Πολύ συχνά ακούμε τον όρο “βιολογικός καθαρισμός”. Ο βιολογικός καθαρισμός, αφορά στην επεξεργασία λυμάτων. Δηλαδή τη διαδικασία μέσω της οποίας διαχωρίζονται οι μολυσματικές ουσίες από το νερό των λυμάτων. Αυτόν τον περίφημο και απαραίτητο μηχανισμό που πολλές πόλεις ήδη έχουν για την διαχείριση των αποβλήτων τους και ο οποίος είναι όχι απλά αναγκαίος αλλά χωρίς αυτόν δεν νοείται πόλη βιώσιμη που να ζουν στοιχειωδώς αξιοπρεπώς οι κάτοικοι της. Δηλαδή όλα τα οικιακά απόβλητα διοχετεύονται κάπου μέσω ενός αγωγού (αποχετευτικού σωλήνα που συνδέει κάθε σπίτι) όπου πηγαίνουν και συγκεντρώνονται όλα μαζί σε έναν κλειστό χώρο όπου επεξεργάζονται.
Εκεί καθαρίζονται, και το νερό μπορεί πλέον καθαρό να χρησιμοποιείται για πότισμα ή να χύνεται στη θάλασσα. Ο καθαρισμός αυτός γίνεται με τους μικροοργανισμούς που τα ίδια τα απόβλητα έχουν και γι αυτό το λόγο η όλη διαδικασία ονομάζεται «βιολογικός καθαρισμός», επειδή χρησιμοποιεί τη βιολογία ή τη φυσιολογική ύπαρξη τους με το πλήθος των μικροοργανισμών που έχουν. Με λίγα λόγια ο καθαρισμός βασίζεται στη δράση και τη λειτουργία των μικροβίων που υπάρχουν στη φύση και πιο συγκεκριμένα στα οικιακά απόβλητα ή «βοθρολύμματα» όπως επιστημονικά λέγονται. Ας δούμε από κοντά πώς γίνεται αυτή η διαδικασία.
Ο κύριος σκοπός των σταθμών βιολογικής επεξεργασίας λυμάτων ( βιολογικός καθαρισμός ) είναι η απομάκρυνση των βλαβερών συστατικών που περιέχουν τα αστικά απόβλητα, ώστε αυτά να διατεθούν ακίνδυνα στο περιβάλλον. Ένα τυπικό σχήμα επεξεργασίας, που επιτυγχάνει βαθμούς απόδοσης μεγαλύτερους του 90% περιλαμβάνει τρείς διεργασίες:
Πρωτοβάθμια Επεξεργασία: Από τα λύματα απομακρύνονται στερεά απόβλητα, άμμος, λίπη κτλ. Στάδια:
- Εσχάρωση
- Εξάμμωση
- Μέτρηση Παροχής
- Απομάκρυνση Ελαιωδών
- Πρωτοβάθμια Καθίζηση
Δευτεροβάθμια Επεξεργασία: Η διεργασία όπου τα λύματα μετατρέπονται σε καθαρό νερο με την χρήση βιομάζας. Στάδια:
- Αερισμός
- Ανακυκλοφορία ενεργού ιλύος
- Απομάκρυνση λυματολάσπης
- Δευτεροβάθμια καθίζηση
Τριτοβάθμια Επεξεργασία: Απολύμανση του καθαρού νερού ώστε να είναι κατάλληλο για άρδευση και ύδρευση. Στάδια:
- Απονιτροποίηση
- Βιολογική & χημική απομάκρυνση φωσφόρου
- Διάλυση
- Χημική Οξείδωση–Απολύμανση (χλωρίωση, οζόνωση, υπεριώδης ακτινοβολία)
- Επεξεργασία ιλύος (Χώνευση–Πάχυνση–Αφυδάτωση)
Η δευτεροβάθμια επεξεργασία αποτελεί την κυριότερη και την πιο σημαντική λειτουργία της βιολογικής επεξεργασίας λυμάτων( βιολογικός καθαρισμός ) . Σε αυτό το στάδιο τα λύματα, εφόσον έχουν περάσει την πρωτοβάθμια διαδικασία, μετατρέπονται σε καθαρό νερό. Η διαδικασία είναι η εξής: τα λύµατα έρχονται σε επαφή µε ένα µείγµα µικροοργανισµών (βιοµάζα ή ενεργη ίλυς), που βρίσκεται µε τη µορφή αιωρούµενων συσσωµατωµάτων (βιοκροκίδων), στην δεξαµενή αερισμού σε καθεστώς πλήρους µίξης. Στην δεξαμενή αερισμού, οξυγόνο παρέχεται στο μείγμα λυμάτων ώστε να αναπτυχθούν οι διάφορες ομάδες μικροοργανισμών που βρίσκονται στη βιομάζα και καταναλώνουν τα συστατικά των αποβλήτων.
Σε δεύτερο στάδιο το μείγμα βιομάζας και λυμάτων εισέρχεται στη δεξαμενή καθίζησης, όπου και ηρεμεί. Ένα μεγάλο μέρος του μείγματος αυτού, που συσσωρεύεται στον πυθµένα της δεξαµενής, αποτελεί την ενεργή λάσπη και επανακυκλοφορείται στη δεξαµενή αερισµού µε άντληση, έτσι ώστε να έρθει σε επαφή µε καινούργια λύµατα. Το υπόλοιπο μέρος του μείγματος αδρανοποιείται (περιέχει πλέον τους κατάλληλους μικροοργανισμούς) και απομακρύνεται. Από την επιφάνεια της δεξαμενής συλλέγεται το καθαρό νερό, στην συνέχεια ακολουθεί η τριτοβάθμια επεξεργασία ώστε να απολυμένεται το νερό και να είναι κατάλληλο για άρδευση, ύδρευση και άλλες χρήσεις.
Η ποιότητα της καλής λειτουργίας του συστήματος που λέγεται βιολογικός καθαρισμός και (Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων) Κ.Ε.Λ. εξαρτάται πολύ από την αποτελεσματικότητα των λειτουργικών τμημάτων, τους χημικούς τακτικούς ελέγχους, τον καλό σχεδιασμό , την καθημερινή επίβλεψη και τακτική συντήρηση των μηχανημάτων.
Πολλές πόλεις και νησιά στη χώρα μας έχουν εφαρμόσει με επιτυχία και άριστα αποτελέσματα τον βιολογικό καθαρισμό . Σε κάποιες άλλες περιοχές όμως ή δεν υπάρχει βιολογικός καθαρισμός ή δεν λειτουργεί σωστά. Και στις δύο περιπτώσεις, οι συνέπειες είναι δυσμενέστατες για το περιβάλλον και τον ανθρώπινο οργανισμό.
