
Όπως συμβαίνει με όλα τα πράγματα στη ζωή, έτσι και με τα βιβλία τυχαίνει κάποια από αυτά να μας εκπλήσσουν! Οι παράξενες και ιδιαίτερες μορφές (δομές, φορμάτ, στα αγγλικά το λένε unique formats) τους είναι αυτό το χαρακτηριστικό τους που τα διαχωρίζει από τα άλλα και αναδεικνύει μια πιο ξεχωριστή “ομορφιά”. Είναι, θα μπορούσε να πει κανείς, τα… μαύρα πρόβατα στο αχανές λογοτεχνικό κοπάδι!
1. Το βιβλίο-κατάλογος IKEA:

Το Horrorstor του Grady Hendrix είναι το βιβλίο που εικάζω πως η έμπνευση της συγγραφής του ακολούθησε έπειτα από μια πολύωρη περιπλάνηση σε ένα κατάστημα IKEA. Δε χρειάζονται άλλωστε και πολλά. Λίγη φαντασία, μερικές επισκέψεις στο πασίγνωστο πολυκατάστημα από τη Σουηδία και συγγραφική δεξιότητα. Ο Grady Hendrix έκανε τσεκ σε αυτά τα τρία κουτάκια και σε συνεργασία με τον εικονογράφο Michael Rogalski, έφεραν στη ζωή το Horrorstor, μια κωμωδία τρόμου που διαδραματίζεται στο ORSK, ένα κατάστημα τύπου IKEA που έχει βιώσει υπερφυσικά φαινόμενα. Αυτό που καθιστά αυτό το βιβλίο ξεχωριστό είναι η δομή του, αφού θυμίζει έναν κατάλογο ΙΚΕΑ.
Δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, αλλά είναι διαθέσιμο στα καταστήματα Public.
2. Το βιβλίο-…μπέρδεμα(;):

Το House of Leaves είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Mark Z. Danielewski. Και ως το πρώτο του αποφάσισε να δημιουργήσει ένα… μπέρδεμα. Η πλοκή επικεντρώνεται σε ένα φανταστικό ντοκιμαντέρ για μια οικογένεια της οποίας το σπίτι περιέχει έναν φαινομενικά ατελείωτο λαβύρινθο. Το ίδιο συμβαίνει και με την μορφή του ίδιου του βιβλίου. Είναι ένας ατελείωτος λαβύρινθος, μόνο φαινομενικά όμως. Περιέχει άφθονες υποσημειώσεις, πολλές από τις οποίες περιέχουν υποσημειώσεις οι ίδιες, συμπεριλαμβανομένων παραπομπών σε φανταστικά βιβλία, ταινίες ή άρθρα. Μάλιστα, σε ορισμένα σημεία πρέπει να περιστρέψεις το βιβλίο για να καταφέρεις να το διαβάσεις. Εντάξει, δεν είναι από τα βιβλία που επιλέγεις να διαβάσεις για να χαλαρώσεις το καλοκαίρι στην παραλία ή το βράδυ μετά τη δουλειά, αλλά είναι ένα βιβλίο-μυστήριο όχι στην πλοκή του, αλλά… στη μορφή του! Κι αυτό είναι που το κάνει ιδιαίτερο!
Έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, αλλά δεν κυκλοφορεί πλέον στην ελληνική έκδοση. Είναι διαθέσιμο στα καταστήματα Public και το βιβλιοπωλείο Πολιτεία.
3. Το βιβλίο με τις σημειώσεις και την ιστορία μέσα στην ιστορία:

Ο Doug Dorst με την πένα του και ο J.J. Abrams με το μυαλό του δημιούργησαν το S. Αυτό το βιβλίο με ένα μονόγραμμα για τίτλο είναι ένα βιβλίο στο οποίο μπορεί κανείς να διαβάσει μια ιστορία μέσα σε μια άλλη ιστορία. Η μορφή του επίσης είναι ιδιαίτερη, αφού κατά μήκος των σελίδων του στα περιθώρια υπάρχουν χειρόγραφες σημειώσεις ως διάλογος μεταξύ δύο φοιτητών που ελπίζουν να αποκαλύψουν τη μυστηριώδη ταυτότητα του συγγραφέα και το μυστικό του μυθιστορήματος. Επίσης, το βιβλίο συνοδεύεται και από συμπληρωματικά στοιχεία που βρίσκονται ανάμεσα στις σελίδες ως βοηθήματα για την εξιχνίαση του μυστηρίου.
Δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, αλλά είναι διαθέσιμο στο βιβλιοπωλείο Πολιτεία.
4. Το βιβλίο με τις… τρύπες:

Το Tree of Codes του Jonathan Safran Foer έχει τόσο περίεργη και ξεχωριστή μορφή που για να μπορέσει να εκδοθεί ο συγγραφέας του κατάφερε να βρει μόνο έναν εκδότη που ήταν πρόθυμος να μπει στη διαδικασία εκτύπωσης αυτού του δύσκολου -από τυπογραφικής απόψεως- βιβλίου, καθώς επίσης λόγω του τρόπου με τον οποίο το βιβλίο έπρεπε να δεθεί, για να μην χαλάσει η μορφή του, δεν μπορούσε να τυπωθεί σε σκληρόδετη έκδοση. Ποια είναι αυτή η τόσο περίεργη και ξεχωριστή μορφή; Το εν λόγω βιβλίο έχει… τρύπες ανάμεσα στις σελίδες του. Έτσι, ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει την κάθε πρόταση με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.
Δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, αλλά είναι διαθέσιμο στα καταστήματα Public.
Υ.Γ. Για την ιδέα του συγκεκριμένου άρθρου, ευχαριστώ τον φίλο μου τον Θοδωρή.