
Τα τελευταία χρόνια η οικολογική ή αλλιώς περιβαλλοντική κρίση αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα του πλανήτη μας, τα οποία καλείται να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα. Ο άνθρωπος εκμεταλλευόμενος τους φυσικούς πόρους που παρέχει το περιβάλλον για να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του, να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του, να γίνει με άλλα λόγια ”ευτυχισμένος”, καταστρέφει καθημερινά το φυσικό κάλλος και τα φυσικά αγαθά που του δίνει απλόχερα η φύση.
Η ανάγκη του ανθρώπου για αύξηση των ανθρώπινων κοινωνιών οδήγησε στην εύρεση ποικίλων τρόπων αξιοποίησης της φύσης. Ως αποτέλεσμα, οι παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον στο όνομα της βιομηχανικής, οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης να μην μπορούν να αφομοιωθούν από τα φυσικά συστήματα. Οι διαταραχές στο φυσικό περιβάλλον συνηθίζεται να αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Έτσι, δυστυχώς, τα περιβαλλοντικά-οικολογικά ζητήματα που απασχολούν την σημερινή κοινωνία είναι ποικίλα:
- η τρύπα του όζοντος
- το φαινόμενο του θερμοκηπίου
- η καταστροφή του εδάφους
- η κλιματική αλλαγή
- η αποδάσωση
- η ερημοποίηση
- η όξινη βροχή
- η ατμοσφαιρική ρύπανση
- τα φυτοφάρμακα
- τα οικιακά απορρίμματα
Επιτακτική λοιπόν είναι η ανάγκη να ευαισθητοποιηθούν οι πολίτες μέσω κατάλληλων δράσεων της πολιτείας και κυρίως μέσω της εκπαίδευσης, η οποία θα τους δώσει τα εφόδια να συνειδητοποιήσουν πως η σχέση του ανθρώπου με την φύση δεν είναι σχέση μίσους ή καταστροφής, αλλά σχέση εξάρτησης.
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Ειδική Αγωγή
Η περιβαλλοντική εκπαίδευση παρέχει τις κατάλληλες γνώσεις και ηθικές αξίες, που χρειάζεται να έχει κάποιος για να προστατευτεί το περιβάλλον από την περιβαλλοντική κρίση. Οι τρεις διαστάσεις της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης (εκπαίδευση γύρω από το περιβάλλον, εκπαίδευση από και μέσα στο περιβάλλον, εκπαίδευση για το περιβάλλον) οδηγούν στην λύση των περιβαλλοντικών ζητημάτων και γενικότερα στην ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης και ωρίμανσης του καθένα ξεχωριστά.
Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση έχει εισαχθεί με επιτυχία κατά τα τελευταία χρόνια σε προγράμματα σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης διαδίδοντας στους μαθητές περιβαλλοντικές έννοιες, φέρνοντας σε σύνδεση τους μαθητές με τη φύση και καλλιεργώντας περιβαλλοντική ηθική. Τα καλά σχεδιασμένα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, όχι μόνο μπορούν να βελτιώσουν τις γνώσεις και τις στάσεις των μαθητών για το περιβάλλον αλλά επίσης έχει αποδειχθεί πως βελτιώνουν τη συνολική εικόνα των μαθητών στις σχολικές τους επιδόσεις και τις δεξιότητες της ανάγνωσης, της γραφής και της επίλυσης προβλημάτων. Έρευνες ακόμα έχουν δείξει πως η συμμετοχή μαθητών σε περιβαλλοντικά προγράμματα ενισχύει τις κοινωνικές δεξιότητες κι επίσης τη χωρική, σωματική και διαπροσωπική νοημοσύνη.
Σε αυτό το σημείο αξιοσημείωτη είναι η συμβολή της ειδικής περιβαλλοντικής αγωγής στην ψυχοσωματική ανάπτυξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση δεν έχει ως στόχο μόνο την απόκτηση γνώσεων σχετικών με το περιβάλλον, αλλά και της συναισθηματικής ωρίμανσης των ανθρώπων, καθώς αποκτούν γνώση για το περιβάλλον μέσω της εμπειρίας τους από περιβαλλοντικές δράσεις. Η συμμετοχή λοιπόν των παιδιών με ειδικές ανάγκες σε περιβαλλοντικές δραστηριότητες βοηθά στο να αναλάβουν δράση για την πρόληψη και αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων.
Από την εφαρμογή της παρατηρούνται θετικά κοινωνικά, συναισθηματικά, πνευματικά αποτελέσματα. Η αίσθηση πως βοηθούν στην λύση αυτών των σοβαρών για την ζωή όλων μας θεμάτων βοηθά στο να ενισχυθούν πολλές δεξιότητες και προσόντα, όπως πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας, δημιουργικότητα, καινοτομία, επιμονή στην επίτευξη στόχων, καλλιέργεια κριτικής σκέψης όπως και επιθυμία ανάληψης πρωτοβουλιών και ευθυνών. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση θεωρείται ότι προσφέρει, αφενός σημαντικές ευκαιρίες στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για εποικοδομητική μάθηση και ενεργή συμμετοχή επιτυγχάνοντας την κοινωνική και σχολική τους ενσωμάτωση και και αφετέρου βελτίωση της σχολικής τους επίδοση και της συμπεριφοράς τους εντός και εκτός του σχολικού πλαισίου. Οι μέθοδοι της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης οδηγούν σε μεγάλο βαθμό στην προώθηση ενός συμπεριληπτικού σχολείου!
Οι στόχοι της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης συνάδουν σε μεγάλο βαθμό με αυτούς της Ειδικής Αγωγής. Οι δύο κλάδοι στοχεύουν εξίσου στην ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών, στην προσαρμογή στο περιβάλλον και στη συνεργασία για την επίλυση προβλημάτων. Οι δύο κλάδοι φαίνεται να αλληλοσυμπληρώνονται και να διαγράφουν συχνά κοινή πορεία στα εκπαιδευτικά δρώμενα.

Δράσεις για την περιβαλλοντική κρίση
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η δράση του Ειδικού Σχολείου Πολυγύρου Χαλκιδικής. Στο πλαίσιο του περιβαλλοντικού προγράμματος «Γνωρίζω το περιβάλλον» οι μαθητές/τριες του σχολείου φύτεψαν και περιποιήθηκαν λουλούδια. Μέσα από τη βιωματική δράση έμαθαν τον τρόπο μεταφύτευσης λουλουδιών σε γλαστράκια και να αναγνωρίζουν διακοσμητικά φυτά. Στην συγκεκριμένη περίπτωση λοιπόν ανέπτυξαν το αίσθημα της ομαδικότητας, της δημιουργικότητας, αλλά και της καινοτομίας.
Η φροντίδα του φυσικού περιβάλλοντος μπορεί να ενισχύσει σημαντικές δεξιότητες των παιδιών με ή χωρίς ειδικές ανάγκες. Γιατί η περιβαλλοντική εκπαίδευση δημιουργεί ανθρώπους με συνείδηση. Δημιουργεί ένα υγιές και σωτήριο περιβάλλον για όλους μας. Καιρός λοιπόν να καταπολεμήσουμε την περιβαλλοντική κρίση. Εξάλλου, ο πλανήτης μπορεί να επιβιώσει με ή χωρίς εμάς· γιατί λοιπόν να επιλέξουμε το δεύτερο;
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
https://parapona-rodou.blogspot.com
http://www2.stat-athens.aueb.gr
http://kpe-kastor.kas.sch.gr
http://dim-eid-polyg.chal.sch.gr