Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν (1918 -2007), που ασχολήθηκε πολύ με την ανατομία της ανθρώπινης ψυχής, συγκατελέγεται στους κορυφαίους δημιουργούς του κινηματογράφου. Μιλώντας για τον εαυτό του ο Σουηδός σκηνοθέτης έλεγε : «Υπάρχει πάντα μια διαρκής πάλη μέσα μου, ανάμεσα στην ανάγκη μου να καταστρέψω και στη θέλησή μου να ζήσω. Κι αυτό δημιουργεί μία εσωτερική ένταση που κυριαρχεί και στον τρόπο που δημιουργώ και στην υλική μου ύπαρξη. Κάθε πρωί ξυπνώ με μια καινούργια οργή, μια καινούργια καχυποψία, μια καινούργια λαχτάρα για τη ζωή». Οι ταινίες του Μπέργκμαν είναι από εκείνες που βλέπονται δυο φορές (ή και περισσότερες) και χρειάζονται «γερό στομάχι», ακριβώς επειδή εισχωρούν σε βάθος στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής.
Περσόνα (1966)
Ίσως η καλύτερη ταινία του Μπέργκμαν (και προσωπική μου αγαπημένη), καθώς και ο ίδιος είχε πει πως η συγκεκριμένη, μαζί με το «Κραυγές και Ψίθυροι», «άγγιξαν τα όρια στα οποία θα μπορούσε να φτάσει η διάνοιά μου». Η ταινία διηγείται την ιστορία της Ελίζαμπεθ (Λιβ Ούλμαν), ηθοποιού του θεάτρου, η οποία βρίσκεται σε κατάσταση αφωνίας, απομονωμένη σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου. Η Άλμα (Μπίμπι Άντερσον), μια νεαρή νοσοκόμα, έχει αναλάβει να την προσέχει. Η Άλμα μιλάει ακατάπαυστα, θεωρώντας πως έτσι θα εκμαιεύσει κάποια απάντηση από την Ελίζαμπεθ, αναφερόμενη άλλοτε σε ανούσια κι άλλοτε σε αποκαλυπτικά στοιχεία για τον εαυτό της. Εν τέλει, οι δυο τους πηγαίνουν να μείνουν σε ένα παραθαλάσσιο σπίτι, πιστεύοντας ότι αυτό θα βοηθήσει στην ανάρρωση της ηθοποιού. Εκεί αρχίζει ο θεατής να αντιλαμβάνεται πόσο πολύ συγκλίνουν οι δύο αυτές γυναίκες. Άλμα και Ελίζαμπεθ είναι το ίδιο πρόσωπο, φορούν το ίδιο προσωπείο (persona στα λατινικά είναι η μάσκα του ηθοποιού).
Η Έβδομη Σφραγίδα (1957)
Μία από τις πιο γνωστές ταινίες του Μπέργκμαν, που το 1957 απέσπασε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών. Η ιστορία εξελίσσεται στη μεσαιωνική Σουηδία (14ος αιώνας, εποχή των Σταυροφοριών), όπου κυριαρχούν η πανούκλα, ο σκοταδισμός και η δεισιδαιμονία. Κεντρικά πρόσωπα αποτελούν ο ιππότης Αντώνιους Μπλοκ (Μαξ φον Σίντοφ) και ο ιπποκόμος του, Γιονς (Γκούναρ Μπιόρνστραντ). Ο ιππότης συναντά το θάνατο και τού προτείνει να παίξουν μια παρτίδα σκάκι, σε μια προσπάθεια να κερδίσει χρόνο για να βρει απάντηση στα μεταφυσικά ερωτήματα που τον βασανίζουν. Ο Μπλοκ, που μοιάζει περισσότερο σαν ένας σύγχρονος άνθρωπος, βασανίζεται από καίρια ερωτήματα σχετικά με την ύπαρξη ή μη του Θεού, τη σημασία της ζωής, τον θάνατο, ερωτήματα, δηλαδή, διαχρονικά και αναπάντητα.
Άγριες Φράουλες (1957)
Η σύλληψη του σεναρίου έγινε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του, συγκεκριμένα σε μια στάση στη γενέθλια πόλη του, Ουψάλα, όπου αντίκρισε το σπίτι της γιαγιάς του. Τότε ο Μπέργκμαν σκέφτηκε πόσο ωραία ιδέα θα ήταν να μπορούσε να μπει σε αυτό, να τα βρει όλα παγωμένα στον χρόνο, και μετά, ανοίγοντας μια πόρτα, να βρεθεί ξανά στο σήμερα. Εν τέλει, η ιδέα αυτή έγινε σενάριο, το οποίο έγραψε μέσα σε ένα νοσοκομείο. Πρωταγωνιστεί ο 78χρονος γιατρός Ισαάκ Μποργκ (Βίκτορ Σγιόστρο – μέντορας του ίδιου του Μπέργκμαν), που ταξιδεύει με το αυτοκίνητό του για την πόλη Λουντ, όπου θα τιμηθεί από το παλιό του πανεπιστήμιο για την 50χρονη καριέρα του. Στο ταξίδι τον συνοδεύει η έγκυος νύφη του Μαριάν (Ίνγκριντ Τούλιν), που βρίσκεται στα πρόθυρα του χωρισμού με τον γιο του Μποργκ. Ταυτόχρονα ο Μποργκ -και μαζί του ο θεατής- ταξιδεύει μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, αφού συνειδητοποιεί πως, στο βωμό της επιτυχίας, έχει θυσιάσει τις χαρές της ζωής και τη γλύκα του έρωτα.
Μέσα από τον Σπασμένο Καθρέφτη
Είναι η πρώτη ταινία της “τριλογίας της πίστης” (ακολουθούν το “Χειμωνιάτικο Φως” και “Η Σιωπή”) και ο Μπέργκμαν την αφιέρωσε στην τότε γυναίκα του, Κέμπι Λαρετέι. Το 1962 κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Στην ταινία η Κάριν (Χάριετ Άντερσον), που βρίσκεται στα πρόθυρα σχιζοφρένειας, προσπαθεί να μοιραστεί τους φόβους της με τον αδερφό της. Ταυτόχρονα, βρίσκεται σε ένα περιβάλλον με έναν εγωιστή πατέρα και έναν σύζυγο που δεν μπορούν να τη βοηθήσουν. Το τοπίο, σκοτεινό και έρημο, αντικατοπτρίζει τέλεια την αβάσταχτή της μοναξιά. Ο Μπέργκμαν εδώ θέτει ξανά καίρια ερωτήματα για τη ζωή και το θάνατο, όμως δεν τα απαντά. Ποτέ δεν τα απαντά ·δεν είναι σε θέση. Θεωρεί πως ο καθένας πρέπει να τα απαντήσει στον εαυτό του.
