οι εκδόσεις αυτές, μας έχουν συνηθίσει σε κυκλοφορίες σημαντικών έργων, από σημαντικούς συγγραφείς. Και παρόλο που είναι τόσα τα βιβλία που έχουν κυκλοφορήσει από αυτές, είναι από τους εκδοτικούς οίκους που δεν υπερδιαφημίζονται ποτέ και κρατούν ανέπαφο τον χαρακτήρα και το ύφος τους. Μακάρι να μπορούσαμε να αναφέρουμε παραπάνω βιβλία, όμως για την ώρα ας αρκεστούμε σε 10 – γνωστά σε πολλούς από εμάς – μεγάλα βιβλία από τις εκδόσεις ΕΡΑΤΩ.
1) «ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΤΡΕΛΟΥ» από τον Νικολάι Γκόγκολ
Περίληψη :
“Το Ημερολόγιο ενός τρελού” είναι το μόνο έργο του Γκόγκολ που είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, τονίζοντας έτσι την επιθυμία του συγγραφέα να έχει ο αναγνώστης την εμπειρία της ψυχικής αποδιοργάνωσης του ήρωα της ιστορίας από πρώτο χέρι, χωρίς την απάλυνση της σκληρής πραγματικότητας μέσω του λόγου ενός εξωτερικού αφηγητή. Η μορφή αυτή επιτρέπει στον αναγνώστη να δει την ψυχική κατάρρευση βήμα προς βήμα και όχι την προβολή του από το εξωτερικό. Το τοπίο της αφήγησης της ιστορίας είναι πλήρως ελεγχόμενο από τη σχιζοφρενική φωνή του ήρωα της ιστορίας, που βυθίζει έτσι πλήρως τον αναγνώστη σε όλες τις αντιφάσεις της ψυχικά διαστρεβλωμένης ματιάς του.
Η ιστορία αυτή του Γκόγκολ βασίστηκε σε ένα μεγάλο βαθμό σε άρθρα εφημερίδων που δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες της εποχής του για τους τρόφιμους των ψυχιατρικών ασύλων, και αποτελεί μία από τις πρώτες περιγραφές της σχιζοφρένειας έχει αποτελέσει ένα σημαντικό σημείο αναφοράς για ερευνητές και ψυχιάτρους που μελετούν την ιστορία της θεραπείας της ψυχικής ασθένειας πριν από τη σύγχρονη εποχή.
2) «Η ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΠΕΝΖΑΜΙΝ ΜΠΑΤΟΝ»
από τον Φράνσις Σκοτ-Φιτζέραλντ
Περίληψη :
«Αντί να χαίρεται, πήρε ν’ ανησυχεί – γινόταν ολοένα και νεότερος. Είχε έως τώρα την ελπίδα ότι άπαξ και θα έφτανε σε μια σωματική ηλικία ισοδύναμη με τη χρονική του ηλικία, το γκροτέσκο φαινόμενο που είχε σημαδέψει τη γέννησή του θα έπαυε να ισχύει. Ανατρίχιασε. Η μοίρα του έμοιαζε απαίσια, απίστευτη»
Στο βιβλίο αυτό ο Φιτζέραλντ αφηγείται την εκπληκτική ιστορία ενός άντρα που γεννιέται στην ηλικία των ογδόντα χρονών και με την πάροδο των χρόνων γίνεται ολοένα και νεότερος. Αν και η ζωή του Μπένζαμιν Μπάτον από την πρώτη στιγμή που ήρθε στον κόσμο φαίνεται να είναι πραγματικά απίστευτη και μοναδική, στην πραγματικότητα είναι ίδια με τη ζωή οποιουδήποτε ανθρώπου. Συναναστρέφεται με ανθρώπους, βρίσκει και χάνει την αγάπη, αποκτά παιδιά, νιώθει τις χαρές της ζωής, έρχεται αντιμέτωπος με τη θλίψη του θανάτου, αλλά και με τόσα άλλα συναισθήματα που ξεπερνούν το χρόνο και όλη η παράξενη ζωή του επιβεβαιώνει με μοναδικό τρόπο πως σημασία δεν έχει εάν ζεις τη ζωή σου προς τα μπρος ή προς τα πίσω αλλά το πώς την ζεις.
3) «ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΌΠΛΑ» από τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Περίληψη :
Ένας νεαρός Αμερικανός εθελοντής στο Ιταλικό Υγειονομικό Σώμα κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, συναντά στο μέτωπο και ερωτεύεται την Κάθριν Μπάρκλεϊ, μια βρετανίδα νοσοκόμο. Τα γεγονότα σύντομα οδηγούν στην απομυθοποίηση του πολέμου· τραυματίζεται στο γόνατο από το θραύσμα μιας οβίδας και αργότερα κατά τη διάρκεια μιας γενικής υποχώρησης κινδυνεύει να εκτελεστεί από την Ιταλική Στρατιωτική Αστυνομία. Έτσι αποφασίζει να δραπετεύσει και το σκάει με την Κάθριν στην Ελβετία…
Ο “Αποχαιρετισμός στα όπλα” είναι μια αξεπέραστη περιγραφή του πολέμου, εμπνευσμένος από τις εμπειρίες του ίδιου του Χέμινγουεϊ . Περιγράφει το φόβο, το χάος, τη φιλία και τη δύναμη με μια ολοκληρωτική καταδίκη του πολέμου. Όμως ο “Αποχαιρετισμός στα όπλα” είναι και μια ερωτική ιστορία, ένα ατελείωτο δράμα, ένα ακατανίκητο πάθος.
4) «ΦΑΝΤΟΜΑΣ» από τους Πιερ Συβέστρ & Μαρσέλ Αλλέν
Περίληψη :
Στις αρχές του εικοστού αιώνα, μέσα από τις σελίδες του Φαντομά και από την πένα του Πιερ Συβέστρ και του βοηθού του Μαρσέλ Αλλέν γεννιέται στο Παρίσι η πιο σατανική, αδίστακτη και ικανή εγκληματική μορφή της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.
Ο Φαντομάς, ένα αξεπέραστο σύμβολο του εγκλήματος, μία πραγματική μεγαλοφυΐα, καταφέρνει να σχεδιάσει και να εκτελέσει οποιοδήποτε έγκλημα, ασύλληπτης σκληρότητας και κυνισμού, χωρίς στο τέλος ο νόμος να μπορεί να τον τιμωρήσει. Οπωσδήποτε αποτελεί μια μοναδική φυσιογνωμία στην αστυνομική λογοτεχνία, το περίγραμμα της οποίας σκιαγραφείται μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου.
5) «ΝΤΑΜΑ ΠΙΚΑ» από τον Αλεξάντερ Πούσκιν
Περίληψη :
Ο Χέρμαν, ο κύριος χαρακτήρας της «Ντάμα Πίκα», είναι ένας νεαρός Γερμανός αξιωματικός του μηχανικού, που ζει σε μια ξένη χώρα, τη Ρωσία. Φαίνεται εξαρχής λογικός και σώφρων άνθρωπος που δεν εμφορείται από πάθη. Σιγά σιγά, όμως, αυτή η εικόνα αλλάζει, όταν βλέπουμε πώς μια φανταστική εξιστόρηση, σχετικά με κάποιο χρυσοφόρο μυστικό, τινάζει σαν ελατήριο το πάθος του τυχερού παιχνιδιού μέσα του. Ήδη από τη λέξη που εκστομίζει -«Παραμύθια!»- μόλις έχει ακούσει την εξιστόρηση, είναι φανερή μέσα του η σύγχυση μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας που θα τον οδηγήσει, με τη συνδρομή της τύχης, σε απρόοπτες εξελίξεις.
Ένα σύντομο αριστούργημα, στο οποίο ο Πούσκιν, με ύφος καθαρό και απέριττο, μιλάει με βαθιά αγάπη -ίσως και λίγο άγρια- για όλες τις χαρές, όλες τις ηδονές της ζωής.
6) «ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ» από τους Καρλ Μαρξ & Φρίντριχ Ένγκελς
Περίληψη :
Σε ολόκληρη την ιστορία της φιλολογίας η μοίρα του Κομμουνιστικού Μανιφέστου (όπως άλλωστε και αυτή του “Ηγεμόνα” του Μακιαβέλι και της “Κοινωνίας του Θεάματος” του Γκυ Ντεμπόρ) αποτελεί την καλύτερη μαρτυρία για την αλήθεια του αποφθέγματος “Pro captu lectoris habent sua fata libelli” (“Η τύχη ενός βιβλίου εξαρτάται από την ικανότητα των αναγνωστών του”).
Η φήμη του βιβλίου υπήρξε μοναδική και πρωτοφανής. Δεν ήταν μια απλή σχολαστική πραγματεία για να μελετηθεί από τους λογίους και να σχολιαστεί από τους πολιτικούς φιλοσόφους. Το βιβλίο δεν διαβάστηκε για να ικανοποιήσει μια πνευματική περιέργεια. Στα χέρια των πρώτων αναγνωστών του, το “Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος” τέθηκε κατευθείαν σε εφαρμογή. Χρησιμοποιήθηκε ως πανίσχυρο και επικίνδυνο όπλο στους μεγάλους πολιτικούς αγώνες του νεότερου κόσμου μας.
7) «ΟΥΑΪΛΝΤ : ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ» από τον Όσκαρ Ουάιλντ
Περίληψη :
Σε κάθε απόφθεγμα ή αφορισμό του βιβλίου εδρεύει το πνεύμα ενός από τους πλέον ιδιοφυείς καλλιτέχνες της εποχής του, και όχι μόνο, παγκοσμίως: παιγνιώδες, σαρκαστικό, πικρό και πικραμένο μέσα από προκλητικές παραδοξολογίες, οξυδερκές χιούμορ και ανατρεπτική ειρωνεία, και αποκαλύπτεται η σκέψη του κυριότερου εκπροσώπου του κινήματος του Αισθητισμού που εμφανίστηκε στη Βρετανία στα τέλη του 19ου αιώνα – και υπερασπίστηκε το δόγμα “της τέχνης για την τέχνη”, εγείροντας, συγχρόνως, την άρνησή του στην αναγκαιότητα της ηθικής ως συνθήκη της τέχνης – ο στοχασμός μιας προδρομικής μορφής του Αγγλο-Σαξονικού μοντερνισμού και αμφιλεγόμενης προσωπικότητας πάνω σε κάθε έκφανση – από την πλέον «ελαφριά» ως την βαθύτατα θεμελιώδη – της ανθρώπινης ζωής. Και όλ’ αυτά εκφέρονται με την αφοπλιστική ειλικρίνεια ενός ανθρώπου που υιοθετεί στο έπακρο τη στάση δανδή απέναντι στην κοινωνία και στην τέχνη.
8) «SWEENEY TODD, Ο ΦΟΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΕΑΣ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΦΛΗΤ» από τον Τζέιμς Μάλκολμ Ράιμερ & Τόμας Πέκετ-Πρεστ
Περίληψη :
Ο διαβολικός κουρέας Σουίνυ Τοντ που δολοφονεί με τον πιο ειδεχθή τρόπο και ληστεύει τους πελάτες του, αναδείχθηκε ως ο βασιλιάς της φρίκης, του εγκλήματος και του μυστηρίου, στον χώρο της μαύρης λαϊκής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα. Πρόκειται για μια εξαιρετική, αιματηρή ιστορία φρίκης, μα και συνάμα για μια πολύ τρυφερή, ερωτική ελεγεία, δοσμένη με έναν μοναδικά αριστοτεχνικό τρόπο από την πένα των Τζέιμς Μάλκολμ Ράινερ & Τόμας Πρέκετ -Πρεστ .
Και όμως δεν είναι μόνο αυτό! Οι μυστηριώδεις συγγραφείς του βιβλίου αυτού, σαν «άλλοι» Κάρολος Ντίκενς κατάφεραν να δημιουργήσουν ταυτόχρονα και μία αιχμηρή αλληγορία, καταγγελία για την αθλιότητα της αγγλικής κοινωνίας.
9) «Ο ΧΡΥΣΟΣ ΣΚΑΡΑΒΑΙΟΣ» από τον Έντγκαρ-Άλαν Πόε
Περίληψη :
“Ο Χρυσός Σκαραβαίος”, το διήγημα το οποίο χάρισε στον Έντγκαρ-Άλλαν Πόε τη μεγάλη του φήμη -στην Αμερική τουλάχιστον- πριν η ευρωπαϊκή διανόηση, με επικεφαλής τον Σαρλ Μπωντλαίρ, τον ενσωματώσει στις προδρομικές φυσιογνωμίες του συμβολισμού, παραμένει ένας μεγάλος άλυτος γρίφος, ένας γρίφος μέσα σε ένα γρίφο.
“Ο Χρυσός σκαραβαίος” είναι μια κρυπτογραφημένη διαδικασία αυτοανάλυσης. Όσο περισσότερο ψάχνουμε μέσα στο διήγημα, τόσο περισσότερα στοιχεία ανακαλύπτουμε προς αυτή την κατεύθυνση.
Ίσως φαίνεται λίγο περίεργο να έχει ανακαλύψει ο Πόε τη διαλεκτική της επιθυμίας εξήντα χρόνια πριν από τον Φρόυντ, αλλά είναι αλήθεια.
10) «ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ» από τον Φραντς Κάφκα
Περίληψη :
Οι αφορισμοί αυτού του τόμου, αλιευμένοι από τα Τετράδια του 1917 και 1918 (το πρώτο μέρος) και από εκείνα του 1920 («Αυτός»), αποτελούν γόνιμα θραύσματα αυτής της εναγώνιας προσπάθειας να λεχθεί το άλεκτο, να γίνει ρητό το άρρητο, να προσεγγιστεί (με νύξεις, έστω και με σπασμούς λόγου) το απροσπέλαστο. Ο Κάφκα ακροβατεί εδώ, ανακαλύπτει περάσματα, λυτρωτικές διόδους μέσα από έννοιες και πραγματικότητες ζοφερές. Πρόκειται για μια πείσμονα απόπειρα χαρτογράφησης του χάους, για μια ακύρωση του παραλόγου «με τα ίδια του τα μέσα».
Επάγγελμα του Κάφκα ήταν η αγωνία. Μια αγωνία διαρκώς παρούσα, εξουθενωτική, δεσπόζουσα. Οι «Αφορισμοί», όπως και οι σελίδες όλων των έργων του, σημαδεύονται έντονα από τα ίχνη αυτής της αγωνίας. Το Αδιανόητο υπήρξε το υλικό του Κάφκα, με το οποίο καταπιάστηκε κατά τη διάρκεια των άγρυπνων νυχτών του, και το οποίο πάσχισε να εκφράσει με μια γλώσσα ψυχρή, απόλυτα οργανωμένη, λιτή, αιχμηρά υπολογισμένη.
