Foucault: η ηθικοκοινωνική διάσταση των ψυχικών ασθενειών

Πηγη εικόνας: www.psychologynow.gr

Ο Foucault υποστήρισε ότι οι ψυχικές ασθένειες έχουν κατά βάση ηθικοκοινωνική διάσταση. Καταπιάστηκε και μελέτησε εις βάθος το θέμα των ψυχικών ασθενειών και του εγκλεισμού, ο οποίος στο παρελθόν, αλλά και στην πιο σύγχρονη εποχή αποτέλεσε αναποτελεσματική λύση για την αντιμετώπισή τους. Το γεγονός που κίνησε το ενδιαφέρον του Foucault είναι η ηθική χροιά που προσέδιδαν οι ψυχίατροι το 18ο αιώνα στις ψυχικές ασθένειες. Μια συμπεριφορά ή πράξη χαρακτηρίζονταν ηθική ή ανήθικη με κριτήριο το αν είναι ποινικά κολάσιμη και διώκεται από τον νόμο. Στις πλείστες των περιπτώσεων οι πραγματογνωμοσύνες των ψυχιάτρων της εποχής ήταν επιφορτισμένες με ηθικό φορτίο, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι οι πράξεις και οι συμπεριφορές των ψυχικά ασθενών ήταν ποινικά κολάσιμες.

Το ψυχοκοινωνικό αυτό κατασκεύασμα είχε ως απόρροια την επιβολή σωφρονισμού, ώστε οι άνθρωποι να μπορέσουν να μεταπηδήσουν στην «κανονικότητα». Μάλιστα σύμφωνα με τον ίδιο τον Foucault οι επικρατούσες αντιλήψεις για τις ψυχικές ασθένειες και τους ανθρώπους που έρχονται αντιμέτωποι με αυτές έχουν τις ρίζες τους στην εξουσία της «κανονικότητας». Όπως φαίνεται αυτού του είδους η εξουσία υπερίσχυε τόσο της δικαστικής αρχής όσο και της ψυχιατρικής επιστήμης.

Η παρέκκλιση από την «κανονικότητα» έχει οδηγήσει στο στιγματισμό και τον εγκλεισμό. Ο Foucault στο βιβλίο του «Ιστορία της τρέλας» παρέθεσε τις απόψεις του σχετικά με τον εγκλεισμό των ψυχικά ασθενών σε ιδρύματα. Χαρακτηριστικά έγραψε: «ο εγκλεισμός δεν απομονώνει σε ξένους που η πραγματικότητα είχε κρατήσει παραγνωρισμένους ή στην αφάνεια, αλλά δημιούργησε ξένους παίρνοντας πρόσωπα οικεία, μέσα από το κοινωνικό τοπίο για να τα μεταβάλλει σε αλλόκοτες μορφές που κανείς πια δεν θα αναγνώριζε». Μέσα από τα λόγια του κατέδειξε τον κοινωνικό αποκλεισμό που υφίστανται όσοι άνθρωποι βρίσκονται στα ιδρύματα. Η αλλοτρίωση, η στέρηση της ελευθερίας και η καταπάτηση των δικαιωμάτων τους δεν λειτουργεί καταστροφικά μόνο για τους ίδιους αλλά και για την κοινωνία. Το κοινωνικό σύνολο στερείται εν δυνάμει παραγωγικούς ανθρώπους, αφού αποκόπτονται από το κοινωνικό γίγνεσθαι.  Η λογική του εγκλεισμού όπως επισημαίνει ο Michel Foucault βασίζεται στις ηθικές αντιλήψεις και την ελλιπή κοινωνική πειθαρχία. Επιπλέον, η νίκη της λογικής έναντι της παραφροσύνης αποτελεί ένα κατασκεύασμα του θετικισμού, αφού έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την αντικειμενική όψη της ψυχιατρικής. Στην ουσία μέσα από τα έργα του προσπάθησε να κατανοήσει τις ψυχικές ασθένειες, απομονώνοντάς τες από το ηθικοκοινωνικό πρίσμα με το οποίο ήταν συνυφασμένες. Αδιαμφισβήτητα, ο Foucault δεν συμμερίστηκε τις απόψεις που δαιμονοποιούν τις ψυχικές ασθένειες και ασκώντας τους κριτική προσπάθησε να δώσει μια πιο ρηξικέλευθη για την εποχή του διάσταση στη ψυχική νόσο.

Διαβάστε επίσης  Υποστήριξη σε άτομα με ψυχικά προβλήματα

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:

Advertising

Advertisements
Ad 14

Η ιστορία της τρέλας. Ο Φουκώ και η ανάλυση μιας επίμαχης έννοιας, ανακτήθηκε από socialpolicy.gr

Καλογεροπούλου, Μ. «Η συμβολή των οργανώσεων χρηστών των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος», ανακτήθηκε από www.ekdd.gr

Κουμασίδης, Ι., (2010) «Μισέλ Φουκώ – Οι Μη Κανονικοί» Μτφρ: Σωτήρης Σιαμανδούρας Σελίδες 232-238, Περιοδικό Φιλοσοφείν.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Ρητή διδασκαλία στα παιδιά με Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή

Το παρόν άρθρο Με ποιο τρόπο μπορούν τα παιδιά με
Τα μοναδικά Δρακόσπιτα της Νότιας Εύβοιας

Τα μοναδικά Δρακόσπιτα της Νότιας Εύβοιας

Η Νότια Εύβοια είναι η μυθική γη της αρχαίας φυλής