Η έννοια του θανάτου, ως βιολογικό και κοινωνικό φαινόμενο, απασχολεί τις ανθρώπινες κοινωνίες ανεξάρτητα από το οικονομικό, πολιτισμικό και τεχνολογικό επίπεδο. Ο θάνατος στο πέρασμα των αιώνων και των πολιτισμών που δημιουργήθηκαν, αντιμετωπίστηκε με διαφορετικούς τρόπους, ενώ δεν αποτελεί ένα διαχρονικό φαινόμενο εξ ολοκλήρου ερμηνευμένο. Πιο συγκεκριμένα, εκείνο που περισσότερο εγείρει το συναίσθημα μιας ολόκληρης κοινωνίας δεν είναι βέβαια αυτό που λέμε “θάνατος από φυσικά αίτια” αλλά η μορφή του εγκλήματος που προκαλεί τον θάνατο- ένας φόνος για παράδειγμα.
Η Τέχνη από την γέννηση της δέχτηκε επιρροές από την έννοια του θανάτου και τις διαφορετικές περιπτώσεις που παρουσιάζεται. Για πολλά χρόνια η λογοτεχνία εμπνεύστηκε από τις ιστορικές μάχες, σταυρώσεις, μαρτύρια και επιδημίες. Οι λογοτέχνες ξεκίνησαν να δημιουργούν με βάση τέτοιου είδους γεγονότα με τα οποία μπορούσε, ή μπορεί, να έρθει σε επαφή ο κάθε άνθρωπος. Η προσέγγιση αυτή σχετίζεται κυρίως με την κατανόηση της θνητότητας του ανθρώπου. Τα παραδείγματα που μπορεί κάνεις να βρει τόσο στην Ελληνική αλλά και στην παγκόσμια λογοτεχνία είναι ανεξάντλητα. Ωστόσο εκείνο που αξίζει να σημειωθεί είναι πως ακόμα και στη λογοτεχνία ο θάνατος δεν έχει μόνο μια μορφή. Παρακάτω θα θυμηθούμε μερικές από τις πιο εμβληματικές παρουσίες γυναικών , οι οποίες δεν δίστασαν να αφαιρέσουν την ανθρώπινη ζωή καθιστώντας τον εαυτό τους και “σύμβολο”, κάποιες φορές :
1. Η Μήδεια
Κόρη του βασιλιά Κολχίδας Αιήτη και της Ωκεανίδας Εκάτης ήταν η Μήδεια η οποία παραδέχεται πως της συνέβη το «άελπτον πράγμα», ένα αναπάντεχο γεγονός: ο Ιάσονας την πρόδωσε για χάρη της κόρης του βασιλιά της Κορίνθου. Η Μήδεια δεν έμεινε γνωστή στην ιστορία κυρίως για την δολοφονία του ίδιου της του αδερφού, τον οποίον τεμάχισε και σκόρπισε στη θάλασσα για να καθυστερήσει τον πατέρα της που καταδίωκε την ίδια και τον Ιάσονα, ούτε για τον έμμεσο θάνατο του Πελία που, πείθοντας τις κόρες του να τον τεμαχίσουν, προκάλεσε το τέλος του. Η δράση της, που την κατέστησε σύμβολο εγκαταλελειμμένης γυναίκας, βασίζεται αφενός στην “μαγική” τέχνη που χρησιμοποίησε με σκοπό να εκδικηθεί εκείνη για την οποία ο Ιάσονας πρόδωσε την συζυγική κλίνη και αφετέρου στην ανόσια δολοφονία των ίδιων της των παιδιών. Η Μήδεια συνειδητοποίησε την δεινή θέση στην οποία βρέθηκε μετά την προδοσία του Ιάσονα και προχωρά σε μια σειρά αποτρόπαιων πράξεων, έχοντας πλήρη κατανόηση των γεγονότων, φτάνοντας μέχρι και στην παιδοκτονία.
2. H Lady MacBeth
Η ιστορία, γραμμένη από τον William Shakespeare, του Μάκβεθ και της Λαίδης Μάκβεθ είναι γνωστή. Η μανία για την κατάληψη εξουσίας, ο φόνος και η αλαζονεία είναι μερικά από τα βασικά ζητήματα ολόκληρου του έργου. Η Λαίδη Μάκβεθ συμφωνεί με τον σύζυγό της και σχεδιάζουν τον θάνατο του Ντάνκαν -βασιλιά της Σκωτίας- και αφού το σχέδιο πραγματοποιείται στο υπνοδωμάτιο που φιλοξενείται ο Ντάνκαν, η λαίδη Μάκβεθ βυθίζεται στο σκοτάδι και τις τύψεις. Η συνέχεια του συγκεκριμένου προσώπου είναι εξίσου τραγική. Παρακολουθούμε την Λαίδη Μάκβεθ να υπνοβατεί τρίβοντας τα χέρια της, καθώς πιστεύει ότι είναι λερωμένα από αίμα, επαναλαμβάνοντας κάθε νύχτα την ίδια σκηνή από την δολοφονία του Ντάνκαν. Συνεχίζει έτσι μέχρι την αυτοκτονία της.
3. Η Annie
Η “αγαθή” Annie εμφανίστηκε στο μυθιστόρημα του Αμερικανού Stephen King: Misery, με πρώτη κυκλοφορία το 1987. Κάποιος συγγραφέας με το όνομα Paul Sheldon μετά το αυτοκινητικό ατύχημα που του συνέβη βρίσκεται ως “φιλοξενούμενος” στο σπίτι μιας αναγνώστριάς του, η οποία στο κοντινό παρελθόν έχει ήδη διαπράξει τη δολοφονία του πατέρα της ενώ κατηγορείται και για κάποιες δολοφονίες μικρών παιδιών. Ποτέ δεν περίμενε ο Paul, βέβαια, ο,τι ακολούθησε σε εκείνο το απομονωμένο σπίτι στο βουνό. Είναι σίγουρο πως τα σημάδια από την “φροντίδα” της, ψυχολογικά διαταραγμένης, Annie χαράχθηκαν ανεξίτηλα στο μυαλό και…στο σώμα του συγγραφέα κατά τη διάρκεια της διαμονής του και αυτό συνέβη διότι πήρε την απόφαση να ρίξει τίτλους τέλους στην πορεία της αγαπημένης της ηρωίδας. Όπως γίνεται φανερό, αυτό δεν άρεσε καθόλου στην Annie.
4. Η Cathy Ames
Την Cathy Ames την γνωρίσαμε από το βιβλίο “Ανατολικά της Εδέμ” του John Steinbeck που αργότερα έγινε και τηλεοπτική σειρά. Πρόκειται για την περίπτωση που ξεγελάει τον καθένα η συμπαθητική και γλυκιά μορφή της. Εντυπωσιακή και πανούργα εκμεταλλεύεται όποιο αρσενικό βρεθεί στο δρόμο της καταστρέφοντας το και δεν διστάζει να εξοντώσει ακόμη και τους γονείς της για την ελευθερία της. Λίγο πριν το τέλος καταλήγει πόρνη με το όνομα Kate έχοντας ήδη αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για εκείνη. Δεν γίνεται φανερό αν ένοιωσε πoτέ τύψεις και αν αυτό ακριβώς ήταν που την οδήγησε στο να αφαιρέσει ακόμα και την ίδια της τη ζωή.
5. Η Φραγκογιαννού
Η γριά Χαδούλα ή αλλιώς Φραγκογιαννού είναι το κεντρικό πρόσωπο στο γνωστό διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: “Η φόνισσα” που δημοσιεύθηκε το 1903. Ιδιάζουσα περίπτωση η Φραγκογιαννού, η οποία φαίνεται πως κυριαρχείται από την εγκληματική τάση της βρεφοκτονίας και πραγματοποιεί μια σειρά από φόνους-πνιγμούς νεαρών κοριτσιών ξεκινώντας από το εγγόνι της. Ο Συγγραφέας από την αρχή του έργου θα βάλει την ίδια να μοιραστεί, μέσω των αναμνήσεων της, το σημαντικότερο μέρος του βίου της το οποίο ήταν σκληρό και επηρέασε καταλυτικά την μετέπειτα ψυχοσύνθεση της. Δεν υπάρχει ούτε μια στιγμή σε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη που η αδίστακτη γυναίκα να φαίνεται κάπως ότι μετανιώνει για τις πράξεις της. Αντίθετα, όποτε θα της δοθεί η ευκαιρία θα προβεί στον επόμενο φόνο. Το τέλος της είναι ειρωνικό απέναντι στην ίδια καθώς «..Η γραία Χαδούλα εύρε τον θάνατον εις το πέρασμα του Άγιου Σώστη, εις τον λαιμόν τον ενώνοντα τον βράχον του ερημητηρίου με την ξηράν, εις το ήμισυ του δρόμου, μεταξύ της θείας και της ανθρώπινης δικαιοσύνης».
