Το Déjà vu περιγράφηκε για πρώτη φορά στην επιστημονική βιβλιογραφία στα τέλη του 18ου αιώνα, αλλά χρειάστηκε σχεδόν άλλος ένας αιώνας για να καθοριστεί το φαινόμενο με τέτοιο τρόπο ώστε ερευνηθεί επιστημονικά. Ο καθολικός ορισμός του που χρησιμοποιείται σήμερα προτάθηκε από τον Dr. Vernon Neppe το 1979, ο οποίος τον χαρακτήρισε ως “οποιαδήποτε υποκειμενικά ανάρμοστη εντύπωση εξοικείωσης της παρούσας εμπειρίας με ένα αόριστο παρελθόν”.
Στη ιατρική, το Déjà vu είναι το πιο κατανοητό σύμπτωμα της επιληψίας του κροταφικού λοβού ή της σχιζοφρένειας. Και οι δυο αυτές καταστάσεις συσχετίζονται με αυτό το φαινόμενο -αν και το Déjà vu μπορεί να αντιμετωπιστεί διαφορετικά σε αυτούς τους υποπληθησμούς των ασθενών. Για παράδειγμα, τα άτομα με σχιζοφρένεια μπορεί να βιώσουν το Déjà vu που διαρκεί περισσότερο και περιλαμβάνει πιο έντονα συναισθήματα αποπροσωποίησης.
Ωστόσο, το Déjà vu είναι επίσης συνηθισμένο σε άτομα χωρίς κάποια ψυχιατρική ή ιατρική ασθένεια. Εκτιμάται ότι δυο στους τρεις ανθρώπους ισχυρίζονται ότι το έχουν βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε 10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε σχετικά με το συγκεκριμένο φαινόμενο:
- Κατά μέσο όρο, οι άνθρωποι αναφέρουν ότι βιώνουν Déjà vu τουλάχιστον 1 φορά τον χρόνο.
- Το Déjà vu συμβαίνει συχνότερα σε περιόδους άγχους ή ακραίας κόπωσης.
- Πιθανότατα βιώνεται εξίσου τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες.
- Η εμφάνιση του Déjà vu μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου.
- Τα άτομα που είναι πιο μορφωμένα και έχουν υψηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση είναι πιθανότερο να το βιώσουν.
- Μπορεί να παραχθεί με ηλεκτρική διέγερση του φλοιού και βαθύτερες δομές του εγκεφάλου.
- Άτομα που ταξιδεύουν συχνά βιώνουν περισσότερες φορές Déjà vu από αυτούς που δεν ταξιδεύουν, πιθανότατα επειδή οι ταξιδιώτες έχουν περισσότερες ευκαιρίες να συναντήσουν νέους χώρους.
- Μερικοί άνθρωποι που το βιώνουν λένε ότι η εμπειρία μοιάζει με ένα προηγούμενο όνειρο.
- Το αντίθετο του Déjà vu είναι jamais vu ή “δεν έχει δει ποτέ”. Το Jamais vu είναι ένα φαινόμενο στο οποίο το ερέθισμα μπορεί να φαίνεται άγνωστο και αναφέρεται λιγότερο συχνά από το Déjà vu.
- Διάφορα μοντέλα έχουν προταθεί για να εξηγήσουν το συγκεκριμένο φαινόμενο. Για παράδειγμα, η διάσπαση-αντίληψη αναφέρεται σε ένα φαινόμενο στο οποίο η προσοχή ενός ατόμου σε μια δραστηριότητα χωρίζεται σε δύο ξεχωριστές αντιλήψεις από μια απόσπαση της προσοχής, η οποία μπορεί να είναι τόσο φευγαλέα όσο ανοιγοκλείνει το μάτι. Η πρώτη αντίληψη συμβαίνει κάτω από το όριο όταν η προσοχή ενός ατόμου δεν λειτουργεί πλήρως σε υψηλό βαθμό. Για παράδειγμα, εάν επρόκειτο να ξεκινήσετε το αυτοκίνητό σας και για λίγο η προσοχή σας αποτραβηχτεί από μια μύγα στο αυτοκίνητο, μέχρι να επιστρέψετε την προσοχή σας στην εκκίνηση του αυτοκινήτου, η αρχική σας αντίληψη να τοποθετήσετε το κλειδί για να πάρει μπρος το αυτοκίνητο μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι που συνέβη στο παρελθόν.
Ωστόσο, οι ερευνητές εξακολουθούν να ερευνούν αυτό το φαινόμενο καθώς υπάρχουν αρκετά ανεξήγητα ερωτήματα. Λόγω των περιορισμένων αριθμών μελετών που διεξήχθησαν για το θέμα υπάρχουν κάποιες παρερμηνείες, συμπεριλαμβανομένων των μικρών μεγεθών δειγμάτων και των προβλημάτων με την εγκυρότητα της δομής, καθώς και από μια γενική προκατάληψη που συγχέει το Déjà vu με παραφυσικά φαινόμενα, όπως εμπειρίες έξω από το σώμα.
Πηγή: https://www.psychologytoday.com/blog/the-red-light-district/201609/10-things-know-about-d-j-vu
