Το βιβλίο «Ανυπότακτη Ψυχή» αποτελεί ένα μεγάλο ταξίδι προς τα πίσω. Τόσο προς τις παραδοσιακές αναφορές για την ιστορία του τόπου και κατ’ επέκταση τον ποιμενικό – αγροτικό τρόπο ζωής, όσο και στην εξιστόρηση της ζωής της μάνας του πρωταγωνιστή Βάιου. Αποτελεί ένα ανάγνωσμα που θα φέρει τον αναγνώστη σε σύνδεση με ιστορικές αναφορές. Επίσης μέσω των παραστατικών εικόνων θα τον βοηθήσει να πλάσει αυθεντικές εικόνες του χωριού. Οι ανατροπές της ζωής, ο φόβος και η δύναμη της ψυχής, η απλότητα των ανθρώπων, οι αξίες και οι αναμνήσεις αναδύονται μέσα από την ιστορία της μάνας Βάνας.
Μέσα από αυτή την ιστορία θα μπορέσει ο αναγνώστης να έρθει σε επαφή και να γνωρίσει κάθε πλευρά του χωριού και τους ανθρώπους του. Επίσης θα ενδυναμώσει ήδη υπάρχουσες εικόνες και την αγάπη για την εντοπιότητα μας, την αγάπη για το χωριό μας, τους ανθρώπους του και τις ιστορίες τους.
Η πλοκή του βιβλίου «Ανυπότακτη Ψυχή»
Το βιβλίο «Ανυπότακτη Ψυχή» ξεκινά με την απόφαση του Βάιου να μεταβεί στο χωριό του με την αρραβωνιαστικιά του Αλκμήνη για να παραλάβει το βραβείο και το μετάλλιο για την συμμετοχή της μητέρας του στην αντίσταση. Η εκδήλωση που διοργανώθηκε από τον αντιδήμαρχο γίνεται η αφορμή για ένα μεγαλύτερο ταξίδι. Ένα ταξίδι στον χρόνο και την εξιστόρηση της ζωής της μάνας του Βάνας. Με αφορμή το ταξίδι προς το χωριό Κούμαρο της Λαμίας, ο συγγραφέας μας παραθέτει όλη την ζωή της Βάνας σε σύμπραξη με τα ιστορικά και καθοριστικά γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου που ακολούθησε.
Η Βάνα του βιβλίου «Ανυπότακτη Ψυχή»
Η Βάνα τελείωσε το δημοτικό σχολείο το 1937 και ήταν 12 χρονών όταν ξέσπασε ο πόλεμος. Όπως όριζαν οι συνθήκες του χωριού, η Βάνα ασχολούταν με όλες τις δουλειές του σπιτιού: ζύμωνε, φούρνιζε, έστρωνε το τραπέζι, έφτιαχνε πίτες, πήγαινε στις γίδες και στα χωράφια. Όμορφες εικόνες από μια άλλη εποχή που θα μπορούσαν να αποτελούν πίνακα ζωγραφικής, χρωματισμένο με τα φωτεινά χρώματα της φύσης και σκούρα “μουτζουρωμένα’ χρώματα της στάχτης και της δουλειάς στα χωράφια και τα μαντριά. Η ζωή στο χωριό αλλάζει με την έλευση των κατακτητών και τον πόλεμο. Γυναίκες και άντρες ανέλαβαν διαφορετικούς ρόλους στην αντίσταση.
Τρεις γυναίκες, μαζί με την Βάνα, επιλέχθηκαν να βοηθήσουν στην μεταφορά πυρομαχικών στους αντάρτες με τα άλογά τους. Σε χιόνια, κακοτράχαλα βουνά, με κρύο και χωρίς γνωστό προορισμό διαδραμάτισαν τον δικό τους ρόλο στην εξέλιξη της μάχης. Σημαντική αναφορά γίνεται για την παρουσία τους στην ιστορική ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοεμβρίου του ’42. «Μακάρι Θεέ μου να σωριαζόταν έτσι και οι κατακτητές και οι ντόπιοι υποστηρικτές τους να αναπνεύσει όλη η χώρα ελευθερία», λέει η Βάνα.
«Η επιθυμία για αγώνα, για διώξιμο των κατακτητών και εμπέδωση της ειρήνης ήταν αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα». Ο στρατός του ΕΛΑΣ πλήθυνε τόσο με άντρες όσο και γυναίκες. Τελικά τον Οκτώβρη του 1944 οι ξένοι έφυγαν από την Λαμία. Τα νέα βρήκαν την 19χρονη πια Βάνα να βάζει ξύλα στον φούρνο. Έντονες εικόνες καθημερινής ζωής μιας γυναίκας άξιας να συμμετέχει στον αγώνα του τόπου της και ως στυλοβάτης στην οικογενειακή ζωή προσφέροντας πάντα το μέγιστο.
Ο εμφύλιος πόλεμος
Ο εμφύλιος πόλεμος φέρνει δεινά ξανά στην ζωή της Βάνας.
«Είχαμε έναν εχθρό, τον διώξαμε και τώρα έρχονται δικοί μας – συγγενείς – για να μας σκιάξουν, μας καίν΄ τα σπίτια, μας κλωτσάνε μακριά απ΄ τα σπίτια μας. Ποια πατρίδα; Ποια λευτεριά;». Αυτές τις σκέψεις έκανε η Βάνα καθώς οι φλόγες δυνάμωναν και κάθε τόσο ακούγονταν εκρήξεις στο σπίτι τους.
Οι νέες αποκαλύψεις συνταράσσουν τον αναγνώστη, η μάνα της Βάνας μπαίνει φυλακή το 1947, ο αδερφός της είναι απών 3 χρόνια, ο πατέρας συγκλονισμένες από τον χαμό του παιδιού του κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. Στην ταραχώδη κατάσταση του εμφυλίου ο φόβος και η αγωνία γεννιέται ξανά.
Η ιστορία εκτυλίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. Πιάνουν τον Σταμάτη , τον αδερφό της Βάνας στην Εύβοια, σε μια εποχή που το αντάρτικο έχανε μάχες και μαχητές. Τα νέα γνωστοποιούνται από έναν γείτονα. Ακόμα μια φορά η οικογένεια της Βάνας παγώνει, βρίσκεται μέσα στα δεινά. Μετά από πολλές προσπάθειες ο εξαφανισμένος Σταμάτης εντοπίζεται στις φυλακές της Θήβας. Ο εντοπισμός του αδερφού της φέρνει πνοή χαράς. Οι ελπίδες αναπτερώνονται για όλους.
Οι χαρές και οι γάμοι: Το προξενιό
Δεν θα αργήσουν , μέσα στο κλίμα της αισιοδοξίας για την οικογένεια της Βάνας, να έρθουν και τα προξενιά. Η Βάνα ήταν από τις λίγες ανύπαντρες κοπέλες του χωριού. Μετά από τον γάμο του αδερφού της Βάνας που επήλθε της αποφυλάκισής του, παντρεύεται και η Βάνα με την βοήθεια – το προξενιό – από τον αδερφό της. Παρά τις αντιρρήσεις της παντρεύεται τον Δήμο και κάνουν τρία παιδιά. Η Βάνα έκανε επιλογή ανάγκης. Η σχέση τους ήταν ταραχώδης, γεμάτη εντάσεις. Ο Δήμος, δεν έβλεπε με καλό μάτι τους αντάρτες την περίοδο του εμφυλίου. Προσφώνιζε την Βάνα «πάλιο -κουμουνίστρια». Το τέλος του γάμου της σήμανε ο χωρισμός της με τον Δήμο. Το διαζύγιο ήταν μονόδρομος – μοναξιά και αγώνας -. ήταν ένα στίγμα πιο βαρύ και από τον κομμουνισμό.
Η Βάνα ήθελε μια κανονική ζωή, έδωσε αγώνα, έδωσε μάχες, άλλες με λόγο, άλλες χωρίς λόγο. Πλήρωσε, όχι τα λάθη τα δικά της αλλά τα λάθη των άλλων, ακόμα και τα λάθη των κυβερνώντων ή τα λάθη αυτών που ήθελαν να το παίξουν ηγέτες και δίχασαν τον λαό για τα δικά τους και τα ξένα συμφέροντα. Η Βάνα ήταν μια ανυπότακτη ψυχή.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου «Ανυπότακτη Ψυχή»
Η ιστορία αυτή αναφέρεται σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα και τα πρόσωπα είναι υπαρκτά. Υπάρχει βέβαια μία μικρή παραλλαγή των ονομάτων και των τοπωνυμιών αλλά οι γνωρίζοντες δεν θα δυσκολευτούν στην αντιστοίχιση.
Το βιβλίο εκδόθηκε το 2021 και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φίλντισι. Στο βιβλίο περιέχεται CD που τραγουδά η Βάλια για τη γιαγιά της Βάια (Βάνα).
