Το ημερολόγιο έγραφε 17 Οκτωβρίου 1941, όταν τα γερμανικά στρατεύματα περικύκλωσαν τα μαρτυρικά χωριά των Άνω και Κάτω Κερδυλίων, έτοιμα να διαπράξουν άλλη μία θηριωδία έναντι αθώων και άοπλων χωρικών.
Ιστορικό Υπόβαθρο
Από τον πρώτο καιρό, μετά την άνευ όρων παράδοση στις δυνάμεις των SS, ξεκίνησε στον ευρύτερο χώρο του νομού Σερρών η δράση αντιστασιακών ομάδων που είχαν στόχο να πλήξουν τις γερμανικές θέσεις στους σταθμούς χωροφυλακής των επιμέρους χωριών.
Για τον λόγο αυτό συστάθηκαν διάφορες επαναστατικές ενώσεις, που υπέπεσαν γρήγορα όμως στην αντίληψη του εχθρού. Οι ναζιστικές αρχές, θορυβημένες από τα πλήγματα που υπέστησαν από τη δράση των αντιστασιακών, ανέθεσαν σε κλιμάκια ανακριτών να γυρίσουν τα γύρω χωριά και να συλλέξουν πληροφορίες από τους κατοίκους, αφού πρώτα εκφοβίσουν τους ίδιους και τις οικογένειές τους.
Οι Γερμανοί δεν δίστασαν ακόμα να προσλάβουν Έλληνες πληροφοριοδότες, οι οποίοι δίχως ηθικούς φραγμούς θα εκμαίευαν πληροφορίες από τους συντοπίτες τους, έτσι ώστε να τις παραδώσουν στον εχθρό.
Τελικά, όπως μαρτυρά η ιστοριογραφία της εποχής, ένας κάτοικος των κάτω Κερδυλίων συνελήφθη για τη δολοφονία ενός καλόγερου στο μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου, μερικά χιλιόμετρα έξω από το χωριό. Αυτός ο χωρικός, αφού ανακρίθηκε και υπό τις ασφυκτικές πιέσεις των Γερμανών αποδείχθηκε ότι είχε επαφές με τις ανταρτο-οργανώσεις της περιοχής και υπέδειξε μάλιστα τα ονόματα ορισμένων από τα μέλη τους, αλλά και πρόσωπα που τις τροφοδοτούσαν. Όλοι ήταν κάτοικοι των Άνω και Κάτω Κερδυλίων.
Η ομαδική εκτέλεση
Από τις 12 έως τις 16 Οκτωβρίου, μονάδες της Βέρμαχτ παρέλασαν στα χωριά Ζερβοχώρι, Δάφνη και Σιτοχώρι και προέβησαν σε διάφορες λεηλασίες στις εν λόγω περιοχές, διακηρύσσοντας ότι τυχόν συνέχιση της βοήθειας προς τους επαναστάτες θα έθετε σε κίνδυνο τις περιουσίες, αλλά και τις ζωές των χωρικών. Στις 17 του μήνα εν τέλει, οι ανηλεείς στρατιώτες των Ναζί έφτασαν έξω από τα Άνω και Κάτω Κερδύλια αντίστοιχα και εκτέλεσαν τις άνωθεν διαταγές, που επιθυμούσαν την παραδειγματική τιμωρία του ντόπιου πληθυσμού.
Τα στρατεύματα μάζεψαν όλους τους άνδρες, ηλικίας 16-60 ετών και τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ. Στη συνέχεια, διέταξαν τα γυναικόπαιδα να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μετακινηθούν προς άλλα χωριά. Τα Άνω και Κάτω Κερδύλια πυρπολήθηκαν ολοσχερώς και έκτοτε δεν κατοικήθηκαν ξανά.
Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων ελέγχεται, αλλά οι περισσότερες πηγές αναφέρουν ότι κυμάνθηκε μεταξύ 210-235 ανθρώπων. Το ελληνικό κράτος αναγνώρισε μόλις το 1998, την αιματοχυσία στα χωριά αυτά, ενώ ακόμα εγείρεται το ερώτημα τι επρόκειτο να γίνει με το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων.
Η νέα πραγματικότητα
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου και του Εμφυλίου πολέμου, το χωριό ανασυστάθηκε εκ νέου σε διαφορετική περιοχή, κοντά στα μαρτυρικά χωριά, και υιοθέτησε το όνομα «Νέα Κερδύλια». Σήμερα, τα Νέα Κερδύλια απέχουν 70 χιλιόμετρα από την ομώνυμη πρωτεύουσα του Νομού Σερρών και υπάγονται στον Δήμο Αμφίπολης.
Τα αποκαΐδια των ερειπωμένων χωριών παραμένουν επισκέψιμα, έως τις μέρες μας και αποτελούν τόπο μνήμης και περισυλλογής των ναζιστικών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Σε ετήσια βάση, τελούνται τρισάγια για τα εκατοντάδες θύματα, γύρω από τα μνημεία που έχουν ανεγερθεί στα σημεία των εκτελέσεων.
Αν βρεθείτε ποτέ σε κοντινή απόσταση από αυτά τα μαρτυρικά χωριά, αξίζει πραγματικά να κάνετε μια στάση και να επισκεφθείτε τους ιστορικούς τόπους μαρτυρίων της περιοχής.
Μην παραλείψετε βέβαια να κάνετε μια βόλτα και στα Νέα Κερδύλια και να γευτείτε το παραδοσιακό χωριάτικο ψωμί από ξυλόφουρνο του χωριού. Άμα είστε τυχεροί, ίσως συναντήσετε και κάποιον αυτόπτη ή αυτήκοο μάρτυρα, όλων εκείνων των επαίσχυντων γεγονότων, που συνέβησαν κατά τη γερμανική Κατοχή.
