Ήδη έχουμε μπει για τα καλά στην εποχή που σχεδόν καθημερινά είμαστε εκτεθειμένοι στον ήλιο για αρκετές ώρες. Αρκετοί χρησιμοποιούμε αντηλιακό αλλά συνήθως κάνοντας αρκετά λάθη κατά τη χρήση τους. Είτε χρησιμοποιούμε λάθος δείκτη, μικρή ποσότητα, δεν το ανανεώνουμε συχνά ή η επάλειψη γίνεται λίγο πριν εκτεθούμε. Γι’ αυτό το λόγο το άρθρο αυτό αποτελεί ένα σύντομο οδηγό για όλα όσα θα πρέπει να γνωρίζουμε για τα αντηλιακά.
Γιατί είναι επικίνδυνη η υπεριώδης ακτινοβολία;
Η ακτινοβολία του ηλίου που φτάνει στην επιφάνεια της Γης αποτελείται κατά κύριο λόγο από ορατό φως και θερμότητα και σε πολύ μικρότερο ποσοστό (5%) από υπεριώδη ακτινοβολία (UVB & UVA). Ωστόσο, αυτή ακριβώς η ακτινοβολία είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία αλλοιώσεων στο δέρμα. Οι ακτίνες UVB επιδρούν άμεσα στο DNA των κυττάρων της επιδερμίδας.
Οι ακτίνες UVA έχουν την ικανότητα να διαπερνούν σε βάθος τις στοιβάδες του δέρματος, προκαλώντας τη δημιουργία ελεύθερων ριζών που διεγείρουν οξειδωτικές αντιδράσεις (καταστροφή ινών κολλαγόνου και ελαστίνης) και προκαλείται πρόωρη γήρανση του δέρματος (φωτογήρανση).
Εάν ένας ζωντανός οργανισμός εκτεθεί σε υπεριώδη ακτινοβολία απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ακτινοβολίας αυτής. Εάν η απορρόφηση αυτή γίνει από το ανθρώπινο µάτι, µε τον χρόνο δημιουργείται πρόβλημα εμφάνισης καταρράκτη. Εάν η απορρόφηση γίνει από το δέρμα, τότε η υπεριώδης αυτή δόση σε περίπτωση παρατεταμένης ηλιακής έκθεσης, και μάλιστα σε σχετικά μικρές ηλικίες, είναι πιθανόν να οδηγήσει σε μετάλλαξη συγκεκριμένα κύτταρα του δέρματος, µε αποτέλεσμα την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος (κακόηθες μελάνωμα). Επομένως, ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα μικρά παιδιά, τα οποία δεν πρέπει να εκτίθενται στον ήλιο, κυρίως τις μεσημεριανές ώρες, όπου η ηλιακή ακτινοβολία είναι αυξημένη.
Πως λειτουργούν τα αντηλιακά;
Τα αντηλιακά, τα οποία μπορεί να είναι σε μορφή σπρέυ, λοσιόν, τζελ, ή λαδιού είναι αποτέλεσμα ενός μίγματος χημικών ενώσεων. Τα ανόργανα συστατικά αντανακλούν ή σκεδάζουν την ηλιακή ακτινοβολία ενώ τα οργανικά συστατικά απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία αντί να το κάνει το δέρμα μας. Μερικές ανόργανες ενώσεις όπως το διοξείδιο του τιτανίου – TiO2 ή το οξείδιο του ψευδαργύρου ZnO λειτουργούν σαν φυσικά φίλτρα, παρεμποδίζοντας την διείσδυση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα. Στα φυσικά φίλτρα οφείλεται και η λευκή χροιά που αφήνουν μερικές φορές πάνω στο δέρμα τα αντηλιακά.
Τι είναι ο δείκτης προστασίας;
Σε όλα τα αντηλιακά αναγράφεται η ένδειξη SPF (Sun Protection Factor), και αφορά το πόσο καλά μας προστατεύει το αντηλιακό από τις ακτινοβολίες UVB και UVA .
Οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν τη χρήση αντηλιακών με SPF μεταξύ 15 και 50 (SPF υψηλότερο από 50 δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά πως όντως είναι αποτελεσματικό). Ένα αντηλιακό με SPF 15 προστατεύει 93% ενάντια στις UVB ακτινοβολίες, και ένα αντηλιακό με SPF 30 προστατεύει 97% σύμφωνα με τη Mayo Clinic. Κανένας δείκτης δεν προστατεύει 100% από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες.
Επειδή και πάλι κάποιο ποσοστό υπεριώδους ακτινοβολίας απορροφάται από το δέρμα μας, ο δείκτης SPF μας δείχνει πόσο περίπου περισσότερο μπορούμε να καθίσουμε στον ήλιο μέχρι να κοκκινίσει το δέρμα μας απ’ ότι θα αντέχαμε χωρίς αυτό. Δηλαδή εάν αντέχαμε στον ήλιο 10 λεπτά χωρίς να κοκκινίσουμε, με τη χρήση αντηλιακού με SPF 20 θα αντέξουμε 20*10=200 λεπτά χωρίς να καούμε σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ακαδημία Δερματολογίας.
Πως χρησιμοποιούμε σωστά τα αντηλιακά;
- Η επάλειψη πρέπει να γίνεται 15 – 20 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο ώστε το προϊόν να έχει χρόνο να σταθεροποιηθεί πάνω στο δέρμα.
- Να χρησιμοποιείται ικανοποιητική ποσότητα που να καλύπτει ομοιόμορφα όλες τις εκτεθειμένες περιοχές. Ιδιαίτερη προσοχή σε περιοχές όπως το πρόσωπο, τα πτερύγια των αυτιών, η ραχιαία επιφάνεια των ποδιών.
- Να ανανεώνεται κάθε δυο ώρες τουλάχιστον επειδή απομακρύνεται είτε λόγω του νερού είτε λόγω του ιδρώτα.
- Η χρήση του να συνδυάζεται με τη συνετή έκθεση στον ήλιο αλλά και τη χρήση κατάλληλων προστατευτικών ενδυμάτων, καπέλου και γυαλιών ηλίου.
Με πληροφορίες από: 1. How Does Sunscreen Work? 2. 10 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ 3. Αντηλιακά: όσα πρέπει να γνωρίζετε! 4. ∆ΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩ∆ΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
