O Χάρης Παππής είναι Διευθυντής Γ’ Χειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου Υγεία, Υπεύθυνος Τμήματος Βαριατρικής Χειρουργικής, Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Παχυσαρκίας και Εκπρόσωπος της Ελλάδας στο International Federation for Surgery of Obesity μας έκανε την τιμή να μας μιλήσει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παχύσαρκοι άνθρωποι, την χειρουργική επέμβαση ως λύση που είναι και η ειδικότητα του αλλά και τα κριτήρια επιλογής για να γίνει η επέμβαση.
Επιμέλεια Συνέντευξης: Γιώτα Γιδαροπούλου
- Βάση των τελευταίων στατιστικών στοιχείων, 1 στους 3 Έλληνες είναι παχύσαρκος. Ποιοι νομίζετε ότι είναι οι παράγοντες που οδήγησαν σ’ αυτήν την ραγδαία αύξηση της παχυσαρκίας;
Ο αριθμός των παχύσαρκων ατόμων ολοένα και αυξάνεται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που η παχυσαρκία έχει πάρει πλέον διαστάσεις «επιδημίας». Τα αίτια αυτού του φαινομένου έχουν να κάνουν με τη δίαιτα και τον τρόπο ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Από πλευράς δίαιτας η συχνή κατανάλωση λιπαρών τροφών, τροφών με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, fastfood, σακχαρούχων αναψυκτικών, αλλά και η έλλειψη τακτικού προγράμματος στα γεύματα της ημέρας ευνοούν την εμφάνιση παχυσαρκίας. Αντίστοιχα ο σύγχρονος τρόπος ζωής χαρακτηρίζεται από την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, την καθιστική εργασία και τη στροφή προς τα videogames ως μέσο ψυχαγωγίας στις νεότερες ηλικίες.
- Τι προβλήματα υγείας μπορεί να επιφέρει η παχυσαρκία στη ζωή ενός ανθρώπου;
Η παχυσαρκία δεν αποτελεί μόνο πρόβλημα αισθητικής για το παχύσαρκο άτομο αλλά συνοδεύεται από πληθώρα πρακτικών προβλημάτων καθημερινότητας. Επιπλέον συχνά οδηγεί στον κοινωνικό στιγματισμό του ατόμου και την περιθωριοποίηση του, με αποτέλεσμα τον κίνδυνο ψυχολογικής επιβάρυνσης ή ακόμα και κατάθλιψης. Τα σημαντικότερα όμως προβλήματα που μπορεί να επιφέρει η παχυσαρκία στον ανθρώπινο οργανισμό είναι λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό και αφορούν την υγεία. Η παχυσαρκία σχετίζεται με πληθώρα νοσημάτων όπως το σακχαρώδη διαβήτη, την αρτηριακή υπέρταση, τη στεφανιαία νόσο και το έμφραγμα του μυοκαρδίου, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, το σύνδρομο άπνοιας ύπνου, την υπογονιμότητα, την οστεοαρθρίτιδα αλλά και ένα αριθμό καρκίνων. Συνέπεια όλων των παραπάνω είναι ο αυξημένος κίνδυνος θανάτου για τους παχύσαρκους ανθρώπους σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό.
- Μετρό αντιμετώπισης της παχυσαρκίας είναι και η χειρουργική επέμβαση που είναι κι η ειδικότητα σας. Υπάρχουν κριτήρια επιλογής ενός ασθενή για να προχωρήσει σε αυτό το στάδιο;
Το βασικό κριτήριο για την επιλογή ενός παχύσαρκου ασθενή προκειμένου να προχωρήσει σε χειρουργική επέμβαση είναι ο δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ)ο οποίος υπολογίζεται ως ο λόγος του βάρους σε kgπρος το τετράγωνο του ύψους σε m. Ένδειξη χειρουργείου έχουν:
Α. Όλοι οι ασθενείς με BMI>40,
Β. Οι ασθενείς με ΒΜΙ>35 και συνυπάρχοντα νοσήματα σχετικά με την παχυσαρκία (όπως αναφέρθηκαν προηγουμένως) και
Γ. Οι διαβητικοί ασθενείς με ΒΜΙ>30 και αποτυχία φαρμακευτικής ρύθμισης του διαβήτη.
- Ποια είναι τα είδη χειρουργικών επεμβάσεων κατά της παχυσαρκίας; Εξηγήσετε με λίγα λόγια το καθένα.
Τα είδη των βαριατρικών επεμβάσεων είναι τα εξής:
- Η επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve), κατά την οποία το στομάχι μετατρέπεται σε ένα επιμήκη σωλήνα μικρής χωρητικότητας.
- Η γαστρική παράκαμψη (γαστρικό bypass), κατά την οποία περιορίζεται κατά πολύ η χωρητικότητα του στομάχου και παράλληλα παρακάμπτεται τμήμα του λεπτού εντέρου.
- Ηχολοπαγκρεατική εκτροπή. Πρόκειται για βαριά δυσαπορροφητική επέμβασηκατά την οποία περιορίζεται η χωρητικότητα του στομάχου και παρακάμπτεται το μεγαλύτερο τμήμα του εντέρου,και η οποία εκτελείται σπανίως.
- Ο ρυθμιζόμενος γαστρικός δακτύλιος, ο οποίος παρεμποδίζει τη δίοδο της τροφής στο στόμαχο προκαλώντας πρόωρο κορεσμό. Ως επέμβαση τείνει να εγκαταλειφθεί λόγω μικρότερης αποτελεσματικότητας σε σχέση με τις προηγούμενες.
- Τι διαδικασία ακολουθείτε όταν φτάσετε στην επιλογή της επέμβασης και ποια τα ποσοστά επιτυχίας της;
Αφού επιλεγεί η κατάλληλη επέμβαση για το συγκεκριμένο ασθενή από το βαριατρικό χειρουργό, ο ασθενής εκτιμάται με τα υπόλοιπα μέλη της βαριατρικής ομάδας, δηλαδή τον ψυχολόγο και το διαιτολόγο, προκειμένου να μπουν οι βάσεις για τη μετέπειτα παρακολούθηση του ασθενούς, όπως θα εξηγηθεί στη συνέχεια. Ο ασθενής υποβάλλεται σε ένα εκτενή προεγχειρητικό έλεγχο ο οποίος περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος, υπερηχογράφημα κοιλίας και γαστροσκόπηση. Στην περίπτωση που διαπιστωθούν διατροφικές ελλείψεις (πχ ελλείψεις σε βιταμίνες ή ιχνοστοιχεία) αυτές διορθώνονται πριν την επέμβαση. Η αποτελεσματικότητα της επέμβασης μετράται με βάση το ποσοστό των περιττών κιλών, δηλαδή των κιλών επιπλέον του ιδανικού σωματικού βάρους, που χάθηκαν μετά την επέμβαση. Έτσι, με τη sleeve γαστρεκτομή επιτυγχάνεται έως και 60% απώλεια του πλεονάζοντος βάρους, με το bypass απώλεια έως και 70% του πλεονάζοντος βάρους ενώ με τη χολοπαγκρεατική εκτροπή μπορεί να επιτευχθεί 70-80% απώλεια του πλεονάζοντος βάρους. Η πλήρης θεραπεία ή έστω η βελτίωση των μεταβολικών νοσημάτων, εάν συνυπάρχουν, επιτυγχάνεται στο 80-85% των περιπτώσεων.
- Τι βήματα πρέπει να ακολουθεί ένας ασθενής μετά την εγχείρηση στο στάδιο της αποθεραπείας;
Μετά την εγχείρηση ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι συνήθως σε δύο ημέρες. Για τον πρώτο μήνα ακολουθεί τις οδηγίες του διαιτολόγου με τον οποίο βρίσκεται σε συχνή επαφή. Η επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες είναι γρήγορη με δεδομένο ότι οι επεμβάσεις γίνονται λαπαροσκοπικά. Σε βάθος χρόνου ο ασθενής παραμένει σε επαφή με τη βαριατρική ομάδα, λαμβάνει συμπληρώματα διατροφής και υποβάλλεται σε εργαστηριακές εξετάσεις σύμφωνα με τις οδηγίες του χειρουργού.
- Τι συμβουλές έχετε να δώσετε σε παχύσαρκα άτομα ώστε να αποφύγουν τα προβλήματα υγείας;
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος ώστε να αποφευχθούν τα προβλήματα υγείας είναι να απαλλαχτεί ο ασθενής από τα περιττά κιλά. Μάλιστα αυτό πρέπει να επιτευχθεί έγκαιρα, καθώς οι δυσμενείς επιδράσεις της παχυσαρκίας στον οργανισμό γίνονται μη-αναστρέψιμες από ένα χρονικό σημείο και έπειτα.
