίζοντας τα ερείπια της, τον θάνατο αλλά και τον ακόμη μεγαλύτερο φόβο ενός πατέρα που τρέμει για το μέλλον των παιδιών του όταν αυτός φύγει. Ο Iñárritu με την ταινία αυτή τιμά την μνήμη του πατέρα του, παρουσιάζει την χειρότερη πλευρά της Βαρκελώνης, γεμάτη δυστυχία, βρωμιά και κακία, με παράνομους μετανάστες που γίνονται έρμαιο εκμετάλλευσης στα χέρια επιτηδείων και μέσω της σπαραχτικής ρεαλιστικής απεικόνισης της πραγματικότητας, δίνει μια γροθιά στο στομάχι υπενθυμίζοντας ότι στη ζωή δεν είναι όλα άσπρο-μαύρο και πρέπει να σκεφτόμαστε καλά προτού χρειαστεί να προβούμε σε ηθικές κρίσεις. Από τις καλύτερες ταινίες που έχει χαρίσει ο ισπανικός κινηματογράφος και με έναν καθηλωτικό Javier Bardem στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
8. «Το Σώμα»/ El cuerpo (2012)
Σκηνοθεσία: Oriol Paulo
Πρωταγωνιστούν: Jose Coronado, Hugo Silva, Belén Rueda
Βαθμολογία στο IMDB: 7,6/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=NyE5LnY3dT0&ab_channel=MovieclipsTrailers
Από τον σκηνοθέτη του Contratiempo, το συγκεκριμένο ψυχολογικό – αστυνομικό θρίλερ, εξετάζει την εξαφάνιση του πτώματος μιας γοητευτικής γυναίκας από το νεκροτομείο και τα μυστικά τα οποία ο δαιμόνιος ντετέκτιβ της υπόθεσης ανακαλύπτει προσπαθώντας να το εντοπίσει. Ωραιότατο θρίλερ εγκλήματος με συνεχόμενη και γρήγορη ροή, γεμάτο ανατροπές και αγωνία που δεν κουράζει συνοδευόμενο από πολύ αξιόλογες ερμηνείες. Από τις καλύτερες ισπανικές παραγωγές μυστήριου των τελευταίων ετών.
9. «Ο θυρωρός» / Mientras duermes (2011)
Σκηνοθεσία: Jaume Balagueró
Πρωταγωνιστούν: Luis Tosar, Marta Etura, Alberto San Juan
Βαθμολογία στο IMDB: 7.2/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=pJFXlyd9JwM&ab_channel=Filmax
O Cesar είναι ο θυρωρός ενός συγκροτήματος πολυκατοικιών στην Βαρκελώνη, ο οποίος πιστεύει πως γεννήθηκε χωρίς την ικανότητα να νιώθει ευτυχισμένος βάζοντας ως σαδιστικό σκοπό της ζωής του να κάνει τη ζωή των γύρω του μια κόλαση. Τα πράγματα όμως περιπλέκονται όταν μια ένοικος, η Clara, αποδεικνύεται πολύ πιο δύσκολη στο να τη μεταχειριστεί από όσο περίμενε ενώ όταν κάνει την εμφάνιση του ο σύντροφος της, Marcos, τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο. Ταινία με στοιχεία θρίλερ αλλά περισσότερο ένα ψυχολογικό δράμα καθώς βλέπουμε τα πάντα από τη σκοπιά του πρωταγωνιστή ενώ ξετυλίγεται σταδιακά ο χαρακτήρας του. Αληθοφανές σενάριο, μοναδική ερμηνεία από τον Luis Tozar ως θυρωρό και μια αρκετά σκληρή απεικόνιση της ανθρώπινης φύσης, όχι όμως εντελώς ανύπαρκτη.
10. “Το ξέρουν όλοι”/ Todos lo saben (2018)
Σκηνοθεσία: Asghar Farhadi
Πρωταγωνιστούν: Penélope Cruz, Javier Bardem, Ricardo Darín
Βαθμολογία στο IMDB: 7/10
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=h9j_lraq8ko
Η Carolina, μια Ισπανίδα που ζει στο Μπουένος Άιρες, επιστρέφει στην πατρίδα της, μια μικρή πόλη έξω από τη Μαδρίτη με τον Αργεντίνο σύζυγό της και τα παιδιά τους για τον γάμο της αδερφής της. Ωστόσο, το ταξίδι διαταράσσεται από απροσδόκητα γεγονότα που φέρνουν μυστικά στο φως. Το σενάριο δεν έχει κάτι το ιδιαίτερο αλλά φροντίζει να πει πιο σημαντικά με μια δεύτερη ματιά. Για παράδειγμα, ότι οι συγκυρίες ίσως φέρνουν τα πράγματα αντίθετα από ότι επιδιώκουμε αλλά όταν δοθεί η αφορμή, οι καταπιεσμένες επιθυμίες θα σπάσουν κάθε φραγμό πλημμυρίζοντας τις συμβατικές μας ζωές. Όλη η αξία του έργου έγκειται στην κυκλική αποκάλυψη των κρυμμένων επιθυμιών, μυστικών, οργής και ζήλιας αλλά και του μεγαλείου που ο καθένας από εμάς κρύβει εσωτερικά.
