«Τρέμαν ακόμα απ’ το φόβο. Τα μάτια τους ήταν κόκκινα απ’ το αιμάτινο ποτάμι της κόλασης που διάβηκαν. Και σαν πάτησαν σε στέρεο έδαφος, μετρήθηκαν να δουν πόσοι φτάσανε και πόσοι λείπουν. Κι οι ζωντανοί δεν το πιστεύανε, μόνο άπλωναν τα χέρια τους στο κορμί τους και το ψάχνανε, για να βεβαιωθούνε πως δεν ήταν βρικόλακες. Και ψάχναν και για την ψυχή τους, να δουν αν ήταν στη θέση της. Μ’ αυτή ήταν άφαντη. Είχε μείνει πίσω στην πατρίδα κοντά στους αγαπημένους νεκρούς και στους αιχμαλώτους, κοντά στα σπιτάκια, στα χωράφια, στις δουλειές….»
Από την αρχαιότητα ως και τις αρχές του 20ου αιώνα, Έλληνες κατοικούσαν στα παράλια της Μικράς Ασίας… Είχαν διαπρέψει ιδιαίτερα σε εκείνη την περιοχή, αναπτύσσοντας τις οικονομικές τους δραστηριότητες και συμβιώνοντας αρμονικά με τους κατοίκους άλλων εθνικοτήτων… Ωστόσο, τα πρώτα χρόνια του περασμένου αιώνα, διάφορα γεγονότα ήρθαν να διαταράξουν αυτή την ηρεμία… Η εξάπλωση του εθνικιστικού κινήματος στην Οθωμανική αυτοκρατορία είχε ζοφερές συνέπειες για τους αλλοεθνείς που ζούσαν στο κράτος. Η ζωή αμέτρητων ανθρώπων επρόκειτο να αλλάξει ριζικά.
Πολλά λογοτεχνικά έργα έχουν γραφτεί με αφορμή όσα συνέβησαν το 1922. Μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα είναι η «Ιστορία ενός Αιχμαλώτου» του Στρατή Δούκα, η «Γαλήνη» του Ηλία Βενέζη καθώς και το μυθιστόρημα «Στου Χατζηφράγκου» του Κοσμά Πολίτη. Μια από τους πιο γνωστούς συγγραφείς σχετικών με την μικρασιατική καταστροφή έργων είναι η Διδώ Σωτηριού. Πολλά βιβλία της έχουν ξεχωρίσει, ανάμεσα τους τα «Ματωμένα Χώματα», το «Κατεδαφιζόμεθα» και φυσικά το συγκλονιστικό μυθιστόρημα «Οι νεκροί περιμένουν» για το οποίο και θα γίνει λόγος παρακάτω.
Γραμμένο το 1959, περιγράφει την ευτυχισμένη ζωή των Ελλήνων της Μικράς Ασίας πριν την καταστροφή άλλα μερικές από τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν μετά την άφιξη στις νέες τους πατρίδες. Δεν πρόκειται για ένα αυτοβιογραφικό έργο, ωστόσο η συγγραφέας έχει αποτυπώσει αρκετά στοιχεία από τη ζωή της στο βιβλίο. Αφηγήτρια είναι η Αλίκη Μάγη, ένα νεαρό κορίτσι που ανήκει σε μια πλούσια αστική οικογένεια. Παρόλο αυτά, πρωταγωνιστές είναι ένα πλήθος ανθρώπων αφού το μυθιστόρημα μας διηγείται τις ιστορίες πολλών άτυχων μικρασιατών.
Γεμάτο συναισθήματα, αλλά ταυτόχρονα απόλυτα ρεαλιστικό, το «Οι νεκροί περιμένουν» είναι ένα βιβλίο ικανό να προκαλέσει βαθιά συγκίνηση στον καθένα…Η αξία του είναι αναγνωρισμένη από πολλούς συγγραφείς όπως είναι ο Θράσος Καστανάκης, ο Νικηφόρος Βρεττάκος αλλά και η Έλλη Αλεξίου η οποία δήλωσε χαρακτηριστικά : «Ζωντανεύει τύπους, κόσμους, εποχές … αληθινή αποκάλυψη…»
«Γιατί πάλι αυτή η αναταραχή και η τρικυμία; Γιατί οι άνθρωποι του τόπου μας έπρεπε να τρέχουν κυνηγημένοι και να σκοτώνονται; Γιατί να καίγονται πάλι τα σπίτια τους και τα σπάρτα τους και οι ελπίδες τους; Γιατί δε βρισκόταν ένας τρόπος να ζει ο καθένας ση γη των προγόνων του και να τη δουλεύει ήσυχα και καλά είτε Τούρκος ήταν είτε Έλληνας; Να’ ταν από Θεού δοσμένο τότε, δε θα’ ταν πόλεμος, θα΄ ταν σεισμός, αστροπελέκι, πλημμύρα. Τούτη τη συμφορά ποιοι άνθρωποι να τη φτιάχναν και γιατί;»
Μια συναρπαστική ιστορία που θα αγγίξει τόσο όσους έχουν προγόνους από την Μικρά Ασία, όσο και τους υπόλοιπους…Δεν θα μπορούσε άλλωστε κανείς να περιμένει κάτι λιγότερο από τη Διδώ Σωτηρίου, της οποίας οι ιστορίες διακρίνονται από τόση αληθοφάνεια και φυσικότητα…Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.