Αγία Σοφία: Το βεβηλωμένο κόσμημα της χριστιανοσύνης

Αγία Σοφία
Πηγή εικόνας: www. ecozen.gr

Η «Αγία Σοφία» ή «Αγια – Σοφιά» κτίστηκε από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α΄ (527 -565) και με αρχιτέκτονες τους γεωμέτρες Ανθέμιο από τις Τράλλεις και Ισίδωρο από τη Μίλητο. Είχε θεμελιωθεί από τον Μέγα Κωνσταντίνο το 330 μ.Χ. Χρειάστηκαν πέντε χρόνια και έντεκα μήνες για να ανεγερθεί. Τα θυρανοίξια τελέστηκαν τον Δεκέμβριο του 537.

Σύμφωνα με τον θρύλο, ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός εκστασιασμένος απ’ την μεγαλοπρέπεια του ναού τότε αναφώνησε: «Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντί με τοιούτον έργον επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολομών!» Αυτή η εκδήλωση θαυμασμού ήθελε να δείξει πως ήταν πιο θαυμαστός από τον Ναό του Σολομώντα στα Ιεροσόλυμα. Παραπάνω από 300.000.000 εκατομμύρια χρυσές δραχμές δαπανήθηκαν γι’αυτό το θαυμαστό αποτέλεσμα. Στο προαύλιο του ναού δέσποζε  μια επιγραφή με την καρκινική φράση: «ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ». Που σήμαινε ξέπλυνε τις αμαρτίες σου και όχι μόνο το πρόσωπο σου. Η φράση αυτή είτε διαβαστεί από δεξιά προς τα αριστερά είτε από τα αριστερά προς τα δεξιά αποδίδει τις ίδιες ακριβώς λέξεις.

«Θα έλεγες ότι ο χώρος δεν φωταγωγείται από έξω από τον ήλιο, αλλά ότι η φεγγοβολή είχε την πηγή της στο εσωτερικό του ναού. Με καθαρό χρυσάφι έχει καλυφθεί ολόκληρη η οροφή, συνδυάζοντας το μεγαλείο με το κάλλος, υπερισχύει όμως η λάμψη από τα μάρμαρα, όπου αντανακλάται στο χρυσάφι» Προκόπιος, Περί Κτισμάτων, Α, α, 54


Αγία Σοφία: Το έργο του Ανθέμιου και του Ισιδώρου

Αγία Σοφία
Πηγή εικόνας: https://pneymatiko.wordpress.com | Αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α’.

Η επιλογή του γεωμέτρη Ανθέμιου δεν ήταν διόλου τυχαία μιας που η προσφορά του στην ανάπτυξη των μαθηματικών, της γεωμετρίας και της μηχανικής ήταν τεράστια.  Ο Ανθέμιος μαζί με τον Ισίδωρο επίσης είχαν επωμιστεί την μελέτη και την επίβλεψη των οχυρωματικών έργων στην πόλη Δάρας της Άνω Μεσοποταμίας.  Ο δε Ισίδωρος ήταν και εκείνος πολύ γνωστός ως αρχιτέκτονας και μηχανοποιός δηλαδή ως σημερινός πολιτικός μηχανικός. Επίσης, είχε ιδρύσει στην Κωνσταντινούπολη σχολή μηχανικών. Ήταν λάτρης του Ευκλείδη και του Αρχιμήδη και φρόντιζε ως προς την διάδοση των κειμένων τους.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Το πρωτότυπο στοιχείο της Αγίας Σοφίας ήταν η χρήση σφαιρικών τριγώνων ως λύση στο πρόβλημα της στέγασης τετραγώνου χώρου και θόλου. Η ιδέα του αρχιτεκτονικού τύπου του τρούλου ήταν του Ανθέμιου και είχε προκύψει από τις έρευνες που είχε κάνει πάνω στα κοίλα κάτοπτρα.  Η αρχιτεκτονική αυτή καινοτομία όσο και η μηχανική επηρέασαν αργότερα την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική. Θα ήταν μια εκκλησία αφιερωμένη στη «Σοφία του Θεού» αλλά ταυτισμένη με το πρόσωπο της Θεοτόκου. Οι αρχιτέκτονες αυτού του λαμπρού οικοδομικού έργου δυστυχώς δεν πρόλαβαν να δουν το έργο τους τελειωμένο μιας που πέθαναν πριν αυτό ολοκληρωθεί.

Διαβάστε επίσης  Υβόν Σανσόν: Η περίφημη «La bella Greca»

Αγία Σοφία σε αρχιτεκτονική βασιλικής με τρούλο

Πηγή εικόνας: https://gr.pinterest.com | Η Αγία Σοφία σε αρχιτεκτονικό σχέδιο.

Ήταν η πρώτη φορά που εφαρμόστηκε ένα νέο σύστημα εκκλησιαστικής δόμησης αφού η εκκλησία ήταν σε βασιλική με τρούλο. Μεγάλη εντύπωση προκαλεί η αντισεισμική προστασία του ναού η οποία αντέχει ως σήμερα. Ο ναός ήταν επενδυμένος με πράσινα μάρμαρα από τη Μάνη και την Κάρυστο, με κόκκινα από τη Φρυγία και τριανταφυλλί επίσης από τη Φρυγία. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν χρυσός, ασήμι, πολύτιμα πετράδια καθώς και ελεφαντόδοντο στο εσωτερικό του ναού. Οι διαστάσεις του είναι 77 Χ 72 μέτρα ενώ ο τρούλος της έχει διάμετρο 33 μέτρα και ύψος 62 μέτρα. Είναι κτισμένος στη Νοτιοδυτική πλευρά του πρώτου λόφου της Κωνσταντινούπολης και περιβάλλεται από 2 αυλές, τη Βόρεια και το Αίθριο. Συνορεύει με τα Πατριαρχικά κτίρια.


Ο χώρος του ναού της Αγίας Σοφίας

Ο κύριος ναός χωρίζεται σε τρία κλίτη και η είσοδος είναι τρεις Βασιλικές πύλες. Τέσσερις κτιστοί στύλοι συνδέονται με υπερώα τόξα δημιουργώντας μια περιμετρική βάση στην οποία εδράζει ο θόλος. Η δε περιμετρική βάση αποτελείται από πολλά στυλίδια υπό τη μορφή παραθύρων. Όλο αυτό είναι τόσο περίτεχνα στημένο, που οι ακτίνες του Ηλίου όταν εισέρχονται δίνουν την εντύπωση πως κατευθύνονται από τους ουρανούς.

Τα καταπληκτικά ψηφιδωτά γνωστά και ως «Δέηση» ξεχωρίζουν για τα χρώματα αλλά και για τον ικετευτικό τόνο τους. Ανάμεσα σε αυτά, περίοπτη θέση έχει αυτό της Θεοτόκου  Βρεφοκρατούσας με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ στην αψίδα. Άλλα ψηφιδωτά έχουν παραστάσεις αυτοκρατόρων (Λέων ΣΤ’, Ιουστινιανός Α΄, Μέγας Κωνσταντίνος, Ιωάννης Β΄Κομνηνός κτλ). Η δόξα και η αίγλη του ναού οφείλεται στο εσωτερικό του αφού ο πιστός ένιωθε πως συνδεόταν με τον Θεό και την ψυχή του να αγάλλεται.

Advertising

Αγία Σοφία
Πηγή εικόνας: https://el.wikipedia.org/wiki

Η Αγία Σοφία και ο Ακάθιστος Ύμνος

To 626 μ.Χ. επί της αυτοκρατορίας του Ηράκλειου, η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε αιφνίδια από τους Αβάρους. Ο δε βυζαντινός στρατός έλειπε σε εκστρατεία κατά των Περσών. Ο Πατριάρχης Σέργιος περιέτρεχε στα τείχη της Πόλης, κρατώντας  την εικόνα της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας, εμψυχώνοντας τον λαό για αντίσταση. Την ίδια νύχτα, ένας ανεμοστρόβιλος δημιούργησε μια φοβερή τρικυμία και καταστράφηκε ο στόλος των Αβάρων, κάτι που αποδόθηκε σε θεία επέμβαση.  Ο λαός θέλοντας να δείξει την ευγνωμοσύνη του προς το πρόσωπο της Θεοτόκου, έψαλλε μέσα στην Αγία Σοφία για πρώτη φορά, σύμφωνα με την παράδοση, όρθιος τον «Ακάθιστο Ύμνο»,  ευχαριστήρια ωδή προς την « Υπέρμαχο στρατηγό» του βυζαντινού κράτους, την Παναγία.

Διαβάστε επίσης  Γενοκτονία των Ποντίων: Μια μαύρη σελίδα στην ιστορία μας

Ο θρύλος του Μαρμαρωμένου Βασιλιά μέσα στην Αγία Σοφία

Αγία Σοφία
Πηγή εικόνας: http://xamogelakia.com

Η τελευταία θεία λειτουργία που τελέστηκε μέσα στην Αγία Σοφία ήταν στις 29 Μαΐου 1453, δηλαδή την ημέρα της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους.  Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ΄Παλαιολόγος αφού προσευχήθηκε εκεί με τον λαό, ζήτησε συγνώμη για τα λάθη του και έπεσε μαχόμενος. Ο θρύλος λέει πως την ώρα που οι Τούρκοι εισέβαλαν στον ναό της Αγίας Σοφίας, ο αυτοκράτορας  εισήλθε και εξαφανίστηκε μέσα στον τοίχο πίσω από το Άγιο Βήμα που άνοιξε με τρόπο υπερφυσικό και θαυμαστό.

Λέγεται πως μαρμαρώθηκε και βρίσκεται στην κλειστή πύλη της Αγίας Σοφίας μέχρι την ημέρα που Άγγελος Κυρίου θα τον ζωντανέψει για να διώξει τους Τούρκους ως την Κόκκινη Μηλιά. Αν και πολλοί είπαν πως ο αυτοκράτορας πέθανε κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, δεν βρέθηκε ποτέ το πτώμα του.


Η ιστορική βεβήλωση της Αγίας Σοφίας το 2020 από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν

Advertising

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, η Αγία Σοφία έγινε Τζαμί (Τέμενος) με απόφαση του ιδίου του Μωάμεθ Β΄του Πορθητή.  Το 1934, ο Κεμάλ Ατατούρκ τη μετέτρεψε σε μουσείο. Μέσα στο μουσείο αυτό γίνανε κατά καιρούς διάφορες εκδηλώσεις πολιτισμού οι οποίες όμως δεν άρμοζαν στον χώρο, όπως για παράδειγμα επιδείξεις μόδας.

Στις 24 Ιουλίου του 2020, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποίησε στον ναό την πρώτη μουσουλμανική προσευχή. Το συμβούλιο της επικρατείας της Τουρκίας είχε εκδώσει απόφαση (με εισήγηση του ιδίου) για μετατροπή της Αγίας Σοφίας ξανά σε Τέμενος. Ο Ερντογάν μπήκε στον ναό όπου τα ψηφιδωτά καλύφθηκαν με χαλιά και κουρτίνες και γονάτισε πάνω στο ειδικό χαλί για να προσευχηθεί. Όταν τελείωσε είπε: «Η Αγία Σοφιά ήταν τζαμί και έγινε πάλι τζαμί».

Η ανάγνωση του Κορανίου από τον Ταγίπ Ερντογάν φορώντας το λευκό πλεκτό σκουφί (τακέ) και η επίσκεψη μετά το τέλος στον τάφο του Μωάμεθ του Πορθητή ήταν ένα ακόμη μήνυμα στον πλανήτη πως είναι ο συνεχιστής του Μωάμεθ. Η προπαγάνδα συνεχίστηκε και από τον Ιμάμη Αλί Ερμπάς ο οποίος κρατώντας ένα οθωμανικό ξίφος είπε: «Η λαχτάρα του έθνους μας που είχε γίνει βαθιά πληγή τελειώνει. Οι πόρτες του τζαμιού της Αγιάς Σοφιάς όπως και στα άλλα τζαμιά της χώρας θα είναι ανοιχτές για όλους τους υπηρέτες του Αλλάχ. Όσοι αγγίζουν τα θεμελιώδη αγαθά και τις αξίες είναι καταραμένοι. Έχουμε και πόλεμο και ειρήνη. Εσείς διαλέξτε ποιο από τα δυο θέλετε».


Η διεθνής κοινότητα και η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε Τέμενος

Άρθρο του περιοδικού Der Spiegel με τίτλο «Η εκνευριστική παράσταση του Ερντογάν», καταδικάζει τον Τούρκο πρόεδρο για τη μουσουλμανική προσευχή μέσα στην Αγία Σοφία. Αναφέρεται  σαφώς πως ο Ερντογάν «είναι ένας έμπειρος λαϊκιστής ο οποίος με κάθε είδους μαγικά επιχειρεί να τονώσει την πεσμένη δημοτικότητα του».  Ο πρόεδρος Μακρόν της Γαλλίας, οι ΗΠΑ καθώς και η Γερμανία καταδίκασαν αυτή την πράξη. Η Γερμανία πραγματοποίησε και δηλώσεις: «Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι μια απόφαση που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε. Η απόφαση της Άγκυρας για την Αγία Σοφία δεν βοηθά να διεξαχθεί ένας λογικός διάλογος μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας». 

Advertising

«Για τον Ερντογάν, η επαναχρησιμοποίηση του ιστορικού κτηρίου ως τζαμιού αποτελεί μια σημαντική συμβολική πράξη. Με αυτόν τον τρόπο είναι σε θέση να παρουσιαστεί ως αποφασιστικός ηγέτης και υπερασπιστής των συμφερόντων των ιδιαίτερα θρησκευτικών ή και εθνικιστών Τούρκων». Der Spiegel

Πηγή εικόνας: https://www.kathimerini.gr | Η Αγία Σοφία στο εσωτερικό της.

Η προκλητικότητα του Ερντογάν συνεχίστηκε.  Ανακοίνωσε στις 26 Ιουλίου 2020, πως η Αγία Σοφία που πλέον είναι τζαμί, σύμφωνα με απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου της Τουρκίας, θα είναι ανοικτός 24 ώρες το εικοσιτετράωρο.  Η Γαλλική εφημερίδα «Le Figaro» γράφει πως μπήκε ένα τέλος στην κοσμική Τουρκία. Το τέρας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έχει ξαναζωντανέψει.

Διαβάστε επίσης  Τάσος Λειβαδίτης: Ο ποιητής του έρωτα και της επανάστασης

Το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών απαντά: «Η διεθνής κοινότητα του 21ου αιώνα παρατηρεί έκπληκτη τα παραληρήματα θρησκευτικού και εθνικιστικού φανατισμού της σημερινής Τουρκίας. Έχουν καταδικαστεί και είναι ανάξια απάντησης, ενώ εκθέτουν διεθνώς όλο και περισσότερο αυτούς που τα εκστομίζουν και τα υποκινούν».


Ακολουθεί βίντεο με ολιγόλεπτο αφιέρωμα από την εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου», για την Αγία Σοφία.

Advertising


Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:

ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΕΝΑ ΘΑΥΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ. Ανακτήθηκε από http://miraclesofagiasofia.blogspot.com. Τελευταία προσπέλαση στις 27/7/2020.

Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org. Τελευταία προσπέλαση στις 27/7/2020.

Advertising

Αγία Σοφία: Ο ανώτατος ιμάμης Αλί Ερμπάς ανέβηκε στον άμβωνα με οθωμανικό ξίφος – Τι συμβολίζει.  Ανακτήθηκε από https://www.protothema.gr. Τελευταία προσπέλαση στις 27/7/2020.

Φωτεινή Μακρή: Έχει σπουδάσει Πληροφορική και μένει στο Σιδηρόκαστρο Σερρών. Παρακολούθησε το σεμινάριο «Χρηματοοικονομικής Τεχνολογίας – FinTech – Πληροφορική και Οικονομία» από τον Δρ. Σπύρο Φουντούκη στο City Unity College. Είναι κειμενογράφος στο www.maxmag.gr, στο www.mikrofwno.gr και freelancer παραμυθογράφος. Είχε επιλεγεί από τον Μάρκο Σαριμανώλη και πρόεδρο των Ελλήνων Λογοτεχνών για να συνεργαστεί μαζί του στο site •www.grafomichani.com. Εκεί ως επί το πλείστον σατίριζε την πολιτική επικαιρότητα. Μεταξύ άλλων, από τον Σεπτέμβριο του 2017 συμμετέχει ενεργά στον τομέα της αρθρογραφίας στα εξής site: •www.grafomichani.com, •www.creteonair.eu,•www.enfo.gr, •www.maxmag.gr. Επιπλέον, έχει δική της σατιρική στήλη, με το όνομα «Οι γλωσσοκοπάνες» με 177 άρθρα την οποία εικονογραφεί, στο •www.mikrofwno.gr. Από τον Αύγουστο του 2018 δημιουργεί τα «Daily Madness Stories», εικονογραφημένες, μικρές ιστορίες καθημερινής τρέλας, ενώ από το φθινόπωρο του 2020 ένα όνειρο της πήρε σάρκα και οστά, καθώς άρχισε να γράφει παιδικά παραμύθια για λογαριασμό του www.beastypress.com. Έτσι έγραψε το «Δεν ζεις χωρίς αγάπη» το 2020 και το 2021 το παραμύθι «Ο Bullys ήταν μπούλης». Τα δύο παραμύθια εντάσονται στο Giving Sight the Project και αφορούν το bullying. Τον Σεπτέμβριο του 2022 ξεκίνησε να παρακολουθεί Δημιουργική Γραφή στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και έχει κάνει σεμινάριο Δημιουργικής Γραφής με την Δημοσιογράφο ραδιοφωνική παραγωγό, εκπαιδεύτρια Λία Λάππα. Tον Οκτώβριο του 2022 έγινε μέλος της Ένωσης Ελλήνων Σεναριογράφων Ε.Σ.Ε www.senariografoi.grΤον Φεβρουάριο του 2023 παρακολούθησε ειδικό σεμινάριο στην Πληροφορική στο MEDITERRANEAN COLLEGE Αθηνών με τίτλο:
«Νέες Τεχνολογίες, Ασφάλεια, Άμυνα και Κυβερνοτρομοκρατία»θέματα ασφαλείας ψηφιακών συστημάτων και υποδομών 5g.Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ)-θέματα κυβερνοασφάλειας και κυβερνοτρομοκρατίας.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Ντοκιμαντέρ για τη Μαρία Κάλλας!

Μετά από ένα μεγάλο ταξίδι σε κινηματογραφικά φεστιβάλ σε

Λέσχη ανάγνωσης: Μια υπέροχη συνήθεια

Μια αγαπημένη συνήθεια που καλά κρατεί και μάλιστα μέσα