Fintech είναι μια σύνθετη λέξη η οποία προκύπτει από την συνένωση των λέξεων finance (χρηματοοικονομικά) και technology (τεχνολογία). Η λέξη αυτή περιγράφει ένα αναδυόμενο τμήμα του χρηματοπιστωτικού τομέα που ξεκίνησε τον 21ο αιώνα. Αρχικά ο όρος δημιουργήθηκε για να περιγράψει την τεχνολογία που χρησιμοποιούσαν οι υποστηρικτικές υπηρεσίες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Από τα τέλει του 2000 ο όρος περιγράφει επιχειρήσεις που στοχεύουν στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών χρησιμοποιώντας προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και σύγχρονη τεχνολογία. Αυτή μπορεί να εκτείνεται από εφαρμογές που με καινοτόμες μεθόδους φέρνουν σε επαφή ανθρώπους με τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος μέχρι τα κρυπτονομίσματα όπως το bitcoin.
Στο παρελθόν τα άτομα αλλά και οι επιχειρήσεις προκειμένου να λάβουν οικονομικές αποφάσεις χρησιμοποιούσαν το αόρατο χέρι της αγοράς που εκφραζόταν μέσα από τις τιμές. Οι νέες τεχνολογίες, όπως η μηχανική μάθηση, οι αναλύσεις πρόβλεψης συμπεριφοράς και το marketing που βασίζεται στην ανάλυση δεδομένων αφαίρεσαν τις μαντεψιές και τα μάγια από τις χρηματοοικονομικές αποφάσεις. Οι εφαρμογές με τεχνολογία μηχανικής μάθησης δεν μαθαίνουν απλά τις συνήθειες των χρηστών τις οποίες συνήθως δεν γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι άλλα τους εισάγουν σε παιχνίδια μάθησης έτσι ώστε να βελτιώνουν τις αυτοματοποιημένες και ασυνείδητες αποφάσεις τους γύρω από την αποταμίευση και την κατανάλωση. Από την άλλη μεριά οι βελτιωμένες αναλύσεις δεδομένων θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να βελτιώσουν τις επενδυτικές τους αποφάσεις και να δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες για καινοτομία.
Ένα σχετικά νέο πεδίο έρευνας στα χρηματοοικονομικά είναι η συμπεριφορική χρηματοοικονομική (behavioural finance) η οποία, για να εξηγήσει τις ανωμαλίες της αγοράς όπως απότομες αυξήσεις και πτώσεις των τιμών στις χρηματαγορές και τις κεφαλαιαγορές προτείνει θεωρίες οι οποίες βασίζονται στην ψυχολογία. Με την συμπεριφορική χρηματοοικονομική θα ασχοληθούμε σε άλλη δημοσίευση εκτενέ-στερα αλλά εδώ είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι όλο και περισσότερες fintech startups χρησιμοποιούν ως βάση των αναλύσεων τους τις αρχές της συμπεριφορικής χρηματοοικονομικής.
Σε ποιόν όμως απευθύνονται αυτές οι επιχειρήσεις; Υπάρχουν 4 μεγάλες κατηγορίες χρηστών της fintech: Β2Β (επιχείρηση προς επιχείρηση) 1) για τράπεζες 2) για εταιρίες – πελάτες Β2C (επιχείρηση προς καταναλωτή) 3) για μικρές επιχειρήσεις και 4) για καταναλωτές. Οι τάσεις προς την τραπεζική μέσω τηλεφώνου (mobile banking), οι αυξανόμενες πληροφορίες, τα δεδομένα και η πιο ακριβής ανάλυση τους δημιουργούν ευκαιρίες για τις τέσσερις ομάδες να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους με πρωτόγνωρους τρόπους.
Σήμερα οι fintech επιχειρήσεις ανταγωνίζονται τις τράπεζες στις περισσότερες υπηρεσίες του χρηματοπιστωτικού τομέα. Κυρίως λόγο του θεσμικού πλαισίου και των εσωτερικών διαδικασιών τους οι τράπεζες δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με τις fintech σε όρους καινοτομίας και ταχύτητας.
Οι τράπεζες όμως έχοντας στην κατοχή τους μεγάλη ποσότητα κεφαλαίων βρίσκουν σταδιακά έναν άλλο τρόπο για να συμβαδίσουν με αυτές, δημιουργώντας ή επενδύοντας σε θερμοκοιτίδες και επιταχυντές νεοφυών επιχειρήσεων και πιο συγκεκριμένα επιχειρήσεων που δημιουργούν χρηματοοικονομική τεχνολογία. Με αυτόν τον τρόπο οι τράπεζες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μια νέα fintech καινοτομία αλλά πολύ περισσότερο μπορούν να εξαγοράσουν μέρος ή ακόμα και ολόκληρη την startup που τη δημιούργησε αποκτώντας πλέον αυτές το πλεονέκτημα στην αγορά.
Η Ευρώπη φαίνεται να αυξάνει την ανταγωνιστικότητά της στον τομέα της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας προσελκύοντας έτσι ολοένα και περισσότερα κεφάλαια. Οι επενδυτές κατά το α’ τρίμηνο του έτους έδειξαν να στρέφονται προς τις ευρωπαϊκές fintech εις βάρος των αμερικανικών. Οι ευρωπαϊκές startups χρηματοδοτήθηκαν σύμφωνα με έρευνα της CB Insights με 667 εκ δολάρια ( ποσό αυξημένο κατά 250% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο και κατά 133% σε σχέση με αντίστοιχο προηγούμενο τρίμηνο). Από την άλλη μεριά οι αμερικανικές fintech επιχειρήσεις είδαν μια μείωση κατά 8% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο και 39% κατά το ίδιο τρίμηνο τον περασμένο χρόνο και έτσι απορρόφησαν 1,1 δις δολάρια από επενδυτικά κεφάλαια.
Στην Ελλάδα η γνωστότερη fintech εταιρία είναι η Viva η οποία ξεκίνησε ως υπηρεσία ηλεκτρονικών κρατήσεων εισιτηρίων και στην συνέχεια αδειοδοτήθηκε από το Ευρωσύστημα ως ίδρυμα έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος που σημαίνει ότι υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος μπορεί να παρέχει υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής σε όλο τον Ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο.
