
Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι ένα παραμύθι με πολλούς συμβολισμούς και διαχρονικό χαρακτήρα. Έχει κερδίσει το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων, καθώς μας διδάσκει αρκετά.
Το σχέδιο του βόα
«…έδειξα το αριστούργημά μου στους μεγάλους και τους ρώτησα αν τους προξενούσε φόβο. Εκείνοι μου αποκρίθηκαν: -Γιατί να μας φοβίζει ένα καπέλο; Το σχέδιο μου δεν παρίστανε ένα καπέλο. Παρίστανε έναν βόα που χώνευε έναν ελέφαντα».
Η φαντασία
Μεγαλώνοντας εξασκούμε όλο και λιγότερο τη φαντασία μας. Το δεξί ημισφαίριο αδρανοποιείται και η λογοκρισία πρυτανεύει. Ο κόσμος των μεγάλων είναι πολύ μικρός για να χωρέσει σχέδια με βόες που χωνεύουν ελέφαντες. Απεναντίας, ένα καπέλο κατέχει πάντα μια θέση σε αυτόν τον κόσμο, μιας και συνορεύει με τις ‘’λογικές’’ εξηγήσεις των ανθρώπων. Μαζί με τη φαντασία ακρωτηριάζεται κι ο αυθορμητισμός και η κατανόηση. Δίνουν τη θέση τους στη σοβαρότητα και στην ακολουθία της νόρμας.
Το σχέδιο με το πρόβατο
«Σας παρακαλώ σχεδιάστε μου ένα πρόβατο… Καθώς, όμως, δεν είχα ποτέ σχεδιάσει πρόβατο, ξανάκανα για χάρη του το σχέδιο του κλειστού βόα. – Όχι! Όχι! Δε θέλω έναν ελέφαντα μέσα σ’ ένα βόα… Τότε, σχεδίασα στα πεταχτά ετούτο το σχέδιο και του είπα: -Αυτό εδώ είναι μια κάσα. Το πρόβατο που θέλεις είναι μέσα. -Αυτό ακριβώς είναι που ήθελα!»
Η γνωριμία με το εσωτερικό παιδί
Η αλληγορική στιχομυθία μεταξύ του ανθρώπου και του Μικρού Πρίγκιπα μας εισάγει στη γνωριμία με τον εσωτερικό μας εαυτό. Συγκεκριμένα το εσωτερικό μας παιδί, που φέρει το σύμβολο του μικρού πρίγκιπα. Ο Μικρός Πρίγκιπας δείχνει να κατανοεί το σχέδιο με τον βόα. Η κατανόηση προς τον ίδιο μας τον εαυτό και η αποδοχή του είναι από τα σημαντικότερα θεμέλια του ανθρώπου. Ο εσωτερικός μας εαυτός είναι αυτός που κατανοεί και μας παρέχει αυτό ακριβώς που θέλουμε. Δεν υπάρχει ιδανικό σχέδιο ενός προβάτου. Αλλά μέσα σε μια κάσα μπορεί να χωρέσει οποιοδήποτε πρόβατο μπορούμε να φανταστούμε οι ίδιοι.
Για όσους καταλαβαίνουν τη ζωή
«Οι μεγάλοι αγαπούν τα ψηφία. Όταν τους μιλάτε για έναν καινούριο φίλο, δε ρωτούν ποτέ για το ουσιώδες. Ποτέ δε σου λένε: ‘’Πώς είναι ο ήχος της φωνής του; Τι παιχνίδια προτιμά; Συλλέγει πεταλούδες; ‘’ Και σε ρωτούν: ‘’Πόσο χρονών είναι; Πόσα αδέρφια έχει; Πόσο ζυγίζει; Πόσα κερδίζει ο πατέρας του; ‘’ Τότε μόνο πιστεύουν ότι τον γνωρίζουν».
Η ουσία των ανθρωπίνων σχέσεων
Πράγματι, πιστεύουμε πως αν έχουμε έναν κατάλογο με μετρήσιμα χαρακτηριστικά για τους ανθρώπους, τους γνωρίζουμε καλά. Αφιερώνουμε χρόνο στο να μάθουμε την επιφάνεια και παραβλέπουμε το βάθος. Στα βάθη όμως κρύβονται οι θησαυροί. Και κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του θησαυρό. Μας τρομάζει άραγε η λάμψη του και δε θέλουμε να σκάψουμε τόσο βαθιά; Έτσι, σηκώνουμε την πανοπλία των αριθμών. Μετατρέπουμε σε μετρήσιμα στοιχεία ό,τι μπορούμε. Τότε είναι πιο εύκολο να τα αφαιρέσουμε. Γιατί ποιος αφαιρεί τόσο εύκολα το βάθος;
Τα μπαομπάμπ
«Πάνω στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα, υπήρχαν καλά και κακά φυτά, και οι σπόροι αυτών. Αλλά οι σπόροι είναι αόρατοι. Κοιμούνται κρυφά μέσα στο χώμα, ως τη στιγμή που θα θελήσει κάποιος να ξυπνήσει… Τότε, τραβιέται και βγάζει ένα αθώο βλασταράκι. Αν πρόκειται για ένα κακό φυτό, πρέπει να το ξεριζώσουν. Αν ασχοληθείς μαζί του αργά, δεν μπορείς πια να το ξεριζώσεις και να απαλλαγείς από αυτό. Μερικές φορές δεν πειράζει να αναβάλει κανείς τη δουλειά του για αργότερα. Αλλά όταν πρόκειται για τα μπαομπάμπ, είναι πάντα καταστροφή».
Το σεντούκι του ασυνείδητου
Τα μπαομπάμπ θα μπορούσαν υπό μια ψυχαναλυτική σκοπιά να θεωρηθούν ως τα στοιχειά του ανθρώπινου ψυχισμού που έχουν απωθηθεί. Όπως και στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα, έτσι και μέσα σε κάθε άνθρωπο κατοικούν καλά και κακά φυτά. Οι σπόροι είναι αόρατοι και βλέπουμε μόνο το άνθος τους. Μας ξεγελά καμιά φορά. Ως μεταμφιεσμένα όμορφα άνθη, οι κακοί σπόροι είναι θαμμένοι και δεν τους βλέπουμε. Όταν όμως φυτρώσουν και τους αντιληφθούμε, οφείλουμε να ασχοληθούμε μαζί τους και να τους ξεριζώσουμε. Ποιοι κακοί σπόροι απειλούν τον δικό μας πλανήτη; Ποια είναι τα μπαομπάμπ που φυτρώνουν; Χρειάζεται ο καθένας να ταξιδέψει στον δικό του πλανήτη και να τα βρει.
«Όταν σχεδίαζα τα μπαομπάμπ, είχα την αίσθηση της επείγουσας ανάγκης». Πώς φαντάζουν τα δικά σας μπαομπάμπ; Τι σας λένε;
Τα σημαντικά
«Αν κάποιος αγαπά ένα άνθος, που δεν υπάρχει παρά μόνο σε ένα αντίτυπο μέσα στα εκατομμύρια κι εκατομμύρια αστέρια, αυτό είναι αρκετό για να είναι ευτυχισμένος όταν το παρατηρεί. Αν όμως το πρόβατο φάει το άνθος, θα είναι γι’ αυτόν σαν να έσβηναν μονομιάς όλα τα αστέρια. Και δεν είναι σημαντικό αυτό;»
Ενσυναίσθηση
Έχουμε φτιάξει έναν νοερό κατάλογο με τα ‘’σημαντικά’’ και τα ‘’ασήμαντα’’ πράγματα της ζωής. Συνεπώς, όταν κάτι από τα σημαντικά δεν πάει καλά, μπορούμε να στεναχωριόμαστε γι’ αυτά. Ωστόσο, ποιος ορίζει τι είναι το σημαντικό; Η δική μου λίστα διαφέρει σε πολλά με τη δική σου ως προς το τι θεωρώ σημαντικό. Η αντικειμενικότητα του σημαντικού χαράζει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσά μας. Αφαιρεί τη δυνατότητα να κοιτάξω τα δικά σου σημαντικά και να καταλάβω πόσο σου κοστίζει η απώλειά τους. Μόνο όταν αντιληφθούμε ότι οι λίστες μας διαφέρουν θα έρθουμε κοντά. Και τελικώς, είναι αυτά τα σημαντικά, κάτι το οποίο μας κάνει ευτυχισμένους; Αν κάτι από αυτά χαθεί, θα είναι σαν να σβήνουν μονομιάς τα αστέρια;
«Δεν ήξερα πώς να τον προσεγγίσω, πώς να τον βοηθήσω… Είναι τόσο μυστηριώδης η χώρα των δακρύων».
Η συνάντηση με την αλεπού
«Τι σημαίνει εξημερώνω; Ρώτησε ο Μικρός Πρίγκιπας. -Σημαίνει δημιουργώ δεσμούς, αποκρίθηκε η αλεπού. Για μένα όμως, συνέχισε, δεν είσαι παρά ένα ακόμη αγοράκι, όμοιο με εκατό άλλα αγοράκια. Και δεν έχω ανάγκη από εσένα. Αλλά ούτε κι εσύ έχεις ανάγκη από εμένα. Όμως, αν με εξημερώσεις, θα έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλον. Θα είσαι για μένα μοναδικός στον κόσμο. Θα είμαι για σένα μοναδική στον κόσμο».
Το «ξημέρωμα»
Εξημερώνω σημαίνει δημιουργώ δεσμούς. Συνδέομαι με τους ανθρώπους. Η σύνδεση σημαίνει πως σε εμπιστεύομαι να με γνωρίσεις και να σε γνωρίσω. Να σε γνωρίσω ουσιαστικά. Να με καταλαβαίνεις. Η σύνδεση είναι το μοίρασμα. Όχι το μοίρασμα μιας λίστας με μετρήσιμα πράγματα. Το μοίρασμα του ποιος είσαι και ποιος είμαι. Άραγε πόσοι μας γνωρίζουν πραγματικά; Σύνδεση είναι να μάθεις το φως μου και τα σκοτάδια μου. Και να τα αγαπήσεις. Να τα αγκαλιάσεις. Να τα δεχτείς. Κι εγώ το ίδιο.
Τι σημαίνει εξημερώνω;
«Μα αν με εξημερώσεις η ζωή μου θα μοιάζει ηλιόλουστη. Θα γνωρίσω έναν θόρυβο βημάτων που θα διαφέρει από όλα τα άλλα. Τα άλλα βήματα με κάνουν να τρυπώνω στη γη. Το δικό σου θα με καλεί να βγω από την τρύπα μου, σαν μουσική. Γνωρίζει κανείς μόνο τα πράγματα που εξημερώνει. Πρέπει να είσαι πολύ υπομονετικός. Το ξημέρωμα είναι αυτό που κάνει μια μέρα ή μια ώρα να διαφέρει από τις άλλες».
Οι ποιότητες της σύνδεσης
Η σύνδεση, η δημιουργία δεσμού ενέχει τη διαφορετικότητα. Διαφέρεις γιατί έχουμε δημιουργήσει έναν δεσμό. Το φίλτρο μέσα από το οποίο σε βλέπω είναι αυτό που φτιάξαμε μαζί. Δεν είσαι σαν τους άλλους. Δεν είμαι σαν τους άλλους. Κι η ίδια η φύση μισεί την ομοιομορφία. Ακόμα και το ηλιοβασίλεμα ποτέ δεν είναι το ίδιο. Ή μάλλον δεν είναι ίδια η ματιά με την οποία το κοιτάζουμε. Κάθε θέαση του ηλιοβασιλέματος, όπως και του ανθρώπου που έχουμε εξημερώσει είναι εμποτισμένη με κάτι καινούριο. Κάτι διαφορετικό. Κάθε στιγμή διαφέρει. Κάθε χαρακτηριστικό είναι διαφορετικό. Κι αυτό θέλει υπομονή. Μόνο τότε όλα τα ίδια θα διαφέρουν.
Ο μικρός πρίγκιπας και η γνωριμία με το τριαντάφυλλο
«Θα έπρεπε να το είχα κρίνει από τις πράξεις του κι όχι από τα λόγια του. Με αρωμάτιζε και με φώτιζε. Θα ’πρεπε να έχω μαντέψει την τρυφερότητά του. Τα άνθη είναι τόσο αντιφατικά.. Υπάρχει ένα άνθος… πιστεύω ότι με έχει εξημερώσει!… Εκείνο που κάνει το τριαντάφυλλο σου τόσο σημαντικό είναι ο χρόνος που έχεις αφιερώσει γι’ αυτό… Κι όταν πότισε για τελευταία φορά το άνθος κι ετοιμάστηκε να το βάλει κάτω από μια γυάλα για προστασία, είδε πως του ερχόταν να κλάψει..».
Η φιλία
Τα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την ομορφιά που μας γοητεύει. Ωστόσο, χρειάζεται να την κάνουμε δική μας για να μας συγκινήσει. Ένα τριαντάφυλλο ίδιο σαν όλα τα άλλα, μπορεί να γίνει ξεχωριστό αν το εξημερώσουμε. Η φιλία χρειάζεται το ξημέρωμα. Κι αυτό το διδάσκει στον μικρό πρίγκιπα η αλεπού. Ως σύμβολο της σοφίας, η αλεπού του μαθαίνει την αξία των συναισθημάτων. Η λογική και το συναίσθημα μπορούν να συνυπάρχουν και να δημιουργούν δεσμούς!
Ο αποχωρισμός
«Και κατάλαβα πως δεν θα άντεχα την ιδέα ότι δεν θα άκουγα ποτέ εκείνο το γέλιο. -Όταν θα παρατηρείς τη νύχτα τον ουρανό, αφού θα κατοικώ σ’ ένα από αυτά και θα γελώ, θα είναι για σένα σαν να γελούν όλα τα αστέρια».
Στο διηνεκές της ζωής μαθαίνουμε να δημιουργούμε δεσμούς, αλλά μαθαίνουμε και να τους αποχωριζόμαστε. Και τα δύο είναι δύσκολα. Και τα δύο υπάρχουν μέσα μας. Ο αποχωρισμός υφίσταται μόνο στην πραγματικότητα. Αυτό που αποχωριζόμαστε υπάρχει ακόμα μέσα μας. ή σε κάποιο αστέρι στον ουρανό.
Το μυστικό της αλεπούς
«Δε βλέπει κανείς καλά παρά μόνο με την καρδιά. Την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια».
Σε ένα από τα βιβλία του ο Λέο Μπουσκάλια αναφέρει το εξής: «Αν διερωτάστε αν αυτός ο δρόμος είναι ο σωστός, η απάντηση προέρχεται από την ερώτηση ‘’αυτός ο δρόμος, έχει καρδιά; Αν ναι, είναι ο σωστός’’». Τα μάτια φέρουν την σπίθα της λογικής, που καμιά φορά μας τυφλώνει. Η καρδιά ως φορέας του συναισθήματος εκπηγάζει από μέσα μας και μας οδηγεί εκεί που πραγματικά είναι το σωστό για τον καθένα ξεχωριστά.
Ο μικρός πρίγκιπας
Ο μικρός πρίγκιπας μπορεί να θεωρηθεί ως το παιδί που κρύβουμε όλοι μέσα μας. Ως έναν εσωτερικό εαυτό που κατοικεί σε μια γωνιά. Προσγειώνεται που και που στον πλανήτη μας για να μας θυμίσει μερικά πράγματα. Μας φέρνει σε επαφή με την φαντασία μας. Πόσο συχνά πρυτανεύει η λογική και μας κατατρύχει. Μας θυμίζει πως κατά καιρούς ταξιδεύουμε σε διάφορους πλανήτες. Εκεί μπορεί να συναντήσουμε επιχειρηματίες, ονειροπόλους, μπεκρήδες, βασιλιάδες.. Όλοι αυτοί οι ρόλοι είμαστε εμείς οι ίδιοι. Μπορούμε πράγματι να είμαστε και επιχειρηματίες και ονειροπόλοι. Δε χρειάζεται να διαλέξουμε μια ταυτότητα και να δεσμευτούμε. Όλα μπορούν να συνυπάρχουν. Όλοι οι πλανήτες είναι δικοί μας. Σε ποιον θα ταξιδέψουμε, το επιλέγουμε εμείς.
Μας θυμίζει επίσης πόσο σημαντικό είναι το ξημέρωμα. Καμιά φορά το ξεχνάμε. Μας απορροφούν οι επιδερμικές επαφές με τους ανθρώπους. Σηκώνουμε τις πανοπλίες μας και όλα μοιάζουν ίδια. Ο μικρός πρίγκιπας όμως έρχεται να μας θυμίσει ότι μπορεί πράγματι ένα τριαντάφυλλο να μυρίζει διαφορετικά. Μπορεί πράγματι ένα ηλιοβασίλεμα να δύει αλλιώς. Πράγματι μια ώρα να αποκτά άλλη σημασία. Το νόημα εμείς το βρίσκουμε. Εμείς το δίνουμε. Μόνο με την καρδιά. Χρειάζεται να αφουγκραστούμε τον δικό μας μικρό πρίγκιπα. Τι έχει να μας πει; Ποια κομμάτια μας χρειάζονται φροντίδα;