Οι καθιερωμένες τελετές των βραβείων Όσκαρ που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο περίπου στα τέλη του Φεβρουαρίου αποτελούν πλέον μία παράδοση σχεδόν ενός αιώνα. Εμφανίσεις, δηλώσεις, παρευρισκόμενοι, νικητές και υποψήφιοι, όλα έρχονται στο επίκεντρο του τύπου, αναλύονται, ερμηνεύονται και συζητιούνται. Από πότε όμως ξεκίνησε αυτή η εκδήλωση γεμάτη χολιγουντιανή λάμψη και αγωνιώδη χαμόγελα; Ας ταξιδέψουμε πίσω στη δεκαετία του 1920 και ας πάρουμε μία γεύση από την πρώτη τελετή απονομής!
Λίγα λόγια για την Ακαδημία
Η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, η γενέτειρα των ομώνυμων βραβείων, ιδρύθηκε το 1927, σύμφωνα με την ιδέα του Louis B. Mayer – διευθυντή της Metro Goldwyn Mayer -, σε συνεργασία με τον ηθοποιό Conrad Nagel, τον σκηνοθέτη Fred Niblo και τον παραγωγό Fred Breetson. Σκοπός τους ήταν η ίδρυση ενός οργανισμού προώθησης των επαγγελμάτων του κινηματογραφικού χώρου και καλλιέργειας της αρμονικής συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων «ρόλων» στην έβδομη τέχνη. Ηθοποιοί, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, παραγωγοί και τεχνικοί, όλοι εκπροσωπούνταν στην ιδρυθείσα Ακαδημία, στην οποία αρχικά συμμετείχαν 36 άτομα του χώρου που παρευρέθηκαν στην επίσημη δεξίωση ίδρυσης στο Los Angeles στις 11 Ιανουαρίου του 1927. Πρώτος πρόεδρος ορίστηκε ο Douglas Fairbanks Sr., ενώ τα μέλη γίνονταν (και ακόμα γίνονται) δεκτά μόνο κατόπιν προσκλήσεως σε άτομα που σημειώνουν επιτυχίες σε κάποιο εκ των προαναφερθέντων τομέων του κινηματογράφου. Πολύ σύντομα, βέβαια, ο ρόλος της Ακαδημίας κατέστη αποκλειστικά πολιτιστικός και εκπαιδευτικός.
Η γέννηση του χρυσού αγαλματιδίου «Όσκαρ»
Η ιδέα για τη δημιουργία επιτροπής βραβείων στο πλαίσιο της Ακαδημίας γεννήθηκε σχεδόν παράλληλα με την ίδρυση της τελευταίας. Ο Louis B. Mayer δεν μπορούσε να σκεφτεί πιο ισχυρό κίνητρο για την ραγδαία ανάπτυξη του ιδρύματος, αλλά και της κινηματογραφικής τέχνης γενικότερα, και για τη δίκαιη εξισορρόπηση των καλλιτεχνικών αντιθέσεων, από την επιβράβευση όσων σημείωναν δείγματα αριστείας σε κάποιον εκ των τομέων της κινηματογραφικής τέχνης. Δεν θα μπορούσε να επιλεγεί, λοιπόν, άλλο σύμβολο αυτής της επιτυχίας από το χρυσό τρόπαιο, και μάλιστα αγαλματίδιο, το οποίο διατηρείται μέχρι και σήμερα. Το σχέδιό του ήταν δημιούργημα του καλλιτεχνικού διευθυντή της Ακαδημίας Cedric Gibbons, ενώ τα πρώτα αγαλματίδια φιλοτεχνήθηκαν από τον George Stanley. Το όνομα «Όσκαρ» ήταν αποτέλεσμα ενός αστείου μεταξύ του προσωπικού της Ακαδημίας. Χαρακτηριστικά, όταν, το 1931, μία βιβλιοθηκάριος του ιδρύματος είδε τα αγαλματίδια, είπε χαριτολογώντας πως μοιάζουν με τον θείο της τον Όσκαρ. Το «παρατσούκλι» αυτό μεταδόθηκε μερικά χρόνια αργότερα στον τύπο από έναν αρθρογράφο (Sidney Skolsky) και μέχρι το 1939 είχε γίνει το επίσημο όνομα των βραβείων.
Η ανακοίνωση των υποψηφίων
Τα πρώτα βραβεία Όσκαρ που επρόκειτο να απονείμει η νεοϊδρυθείσα Ακαδημία θα αφορούσαν τις κινηματογραφικές παραγωγές της περιόδου από τον Αύγουστο του 1927 έως τον Ιούλιο του 1928. Οι υποψήφιοι άρχισαν να ενημερώνονται με τηλεγραφήματα από τον Φεβρουάριο του 1928. Παρά τη σταδιακή μετάβαση του Χόλιγουντ στα φιλμ με διάλογο, τα πρώτα υποψήφια έργα ήταν βουβά. Το καλοκαίρι του ίδιου έτους, συγκροτήθηκαν συμβούλια κριτών με εκπροσώπους από κάθε έναν εκ των πέντε τομέων της κινηματογραφικής Ακαδημίας (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, παραγωγοί, σεναριογράφοι, τεχνικοί). Έργο τους ήταν να περιορίσουν τους υποψηφίους αρχικά στους δέκα καλύτερους σε κάθε κατηγορία και στη συνέχεια στους τρεις. Σειρά είχε η κεντρική επιτροπή κριτών, συγκροτηθείσα από τον ίδιο τον Louis B. Mayer, που κατέληξε στους τελικούς νικητές για κάθε μία από τις 12 κατηγορίες βραβείων (ακολουθεί αναλυτική λίστα των βραβευθέντων στο τέλος του κειμένου). Οι νικητές ανακοινώθηκαν στον τύπο τον Φεβρουάριο του 1929.
Η τελετή απονομής
Η τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ ακολούθησε περίπου τρεις μήνες μετά από την ανακοίνωση των νικητών. Η εκδήλωση έλαβε χώρα σαν σήμερα, στις 16 Μαΐου του 1929, στο Blossom Room του Hollywood Roosevelt Hotel. Οι καλεσμένοι αριθμούσαν τους 270 και το εισιτήριο κόστιζε πέντε δολάρια. Το πρόγραμμα περιλάμβανε δείπνο και στη συνέχεια μία τελετή δεκαπέντε λεπτών, με ομιλίες από ανθρώπους του κινηματογραφικού χώρου και την πεντάλεπτη διαδικασία της απονομής των βραβείων από τον Πρόεδρο της Ακαδημίας και επικεφαλή της κριτικής επιτροπής, Douglas Fairbanks Sr. Πέρα από τα χρυσά αγαλματίδια, όσοι έλαβαν τη δεύτερη θέση σε κάθε κατηγορία έλαβαν τιμητικά διπλώματα.
Όπως είναι λογικό, η πρώτη αυτή οσκαρική τελετή ήταν καθαρά συμβολική, δεδομένου του ότι οι νικητές ήταν ήδη γνωστοί στο κοινό. Η εκδήλωση δεν είχε τη διάχυτη αγωνία για τα αποτελέσματα, για την οποία χαρακτηρίζεται στη σύγχρονη εποχή. Αυτό αντιλήφθηκαν αμέσως και οι ιδρυτές της Ακαδημίας που ήδη από την αμέσως επόμενη χρονιά (1930) αποφάσισαν να αλλάξουν την πολιτική σχετικά με την ανακοίνωση των νικητών. Συγκεκριμένα, τα ονόματα των βραβευθέντων άρχισαν να δημοσιεύονται στον τύπο από τις 11 το βράδυ της τελετής απονομής. Όμως, ενώ για αρκετά χρόνια το κοινό πίστευε στη μυστικότητα γύρω από τα βραβεία Όσκαρ, το 1940 οι «Los Angeles Times» διέψευσαν τον μύθο αυτό, δημοσιεύοντας τους νικητές στην απογευματινή έκδοσή τους και αποκαλύπτοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, ότι ο τύπος είχε πρόσβαση στη λίστα με τους βραβευθέντες από νωρίς. Την αμέσως επόμενη χρονιά, προς αποφυγή διαρροών και προς ενίσχυση της αγωνίας στην τελετή, υιοθετήθηκε το σύστημα του σφραγισμένου φακέλου, το οποίο ακολουθείται επιτυχώς(;) μέχρι και σήμερα.
Νικητές Όσκαρ ανά κατηγορία
Καλύτερη Ταινία
Για πρώτη και μοναδική φορά η κατηγορία της καλύτερης ταινίας αποτελείτο από δύο υποκατηγορίες και άρα δύο αυτοτελή βραβεία, τα οποία (μέχρι το 1936) απονέμονταν στις εταιρείες παραγωγής:
α) Καλύτερη Παραγωγή: «Wings», στον Lucien Hubbard, των Paramount Pictures
β) Καλύτερη ταινία και μοναδική καλλιτεχνική παραγωγή: «Sunrise: A Song of Two Humans», στον William Fox, του Fox Film Corporation
Καλύτερη Σκηνοθεσία
α) Κωμική Ταινία: Lewis Milestone, για το έργο «Two Arabian Nights»
β) Δραματική Ταινία: Frank Borzage, για το έργο «7th Heaven»
Καλύτερος Ηθοποιός: Emil Jannings, για το έργο «The Way of All Flesh» (ήταν υποψήφιος στην ίδια κατηγορία και για το έργο «The Last Command»)
Καλύτερη Ηθοποιός: Janet Gaynor, για το έργο «Sunrise: A Song of Two Humans» (ήταν υποψήφια και για τα «7th Heaven» και «Street Angel»)
Καλύτερο Πρωτότυπο Σενάριο: «Underworld», του Ben Hecht
Καλύτερο Διασκευασμένο Σενάριο: «7th Heaven», του Benjamin Glazer (βασισμένο στο θεατρικό κείμενο του Austin Strong)
Καλύτερα Σκηνικά: “Tempest”, του William Cameron Menzies
Καλύτερη φωτογραφία: «Sunrise: A Song of Two Humans», των Charles Rosher και Karl Struss
Καλύτερα τεχνικά εφέ: «Wings», του Roy Pomeroy
Καλύτεροι τίτλοι (για τα βουβά έργα): Joseph W. Farnham, όχι για κάποια συγκεκριμένη παραγωγή
Τιμητικά Όσκαρ: Charlie Chaplin (για το «Circus») και Warner Brothers Production (για την παραγωγή του «Jazz Singer»)
Δείτε φωτογραφίες από τα βραβευθέντα έργα στο βίντεο που ακολουθεί:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Experience over eight decades of the Oscars from 1927 to 2019. Ανακτήθηκε από https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1929. (Τελευταία πρόσβαση 16.5.2019)
The 1st Academy Awards Memorable Moments. Ανακτήθηκε από https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1929/memorable-moments. (Τελευταία πρόσβαση 16.5.2019)
First Academy Awards Announced (2018). Ανακτήθηκε από https://www.history.com/this-day-in-history/first-academy-awards-announced. (Τελευταία πρόσβαση 16.5.2019)
First Academy Awards ceremony (2018). Ανακτήθηκε από https://www.history.com/this-day-in-history/first-academy-awards-ceremony-2. (Τελευταία πρόσβαση 16.5.2019)
Academy of Motion Picture Arts and Sciences. Ανακτήθηκε από https://www.britannica.com/topic/Academy-of-Motion-Picture-Arts-and-Sciences. (Τελευταία πρόσβαση 16.5.2019)
Academy Award. Ανακτήθηκε από https://www.britannica.com/art/Academy-Award. (Τελευταία πρόσβαση 16.5.2019)
