Στη διάρκεια της μυκηναϊκής περιόδου κέντρα εξουσίας ήταν, τα παλάτια . Τα παλάτια της συγκεκριμένης περιόδου, η οποία εκτείνεται από 1400 π.Χ έως το 1200 π.Χ ,ήταν εντυπωσιακά.
Τα περίπλοκα και εξελιγμένα ανακτορικά συμπλέγματα, τα οποία σταδιακά εμφανίζονταν στην Μυκηναϊκή Ελλάδα, συνέβαλαν στην διαμόρφωση μιας ιεραρχικά δομημένης κοινωνίας. Η μελέτη από τα κατάλοιπα των ανακτόρων της μυκηναϊκής περιόδου, όπως και η αποκρυπτογράφηση της γλώσσας της γραμμικής Β, βοήθησαν τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους να μάθουν περισσότερα για την Ελλάδα της Εποχής του Χαλκού.
Τα Μυκηναϊκά παλάτια της Εποχής του Χαλκού
Στην προανακτορική περίοδο (περίπου 1750 π.Χ έως 1400 π.Χ) τα παλάτια λειτουργούσαν ως δίκτυο ημιαυτόνομων περιφερειακών πολιτικών κέντρων. Γύρω στο 1440 π.Χ μερικά από αυτά τα κέντρα αναδείχθηκαν ως κυρίαρχες οντότητες και εξελίχθηκαν σε οργανωμένα κράτη, ιδρύοντας εκλεπτυσμένα ανάκτορα ,που σημάδεψαν την έναρξη της Ανακτορικής εποχής της μυκηναϊκής περιόδου (περίπου 1400 π.Χ έως 1200 π.Χ). Οι Μυκήνες αποτελούν το πιο γνωστό ανάκτορο της εποχής του Χαλκού στην Ελλάδα. Ήταν επίσης η έδρα του βασιλιά Αγαμέμνονα, σύμφωνα με τον Όμηρο. Ακόμη αποτελούσε από τα σημαντικότερα κέντρα του ελληνικού πολιτισμού ,ήδη από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. Είχε στρατιωτικό οχυρό ,που κυριαρχούσε σε μεγάλο μέρος της Νότιας Ελλάδας, της Κρήτης, των Κυκλάδων ,ακόμη και σε τμήματα της νοτιοανατολικής Ανατολίας.
Οι Μυκήνες αναπτύχθηκαν σε μια τρομερή δύναμη από το 1550 έως 1450 π.Χ και πιστεύεται ,ότι έγιναν το κύριο κέντρο όλου του πολιτισμού του Αιγαίου μέχρι τον 15ο αιώνα. Γύρω στο 1350 π.Χ οι οχυρώσεις στην ακρόπολη των Μυκηνών ανοικοδομήθηκαν σε ύψος, γνωστό ως Κυκλώπειο, επειδή οι ογκόλιθοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν τόσο μεγάλοι ,που θεωρήθηκε, ότι σε μεταγενέστερους αιώνες ήταν έργο των μονόφθαλμων γιγάντων, γνωστών ως Κύκλωπες. Διαδοχικά παλάτια χτίστηκαν μέσα σε αυτά τα τείχη της πόλης. Πολλά από αυτά έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα και είναι επισκέψιμα. Το τελευταίο παλάτι που θα χτιστεί, τα ερείπια του οποίου είναι ορατά στην Ακρόπολη, κατασκευάστηκε μεταξύ του 1400 π.Χ και του 1300 π.Χ. Οι Μυκήνες μπορεί να άσκησαν την μεγαλύτερη επιρροή στην Εποχή του Χαλκού, όμως δεν ήταν το μόνο κέντρο ισχύος. Ανακτορικά συγκροτήματα υπήρχαν επίσης στην Πύλο,την Τίρυνθα, τη Θήβα, τη Μιδέα και τη Σπάρτη.
Ο ρόλος του Άναξ
Η πιο σημαντική πολιτική προσωπικότητα της μυκηναϊκής κοινωνίας, ήταν ο <<Άναξ>>, ο οποίος κατείχε την εξουσία τόσο στο παλάτι όσο και στο ευρύτερο βασίλειο. Η εξουσία του Άνακτος επεκτείνονταν σε διάφορες κοινωνικές τάξεις , συμπεριλαμβανομένων των ελίτ, των τεχνιτών και των σκλάβων. Η επιρροή του παλατιού, υπό τον έλεγχο του Άνακτος, έφτασε σε τεράστιες γεωγραφικές περιοχές, περιλαμβάνοντας ολόκληρες πόλεις και χωριά. Εκτός από τη διαχείριση των ανακτορικών υποθέσεων υπάρχουν στοιχεία ,που υποδηλώνουν, ότι ο Άναξ συμμετείχε περιστασιακά σε θρησκευτικές τελετές οδηγώντας στην αντίληψη του ως ιερέα-βασιλιά.
Πινακίδες που ανακαλύφθηκαν στην Πύλο παρέχουν λεπτομέρειες για έναν ιδιαίτερα πλούσιο Άναξ ,που είχε μια ακολουθία βασιλικών διοικητών και τεχνιτών. Οι αναφορές σε βασιλικά υφάσματα υποδηλώνουν, ότι ο Άναξ είχε έναν ιδιαίτερο τρόπο ντυσίματος, υποδεικνύοντας έτσι τον πλούτο και την κοινωνική τους ανωτερότητα. Φιγούρες της δεύτερης τάξης ήταν οι <<Αυλικοί>>. Ο ακριβής ρόλος του δεν ορίζεται ρητά στις πινακίδες της γραμμικής Β, πιστεύεται ευρέως ,ότι είχαν την ευθύνη για την επίβλεψη των στρατιωτικών δυνάμεων του κράτους.
Μέσα στη στρατιωτική αριστοκρατία της μυκηναϊκής κοινωνίας, υπήρχε μια ομάδα ανδρών, που ονομάζονταν Χεταίοι. Αυτοί συνδέονταν στενά με τη χρήση αρμάτων και υπηρετούσαν τους Άνακτες. Οι Χεταίοι που βρίσκονταν στην Πύλο είχαν σκλάβους και είχαν καθήκον να παρακολουθούν την ακτογραμμή, λειτουργώντας ως σύστημα προειδοποίησης ενάντια σε πιθανούς ναυτικούς εισβολείς. Στην Ελλάδα τα ανακτορικά κράτη της Εποχής του Χαλκού, χρησίμευαν ως περίπλοκοι διοικητικοί κόμβοι ,που απασχολούσαν διάφορους αξιωματούχους για την υποστήριξη των γραφειοκρατικών λειτουργιών. Μεταξύ αυτών των αξιωματούχων ήταν και άτομα γνωστά ως <<συλλέκτες>>, τα οποία προσδιορίζονταν ονομαστικά σε πινακίδες αλλά δεν είχαν επίσημους τίτλους.
Αυτοί οι συλλέκτες λειτουργούσαν σε διάφορες βιομηχανίες στα μεγάλα μυκηναϊκά κράτη και ασχολούνταν με την απόκτηση και τη διανομή αγαθών. Οι βασιλικοί τεχνίτες διαχειρίζονταν τα ανακτορικά εργαστήρια, που εξειδικεύονταν στην παραγωγή ειδών πολυτελείας συμπεριλαμβανομένων αρωμάτων, ελεφαντόδοντου που εξυπηρετούσαν την ελίτ. Είναι πιθανό, ότι αυτοί οι υπάλληλοι του εργαστηρίου διέθεταν δεξιότητες αλφαβητισμού ,επιβλέποντας την αποθήκευση και την τεκμηρίωση των καταλόγων εργαστηρίων σε πινακίδες που γράφτηκαν από ανακτορικούς γραφείς.
Οι Μυκηναίοι Πολεμιστές
Τα ανακτορικά συγκροτήματα της Αρχαίας Ελλάδας της Εποχής του Χαλκού ήταν αισθητικά εντυπωσιακά δείγματα αρχιτεκτονικής , με όμορφες τοιχογραφίες και εντυπωσιακά έργα τέχνης. Ωστόσο τα ανάκτορα χρησίμευαν και ως φρούρια για τους πολεμοχαρείς Μυκηναίους, οι οποίοι ήταν εξαιρετικοί πολεμιστές. Μάλιστα ένας σημαντικός αριθμός τοιχογραφιών και αγγείων της Εποχής του Χαλκού απεικονίζουν πολεμιστές και σκηνές μάχης , παραπέμποντας στην υψηλή θέση των πολεμιστών στην μυκηναϊκή κοινωνία. Η αρρενωπότητα και η πολεμική ικανότητα ήταν σημαντικές για τους Έλληνες της Εποχής του Χαλκού. Οι μυκηναϊκές τοιχογραφίες απεικονίζουν πολεμιστές στολισμένους με χιτώνες και τα χαρακτηριστικά κράνη από χαυλιόδοντες κάπρου ,που είναι χαρακτηριστικά της εποχής. Αυτοί οι πολεμιστές συχνά χρησιμοποιούσαν ασπίδες. Η ανακάλυψη των σημείων Dentra Panopoly υποδηλώνει, ότι οι πολεμιστές υψηλότερης θέσης μπορεί να φορούσαν πιο περίπλοκες μορφές υψηλής προστατευτικής μπρούτζινης πανοπλίας. Στοιχείο της μυκηναϊκής εποχής είναι η πρακτικότητα, η πανοπλία ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό αρθρωμένη ανάπτυξη, καλύπτει επαρκώς όλα τα μέρη του σώματος και η μορφή της ήταν τερατώδης.
Πηγές
Gale, A. (2024). Magnificent palaces were the center of power in Bronze Age Greece. Ανακτήθηκε από: greekreporter.com
Μυκηναϊκός Πολιτισμός: Από την επικράτηση του στον Ελλαδικό χώρο μέχρι την κατάρρευση του (2023). Ανακτήθηκε από: historymania.gr
