«Κάτσε ήσυχος επιτέλους!»,«Πάλι ξέχασες ότι είχατε διαγώνισμα;»,«Πρέπει να μάθεις να περιμένεις τη σειρά σου!». Αυτές και άλλες εκατοντάδες παρόμοιες φράσεις έχουν γίνει η καθημερινότητα για τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ. Τι είναι όμως το σύνδρομο ΔΕΠ-Υ και πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά που χαρακτηρίζονται απ´αυτό;
Τι είναι ΔΕΠ-Υ;
Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) ανήκει κυρίως στο τομέα της παιδοψυχιατρικής, καθώς η εξέλιξη της στην ενήλικη ζωή βρίσκεται ακόμη και σήμερα σε αδιάβατα μονοπάτια. Η ΔΕΠ-Υ χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τα συμπτώματα που παρουσιάζει. Έχουμε λοιπόν τον πρώτο τύπο με χαρακτηριστικό την έλλειψη προσοχής. Ακολουθεί ο τύπος με κύριο χαρακτηριστικό την υπερκινητικότητα και τέλος σαν τρίτο τύπο έχουμε τον συνδυασμό των δύο παραπάνω. Ο αριθμός των παιδιών με ΔΕΠ-Υ ανέρχεται σε ποσοστό 5-7% στις μαθητικές ηλικίες, με τα αγόρια να υπερτερούν σε σχέση με τα κορίτσια. Κύρια συμπτώματα είναι η δυσκολία στην τήρηση κανόνων, η δυσκολία στο να περιμένουν τη σειρά τους, η ελλιπής οργάνωση, οι νευρικές κινήσεις, ενώ έχουν το χαρακτηριστικό της υπερκινητικότητας και της δυσκολίας συγκέντρωσης. Τα συμπτώματα αυτά είναι ένας λόγος που η διάγνωση της ΔΕΠ-Υ έρχεται συνήθως με την ένταξη των παιδιών στην σχολική κοινότητα.
Ψυχοθεραπεία στα παιδιά με ΔΕΠ-Υ
Η πιο διαδεδομένη θεραπεία, όπως θα γνωρίζουν οι περισσότεροι, είναι η φαρμακευτική αγωγή με τη χρήση φαρμάκων ως διεγέρτες ή μη του κινητικού συστήματος. Χωρίς να απορρίπτουμε την αναγκαιότητα της φαρμακευτικής υποστήριξης, πλέον χρησιμοποιούνται νέες μη φαρμακευτικές μέθοδοι με στόχο κυρίως τον κατευνασμό των συμπτωμάτων.
Κύριος παράγοντας λοιπόν στην “ομάδα” μη φαρμακευτικής παρέμβασης αποτελεί η ψυχοθεραπεία. Μια θεραπεία η οποία είναι απαραίτητη τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς ή το κοντινό περιβάλλον των παιδιών με ΔΕΠ-Υ. Η σχέση των παιδιών με την οικογένεια τους θα πρέπει να ξαναχτιστεί σε νέες βάσεις αυτή τη φορά, με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή. Ο τύπος ψυχοθεραπείας που επιλέγετε συνήθως είναι η γνωσιακή και συμπεριφοριστική θεραπεία. Ο θεραπευτής λοιπόν έχει ως στόχο να ξαναγνωρίσει στο παιδί τον εαυτό του αυτή τη φορά μέσα από τη ΔΕΠ-Υ κι όχι ως εγωκεντρικό, τεμπέλη ή κακομαθημένο άτομο που συνηθίζει να παρουσιάζεται. Έτσι, θα δημιουργηθεί μια στρατηγική για την τόνωση της αυτοπεποίθησης του παιδιού, τον αυτοέλεγχο και θα δημιουρηγηθεί ένα πλάνο για την κατάκτηση στόχων που θα θέσουν παρέα.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού
Ένα σημαντικό κομμάτι της παιδικής ηλικίας αποτελεί το σχολείο. Πώς θα μπορούσαμε ν′ αφήσουμε εκτός λοιπόν τους εκπαιδευτικούς; Ένας εκπαιδευτικός που έχει στη τάξη του ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ οφείλει να προσαρμοστεί σε αυτή τη συνθήκη και να βοηθήσει από τη μεριά του το παιδί. Θα χρειαστεί λοιπόν να έχει μια διαφορετική προσέγγιση, χωρίς να γίνεται αντιληπτή από τα υπόλοιπα παιδιά, βοηθώντας παράλληλα το παιδί με ΔΕΠ-Υ να ενταχθεί στη τάξη. Συχνά θα δείτε το παιδί με ΔΕΠ-Υ απομονωμένο και χωρίς φίλους, προσπαθώντας με θεατρινισμούς να τραβήξει την προσοχή των υπολοίπων. Εδώ έρχεται ο εκπαιδευτικός παίρνοντας και το ρόλο του ψυχολόγου κάποιες φορές, όχι μόνο να βοηθήσει το παιδί να εμπλουτίσει τις γνώσεις του και να γίνει όσο πιο επιμελής είναι εφικτό, αλλά και να ενταχθεί στην υπόλοιπη τάξη και την σχολική κοινότητα ως ένα ίσο μέλος της.
Άσκηση και παιδιά με ΔΕΠΥ
Μάικλ Φέλπς (23 χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια), Τιμ Χάουαρντ ( τερματοφύλακας εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου Η.Π.Α.), Λούις Σμιθ (ασημένιος Ολυμπιονίκης ενόργανης) είναι μερικά παραδείγματα πετυχημένων αθλητών όπου είχαν ΔΕΠ-Υ. Η άσκηση αποτελεί αναγκαιότητα για τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ. Ανάλογα με το είδος άσκησης που θα προτιμηθεί θα έχουμε διαφορετικά οφέλη για το παιδί, ενώ σύμφωνα με τελευταίες έρευνες φαίνεται ότι η ατομική άθληση υπερτερεί σε επιδόσεις σε σχέση με την ομαδική. Στην ατομική άσκηση λοιπόν το παιδί θα καταφέρει να διακριθεί και να επιτύχει υψηλότερες επιδόσεις. Σε αντίθεση με την ομαδική άσκηση που διατηρεί το παιδί σε χαμηλότερα επίπεδα επίδοσης αλλά προάγει τη συγκέντρωση του και την κοινωνικοποίηση.
Η άσκηση σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία ανατομικά πέρα από την ενδυνάμωση και τα υπόλοιπα γενικότερα οφέλη που έχει στην υγεία έχει και άλλες ιδιότητες. Αυξάνει τη ροή αίματος στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα την απελευθέρωση χημικών ουσιών όπως η ντοπαμίνη και νορεπινεφρίνη. Οι ουσίες αυτές προσφέρουν ευχαρίστηση, καλύτερη σκέψη και εστίαση προσοχής και συνηθίζουμε να τις παίρνουμε μέσω φαρμακευτικής αγωγής. Πιο συγκεκριμένα λοιπόν, ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ εφόσον ασχοληθεί με την άσκηση μαζί μ′ έναν εκπαιδευμένο προπονητή, γυμναστή ή φυσικοθεραπευτή θα αποκτήσει πολλά oφέλη. Θα βελτιώσει το γνωστικό του επίπεδο, τη λειτουργία του εγκεφάλου του, τη συμπεριφορά του και τέλος θα εκτονώνει την περίσσια ενέργειά του.
Διατροφή παιδιών με ΔΕΠ-Υ
Η διατροφή είναι άλλο ένα σημαντικό κομμάτι για τη διατήρηση της υγείας των παιδιών, ενώ ακόμη περισσότερο των παιδιών με ΔΕΠ-Υ. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ λοιπόν έχουν ανάγκη από τρόφιμα που θα διατηρήσουν τα επίπεδα ενέργειας και σακχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα και γενικότερα από ένα υγιεινό διαιτολόγιο. Είναι σημαντική μια διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνες (κρέας, ξηροί καρποί), σύνθετους υδατάνθρακες (φρούτα, λαχανικά), βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία. Τέλος, πρέπει να αποφεύγετε η κατανάλωση ζάχαρης και άλλων υδατανθράκων, καθώς έχουν δείξει ότι μέσω αυτών αυξάνεται η υπερδραστηριότητα των παιδιών με ΔΕΠ-Υ.
Όσο λοιπόν ενδείκνυται ένας υγιεινός τρόπος ζωής γενικότερα για την παιδική και εφηβική ηλικία, η ανάγκη αυτή για τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ αυξάνεται πολύ περισσότερο.
