Αρχές του 20ού αιώνα καθιερώθηκε η 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Ημέρα μνήμης των αγώνων του κινήματος των εργατριών της Νέας Υόρκης το 1857, για τα δικαιώματα των γυναικών. Η αναγνώριση της σημαντικής συμβολής των γυναικών στη διαμόρφωση του σημερινού κόσμου, αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την ίση αντιμετώπισή τους και στην κατάρριψη των υποβαθμιστικών στερεοτύπων που ακολουθούν το λεγόμενο «ασθενές» φύλο. Σήμερα, μετά από έναν ολόκληρο αιώνα, το ζήτημα της ισότητας των δύο φύλων παραμένει επίκαιρο. Οι καταγγελίες για σεξουαλικές παρενοχλήσεις, οι βιαιοπραγίες, οι δολοφονίες, αλλά και η άνιση αντιμετώπιση των γυναικών στην αγορά εργασίας αποδεικνύουν πως υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν, για να επιτευχθεί η πραγματική ισότητα.
Έτσι, με αφορμή τον εορτασμό της ημέρας αυτής συγκέντρωσα τα αγαπημένα μου βιβλία με επίκεντρο το γυναικείο φύλο και τα μοιράζομαι μαζί σας παρακάτω.
Το δεύτερο φύλο – Simone de Beauvoir
Το “Δεύτερο φύλο” κυκλοφόρησε το 1949 και αποτέλεσε το απόλυτο έργο αναφοράς του φεμινιστικού κινήματος. Τα 50.000 αντίτυπα της πρώτης έκδοσης εξαντλήθηκαν μέσα σε μια βδομάδα, ενώ το Βατικανό περιέλαβε το βιβλίο στη «μαύρη λίστα» του. 70 χρόνια μετά, ενώ η φεμινιστική ουτοπία ξεφτάει καθώς σεξιστικές αντιλήψεις και πρακτικές επανέρχονται σε πολλά σημεία του πλανήτη, το “Δεύτερο φύλο” αξίζει να ξαναδιαβαστεί ως ορόσημο της ιστορίας του γυναικείου κινήματος.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Λουλούδι της ερήμου – Waris Dirie & Cathleen Miller
Η Γουόρις Ντίρι, γόνος μιας παραδοσιακής σομαλικής οικογένειας νομάδων, που πίστευαν σε αρχαϊκά έθιμα όπως ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων και ο γάμος ανάμεσα σε κοριτσάκια προεφηβικής ηλικίας και σε ηλικιωμένους άντρες, το έσκασε από την καταπιεστική ζωή της στην αφρικανική έρημο, όταν ήταν μόλις 13 χρονών, αγράμματη και πάμφτωχη, χωρίς τίποτα δικό της εκτός από ένα κουρελιασμένο σάλι.
Η νεαρή Γουόρις αντιμετώπισε την εκμετάλλευση, την απόπειρα βιασμού και την ωμή βία, και με επίμονο αγώνα, κατόρθωσε να φτάσει στο μακρινό Λονδίνο, όπου δούλεψε σαν υπηρέτρια στο σπίτι του πρέσβη θείου της. Εκεί, ενώ πάσχιζε να μάθει ανάγνωση και γραφή, η εντυπωσιακή ομορφιά της τράβηξε την προσοχή ενός φωτογράφου, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει σύντομα μια καριέρα στο μόντελινγκ, που την οδήγησε τελικά στη Νέα Υόρκη και στη διεθνή φήμη.
Το αυτοβιογραφικό βιβλίο της, προσφέρει μια ακαταμάχητη, σε πρώτο πρόσωπο αφήγηση της δραματικής και διδακτικής της Οδύσσειας. Είναι ένα ζωντανό πανόραμα της απλής, συχνά σκληρής ζωής των νομαδικών φυλών της Σομαλίας, αλλά και μια φλογερή, πειστική έκκληση για δράση από μια εύγλωττη κι ελκυστική υπέρμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που ξέρει από προσωπική πείρα αυτό το θέμα.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωκεανίδα.
Με λένε Μαλάλα – Malala Yousafzai
Όταν οι Ταλιµπάν κατέλαβαν την εξουσία στην κοιλάδα Σουάτ του Πακιστάν, ένα κορίτσι τούς εναντιώθηκε. Η Μαλάλα Γιουσαφζάι αρνήθηκε την επιβεβληµένη σιωπή και πολέµησε για το δικαίωµά της στην εκπαίδευση.
Την Τρίτη 9 Οκτωβρίου του 2012, στα 15 της χρόνια, η Μαλάλα πυροβολήθηκε στο κεφάλι σχεδόν εξ επαφής ενώ επέβαινε στο σχολικό λεωφορείο και ελάχιστοι ήταν αυτοί που πίστευαν ότι θα επιβιώσει. Ωστόσο, η θαυµατουργή ανάνηψη της Μαλάλα την οδήγησε σ’ ένα εκπληκτικό ταξίδι από µια µακρινή κοιλάδα του βόρειου Πακιστάν στις αίθουσες του κτιρίου των Ηνωµένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Στα 16 της, έγινε παγκόσµιο σύµβολο ειρηνικής διαµαρτυρίας και η νεότερη υποψήφια για το Νόµπελ Ειρήνης στην ιστορία του θεσµού.
Το “Με λένε Μαλάλα” είναι η αξιοθαύµαστη ιστορία µιας οικογένειας που ξεριζώθηκε εξαιτίας της τροµοκρατίας, η ιστορία της µάχης για την εκπαίδευση των κοριτσιών, η ιστορία ενός πατέρα ο οποίος –ιδιοκτήτης σχολείου ο ίδιος– αγωνίστηκε κι ενθάρρυνε την κόρη του να γράφει και να φοιτά. Τέλος, είναι η ιστορία ενός γενναίου κοριτσιού µε δυο γονείς που αγαπούν µε πάθος την κόρη τους σε µια κοινωνία που δείχνει σαφή προτίµηση στους γιους.
Το βιβλίο που θα µας κάνει όλους να πιστέψουµε πραγµατικά ότι µπορεί σήµερα η φωνή ενός και µόνο ανθρώπου να εµπνεύσει και να αλλάξει ολόκληρο τον κόσµο.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας – Svetlana Alexievich
H Σβετλάνα Αλεξίεβιτς φωτίζει το στοιχείο της συµµετοχής της Σοβιετικής γυναίκας στον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Πάνω από 500.000 γυναίκες –στην πλειονότητά τους νεαρά κορίτσια, σχεδόν έφηβες– πήραν ενεργό µέρος στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεµο και στις πρώτες γραµµές του µετώπου, όχι µόνο ως νοσοκόµες και τραυµατιοφορείς, αλλά και σε αποκλειστικά έως τότε ανδρικές ειδικότητες: πολυβολήτριες, ελεύθεροι σκοπευτές, αεροπόροι, χειρίστριες βαρέων αντιαεροπορικών και πυροβόλων, απλές τυφεκιοφόροι, ασυρµατίστριες ή αντάρτισσες στα µετόπισθεν του εχθρού. Κάποιες από τις γυναίκες αυτές, που επέζησαν κι έφτασαν ως τις µέρες µας, και που η συγγραφέας αναζήτησε σε πόλεις, κωµοπόλεις και αποµακρυσµένα χωριά, αφηγήθηκαν τον δικό τους πόλεµο – και το έκαναν µε τρόπο συγκλονιστικό.
Το βιβλίο αυτό, που ήταν το πρώτο από µια σειρά «βιβλίων των φωνών» που έγραψε η συγγραφέας-δηµοσιογράφος, κυκλοφόρησε σε µια πρώτη εκδοχή το 1985 στη Ρωσία σε 2 εκατοµµύρια αντίτυπα και µεταφράστηκε σε 35 γλώσσες. Αρκετές από τις ιστορίες του έγιναν η βάση για κινηµατογραφικά και τηλεοπτικά σενάρια. Η αναθεωρηµένη έκδοση του 2002 περιλαµβάνει κοµµάτια που είχαν αφαιρεθεί από τη λογοκρισία, καθώς και υλικό που η ίδια η συγγραφέας δεν είχε τολµήσει εκείνη την εποχή να χρησιµοποιήσει.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Ποτέ χωρίς την κόρη μου – Betty Mahmoody
Τον Αύγουστο του 1984, η Μπέτι Μαχμουντί, Αμερικανίδα παντρεμένη με Ιρανό, ταξίδεψε με τον άντρα και την κόρη της στην Τεχεράνη. Έντρομη ανακαλύπτει κάποια στιγμή πως βρίσκεται δέσμια, ενός φανατικού σε μια χώρα όπου οι γυναίκες είναι σχεδόν σκλάβες. Η μόνη ελπίδα διαφυγής βρίσκεται στα χέρια ενός παράνομου δικτύου λαθρεμπόρων.
Αυτό το βιβλίο είναι η αληθινή ιστορία μιας γυναίκας που πέτυχε το ακατόρθωτο, μια Οδύσσεια που παρακολουθούμε με κομμένη ανάσα.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Ελεύθερες γυναίκες – Crémieu Aurine & Jullien Helen
14 γυναίκες μιλούν για το δικό τους αγώνα για την ελευθερία. Βρέθηκαν σε όλες τις μάχες, από τη θανατική ποινή ως τους ακρωτηριασμούς γεννητικών οργάνων, από τα εγκλήματα τιμής έως τα εγκλήματα πολέμου. Οι γυναίκες αυτές αποτελούν παράδειγμα, καθώς αρνήθηκαν να είναι θύματα και διάλεξαν να πουν όχι. Έχουν φιμωθεί, φυλακισθεί, ακρωτηριασθεί, χτυπηθεί, απειληθεί, αντιστάθηκαν όμως, συχνά με το φόβο να τους τρώει τα σωθικά και συνεχίζουν ακόμη σήμερα να αγωνίζονται στο όνομα της ελευθερίας.
Στο βιβλίο αυτό θα διαβάσουμε ιστορίες γυναικών βίαιες και δραματικές, αλλά και ιστορίες αγώνων, αντίστασης, αλληλεγγύης. Από τα σκοτεινά μπουντρούμια του Ντράπσι στο Θιβέτ μέχρι την πρακτική της κλειτοριδεκτομής στη Γαλλία και στο Μαλί, μην ξεχνώντας την αναγνώριση των Κούρδων στην Τουρκία, τις μητέρες, αδελφές και κόρες εξαφανισμένων στη Χιλή, τους πρόσφυγες στα στρατόπεδα των Παλαιστινίων, τις δημοσιογράφους στην Τυνησία, τις δικηγόρους στο Μαλάουι. Όλες αυτές οι γυναίκες έχουν κοινό τις βιαιότητες που έχουν υποστεί και τις μάχες που έχουν δώσει για να καταγγελθούν και να τιμωρηθούν αυτές οι πράξεις βίας προκειμένου να μην υπάρξουν άλλες γυναίκες θύματα.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εύμαρος.
Η ιστορία της πορφυρής δούλης – Margaret Atwood
“Η ιστορία της πορφυρής δούλης” κάνει παγκοσμίως γνωστό το όνομα της συγγραφέως και την κατατάσσει στους σημαντικότερους και πιο ρηξικέλευθους πεζογράφους της εποχής μας. Τοποθετημένη στο εγγύτατο μέλλον, η ιστορία διαδραματίζεται σ’ ένα χώρο που θυμίζει το φάντασμα μιας αμερικανικής πανεπιστημιούπολης, μια νεκρόπολη που σαν αρνητική επιφάνεια καταγράφει την άλλοτε καθημερινή ζωή στις Η.Π.Α. Η “Δημοκρατία του Γιλεάδ”, όπως ονομάζεται τώρα, είναι ένα μονολιθικό, θεοκρατικό καθεστώς που τιμωρεί την έκτρωση με θάνατο. Καθεστώς που επιστρέφει στην τρομοκρατική μισαλλοδοξία των πρώτων πουριτανών και στηρίζεται στην “κατά γράμμα” εφαρμογή της Βίβλου, για να καταπολεμήσει την υπογεννητικότητα και τη στειρότητα.
Μια δράκα φανατικών κυριεύει με πραξικόπημα την εξουσία και μεταξύ άλλων, ιδρύει τάγματα “γυναικών ικανών προς τεκνοποίησιν”, τις “πορφυρές”. Οι γυναίκες αυτές αποσπώνται δια της βίας από τις οικογένειές τους, τα παιδιά τους, τους άντρες τους. Τους αφαιρείται το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και το δικαίωμα να φέρουν επώνυμο. Υπηρετούν στα σπίτια των αρχηγών και αποκαλούνται κατά το όνομα του ιδιοκτήτη τους. Σ’ ένα τέτοιο τάγμα ανήκει και η αφηγήτρια του μυθιστορήματος, η “πορφυρή δούλη” του τίτλου, η ιστορία της οποίας μεταφέρει στον αναγνώστη όλη τη φρίκη ενός κόσμου που θα μπορούσε να είναι δικός μας, όχι όμως με τον τρόπο της επιστημονικής φαντασίας, αλλά με τα χρώματα ενός αποτρόπαιου και υποδόρια λυρικού εφιάλτη που κάποτε εγγίζει τα όρια της πραγματικότητας.
